Fotograaf pagina

Thomas P Peschak

Ezelspinguïns op het Antarctisch Schiereiland nestelen rond een oude walviswervel, een overblijfsel uit de tijd dat de walvisvangst in de regio gebruikelijk was. De wintertemperaturen zijn hier sinds 1950 met een verbijsterende 11 graden Fahrenheit (zes graden Celsius) gestegen, meer dan vijf keer het wereldwijde gemiddelde. Het zee-ijsseizoen is nu ongeveer drie maanden korter dan vroeger. Kinband- en Adélie-pinguïns, die voor de kust op krill jagen en afhankelijk zijn van zee-ijs, nemen af. Maar de meer flexibele ezels gedijen op ijsvrije stranden en wateren. Hun wereldbevolking is sinds de jaren tachtig verzesvoudigd.

Een zeeluipaard dobbert naast een ijsberg voor de kust van het Antarctisch Schiereiland. Op de lens van de onderwatercamera blijven luchtbelletjes kleven die uit het langzaam smeltende ijs vrijkomen. Voor deze zeeluipaarden is het drijfijs de plek waar ze hun welpen ter wereld brengen en in de rui gaan. Bovendien is het ijs de habitat voor krill, een belangrijke voedselbron. (Uit: ‘An icy world is in meltdown, as penguin population shifts signal trouble,’ oktober 2021.)

Steppenschubdieren (Temminck-schubdieren) komen na het invallen van de duisternis tevoorschijn uit hun holen en verorberen elk zo’n 15.000 mieren en termieten per nacht – oftewel vijfenhalf miljoen per jaar. De overvloedige aanwezigheid van deze insecten is afhankelijk van gezonde grassen, de levensdraad die het leven op het karige zand van de Kalahari samenbindt. Zonder zomerregen zal het gras niet ontkiemen. De woestijn is een van de plekken op aarde die het meest door de klimaatverandering wordt getroffen. Nu de neerslagpatronen in de regio door de steeds hogere temperaturen verschuiven, staat de schubdieren een onzekere toekomst te wachten. (Uit: ‘Rising heat puts the Kalahari’s ecosystem on the edge of survival.’ juli 2021.)

Stokstaartjes – uit de familie van de mangoesten – overleven in de Kalahariwoestijn in zuidelijk Afrika alleen dankzij de groep waarin ze leven. Schildwachten staan op de uitkijk en speuren de omgeving af op gevaren, terwijl volwassen dieren met een lagere rang in de pikorde – overwegend wijfjes – voedsel verzamelen en voor de welpen van het alfavrouwtje zorgen. Onduidelijk is nog of de stokstaartjes van de Kalahari te lijden hebben onder de klimaatverandering, maar hun aantallen zouden kunnen slinken door warmere en drogere zomers. (Uit: ‘Rising heat puts the Kalahari’s ecosystem on the edge of survival.’ juli 2021.)

Van alle pinguïnsoorten aan de westkust van het schiereiland zijn adeliepinguïns het sterkst afhankelijk van ijs. Nu dit smelt, neemt hun aantal af. Maatregelen voor dit deel van de Zuidelijke Oceaan ‘kunnen de gevolgen van klimaatverandering niet voorkomen, maar verlagen wel de druk op het ecosysteem’, zegt de Argentijnse marien bioloog Mercedes Santos, die een belangrijke rol speelde bij de plannen voor het nieuwe zeereservaat.

Deze ezelspinguïns nemen even pauze. Met de klauwen aan hun poten zijn ze een drijvende ijsberg opgeklommen. Hun aantal op het Antarctisch Schiereiland is de laatste vier decennia verzesvoudigd. Ezelspinguïns zijn minder afhankelijk van krill dan stormband- en adeliepinguïns

Stormbandpinguïn-paartjes – nog vuil van het kruipen naar hun ijsvrije nestelplaats – gooien hun kop achterover en bakenen toeterend hun territorium af. De buren vallen in en al snel doet de halve kolonie mee. Het aantal stormbandpinguïns op het schiereiland lijkt af te nemen, een teken dat de Zuidelijke Oceaan ingrijpend verandert – mogelijk door klimaatverandering en de commerciële vangst van krill, een voedselbron voor pinguïns.

110 kilometer ten noorden van het Antarctisch Schiereiland broeden honderdduizend stormbandpinguïns op het groene korstmos van landtong Baily Head, op Deception Island. De geothermische warmte voorkomt gletsjervorming. Blijft de aarde opwarmen, dan zien veel van deze eilanden er straks zo uit. ‘Alsof je in een glazen bol kijkt,’ zegt Peschak.

IJsbergen, zoals dit parallellogram met een turquoise badje van smeltwater, steken minstens vijf meter boven de waterspiegel uit. Kleinere ijsbergen worden bergy bits genoemd.

Het grillige weer verandert de ijsbergen in de Zuidelijke Oceaan in vergankelijke kunstwerken. ‘Geen een is hetzelfde,’ aldus Peschak. ‘Ze veranderen continu.’