Onderzeese schat bij Cuba bedreigd door toerisme?
Het Parque Nacional Jardines de la Reina (‘Koninginnentuinen’), een uitgestrekt zeereservaat voor de zuidkust van Cuba, wordt mogelijk bedreigd als de eilandstaat Amerikaanse toeristen zal toelaten.
Dit verhaal staat in de November 2016 editie van National Geographic Magazine.
Er waren vijftien jaar verstreken sinds we de Jardines de la Reina voor het laatst hadden verkend. In deze keten van lage eilandjes, baaien met mangrovebossen en riffen op tachtig kilometer van de Cubaanse zuidkust hadden we destijds een onderzeese wildernis ontdekt die ons verblufte door de rijkdom van zijn mariene flora en fauna.
Nieuwsgierig naar wat we na al die tijd – en in een periode van klimaatverandering – in dit inmiddels 2200 vierkante kilometer grote nationale park zouden aantreffen, keerden we terug naar Cuba. Tijdens onze eerste duik daalden we af in een groot woud van elandshoornkoraal, een ernstig bedreigde soort die in het hele Caribische gebied aan het verdwijnen is. We belandden in een dicht koraalwoud waar we zeebaarzen en snappers zagen vechten om de beste plekjes tussen de brede koraalbladen, als in een stoelendans. Dit is precies wat we hoopten te zien: we waren in een onderzeese tijdmachine terechtgekomen en terug gereisd naar een wereld van koraal en vis zoals die tientallen jaren geleden in de hele Caribische Zee moet hebben bestaan.
Duikmeester Noel López, die deze wateren al twintig jaar in de gaten houdt, leidde ons naar een dieper rif, waar we vier soorten tandbaarzen aantroffen, waaronder een reus met de omvang van een ijskast. In het rif leek het nóg meer te wemelen van grote vissen en haaien dan bij ons eerste bezoek.
Op een ochtend drongen we in de mangrovebossen door en zwommen door een ondergelopen bos met wolken van zilverflanken. Daarna waagden we ons in open water en doken naast tientallen gestroomlijnde zijdehaaien, die een perfecte carrousel om ons heen vormden. Tegen het vallen van de avond keerden we terug naar de mangroven en doken met krachtige zaklampen onder in het duistere water. We volgden een spitssnuitkrokodil die – onhoorbaar als een onderzeeër – op jacht ging. Het was ongelooflijk om in één enkel ecosysteem – en dat binnen één enkele dag – zo’n grote rijkdom aan prooidieren en grote roofvissen tegen te komen.
Deze oase in de oceaan gedijt omdat Cuba het gebied actief beschermt, benadrukte zeebioloog Fabián Pina Amargós. Dankzij getijden en stromingen blijven veel voedingsstoffen en larven binnen het reservaat circuleren. Dit mariene ecosysteem is tot nu toe immuun gebleken voor koraalbleking, maar het gebied wordt bedreigd door dezelfde gevaren die ook andere riffen in de wereld treffen: de opwarming en verzuring van de wereldzeeën en de stijging van de zeespiegel.
Nu er een einde komt aan het Amerikaanse handelsembargo tegen Cuba, zal de romantiek van deze Cubaanse wateren zeker veel Amerikaanse toeristen aantrekken. Er moet snel een juist evenwicht worden gevonden tussen ecotoerisme en natuurbehoud. De Cubanen weten wat er op het spel staat: het levende kroonjuweel van de Caribische Zee.
David Doubilet en Jennifer Hayes, werken als een team en hebben de zeeën van onze planeet vastgelegd – van de evenaar tot de poolgebieden.
