Fotogalerij: Fotograferen van de nachtelijke hemel
Gepubliceerd 10 mrt. 2022 09:55 CET

Bijdragend redacteur Jim Richardson is een fotojournalist die algemeen erkend is voor de manier waarop hij milieuzaken onderzoekt en zijn pleidooi voor de nachtelijke hemel. Zijn foto's verschijnen regelmatig in het National Geographic tijdschrift.
Er is iets wonderlijks gebeurd in de fotografie: Normale mensen kunnen nu het universum fotograferen. Onder de Melkweg staan was altijd al een prachtig gezicht, als je het geluk had om een donkere hemel te vinden op een donkere nacht. Maar de openbaring van de recente voortuitgang in digitale fotografie betekent dat het vage lint van zilver licht dat we met ons blote oog zien, in feite een schitterend, wonderbaarlijk sterrenstelsel is. De openbaring gebeurde voor mij toen ik een foto nam van dat sterrenstelsel en besefte dat ik geen grote telescoop meer nodig had om het te fotograferen, enkel en alleen omdat het sterrenstelsel zo ver weg ligt. Nee, wat ik nodig had was een groothoeklens omdat het zo enorm is - en we wonen er middenin. Als ik jonge mensen mijn eerste gepubliceerde foto laat zien van de Melkweg dan hou ik ervan om te benadrukken dat dit hun thuis is. De aarde ligt op ongeveer een derde vanaf het midden op een van de uitgestrekte spiraalvormige armen vol sterren en stofwolken. Maar de mogelijkheid om een kiekje te maken van dat universum is echt iets nieuws onder de zon. En het is ook nog erg leuk.
Ga voor de sterren
Ga voor goede foto's van de nachthemel. We leven in de gouden eeuw van fotografische technologie. Tien jaar geleden was deze eenvoudige foto onmogelijk. Vijf jaar geleden was het geavanceerd. Nu kan elke fotograaf het als hij bereid is daar moeite voor te doen.
Maar stop niet bij het vastleggen van de maan, een paar sterren of de Melkweg. Zet onze wereld eens echt in het midden van het universum dat we met onze blote ogen kunnen zien (het ligt daarbuiten, elke nacht). En voeg dat landschap toe - ga op zoek naar situaties waar je iets unieks kunt vastleggen.
Het Arizona Sky Village in Portal, Arizona is bijvoorbeeld een woningbouwproject met 'donkere hemel' project. Elk huis heeft een ingebouwde telescoop en een van de straten heet de Melkweg, wat dus is wat ik wilde laten zien. Een klein beetje flitslicht was alles wat ik nodig had. Ik zou verder geen plek kennen op aarde waar je dit beeld zou kunnen maken. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonSchroef je ISO op
De allerbeste vooruitgang in fotografie voor het vastleggen van de nachtelijke hemel is de adembenemende vooruitgang in de gevoeligheid van camera's bij weinig licht. Zeven jaar geleden was ISO 1600 geavanceerd. Vandaag is ISO 6400 (en hoger) de normale gang van zaken.
Mijn vaste belichting (die ik altijd in mijn achterhoofd houd) voor de Melkweg is 60 seconden, f/2.8 en ISO 6400. Dan glinstert de zuidelijke Melkweg als een heldere wolk. Maar dat is met een 14mm lens en een full-frame sensor. Je kunt niet een veel langere tijd kiezen zonder dat de sterren zichtbaar gaan strepen. En als je fotografeert met een kortere lens dan gaan de acceptabele sluitertijd omlaag.
Aantekening: Ik hoor dat fotografen griezelen van de ruis die je krijgt bij ISO 6400. Mijn advies: Gebruik wat ruisonderdrukking software, dat is een prima acceptabel stuk gereedschap —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonJe materialen zullen het probleem niet zijn, maar er is een drempel voor het maken van nachtelijke luchtfoto's. Een mik-en-klik camera gaat je het beeld niet geven. Maar de meeste DSLR-camera’s lukt het wel. Mijn beste advies is om een f/2.8 of nog snellere lens te nemen. Hoe groter de hoek hoe beter, maar een 24 mm f/2.8 met vaste brandpuntafstand lens doet het al helemaal prima.
Uiteraard heb je een statief nodig, van het stevige soort die niet wiebelt als je hem aanraakt. Een draadontspanner is fijn - en redelijk essentieel als je meer dan 30 seconden sluitertijd wilt nemen. En een draadontspanner met ingebouwde timer is superhandig.
En dan moet je leren improviseren. De nacht dat ik deze foto maakt op Amerikaans Samos, lag mijn statief ergens in de buik van een of ander vliegtuig. Dus zette ik mijn camera op de rand van mijn balkon en legde ik er een kiezel onder. Zogezegd, rotsvast. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonJe kunt hopen op de nacht dat je geluk hebt dat de maan onverwacht opkomt, of je kunt dat plannen. Plannen werkt beter. Ik wilde een briljante maan die opkomt boven de Golden Gate brug met maanlicht over de baai fotograferen - en met behulp van een app wist ik wanneer dat zou kunnen.
Er zijn een heleboel apps die je precies vertellen wanneer het moment wat jij wilt vastleggen zich voordoet. Photographer’s Ephemeris steekt met kop en schouders boven de rest uit. Rare naam, prima app. Het is beschikbaar op alle bekende platformen en het geeft je de tijd van maanopkomst en maanondergang voor elke datum (zelfs jaren vooruit) en vanaf elke positie op aarde. Maar het geeft het ook precies aan voor je op een satellietfoto, zodat je precies weet waar je moet gaan staan als de maan opkomt.
Voor informatie over de Melkweg wil je een van de beschikbare astronomie programma's of smartphone apps hebben die goed zijn voor het plannen van je trip. Zij vertellen je precies wanneer welk hemellichaam aan de hemel verschijnt, vanuit elk willekeurige plek op aarde op elke datum en tijd. Krachtige spullen. Ik hou zelf van SkyGazer 4.5, maar er is genoeg keuze beschikbaar. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim Richardson“De volle maan komt op bij zonsondergang.” Sla dat in je geheugen op. Het is eerste (en makkelijkste) regel die je moet leren.
Gelukkig is de maan zo'n beetje het betrouwbaarste ding in je leven (na de zon en de belastingen). Die paar minuten van avondschemering nadat hij opkomt zijn de gouden momenten om de maan te fotograferen omdat je dan nog wat licht hebt op het landschap wat mooi in evenwicht is met zijn eigen gloed. Ook al is de maan betrouwbaar, dan is het nog niet altijd makkelijk om de goede foto te maken. Dat ontdekte ik op het internationale vliegveld van Denver. Ik stond klaar met mijn 600mm lens en wachtte, maar ondanks mijn planning stond ik nog steeds 90 meter verkeerd toen hij boven de horizon uitkwam. Ik was een paar seconden precies de Keystone Kops zoals ik over de weg sprintte, maar ik haalde het. Er zijn tenslotte maar 13 van deze schatjes elk jaar. Maak er dus het beste van. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonFotograferen bij maanlicht kan - net als de romantiek - zowel leuk zijn als erg frustrerend. De volle maan is eigenlijk behoorlijk fel (probeer 20 seconden, f/4 en ISO 400 om mee te beginnen) en veel fotografen hebben dan dezelfde eerste reactie: deze foto bij maanlicht lijkt net daglicht! Maar als je de belichting terugschroeft en wat sterren of straatverlichting erbij op zet (zoals ik hier deed op de foto van een windmolenpark in Kansas) en de foto wordt ineens dramatisch. Ben voorzichtig bij het beoordelen van je beelden: Het LCD-scherm op de camera ziet er super licht uit 's nachts. Het houdt je voor de gek en laat je te donkere foto's maken. Leer hoe je het histogram gebruikt op je camera - en geloof dan het histogram en niet je ogen. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonDe kleurbalans kan een probleem zijn. Allereerst zien onze ogen geen kleur in de nachtelijke hemel. De Melkweg is gewoon een dromerige grijze massa voor onze ogen. We hebben dus geen echt beeld welke de kleur van de nachthemel eigenlijk heeft. Heel vaak worden de kleuren bij lange sluitertijden helemaal anders dan je verwacht, vaak veel te warm. Iets meer in het blauwe deel of de witbalans van het spectrum ziet er veel natuurlijker uit. Probeer je camera eens op de wolfraamwitbalans te zetten in plaats van op daglicht. En sla de beelden op in RAW (niet JPG) zodat je achteraf maximale controle hebt over de aanpassingen.
Ik had mazzel op deze ochtend toe de bewoner van Portal, Arizona, Jack Newton, in de vroege ochtend buiten kwam. De hemel kleurde al lichtblauw. Hij droeg een rood lampje en ik had een assistent die de kleimuur met een zaklamp verlichtte. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonAls iemand me gezien had in de nacht dat ik daarbuiten op de Bonneville zoutvlakten in Utah deze foto nam, dan zat ik nu nog opgesloten. Ik zag eruit als een man die zijn sleutels had verloren - of zijn verstand. Maar over de zoutenrichels heen en weer schijnen met de kleien zaklamp die ik in mijn tas heb, gaf net genoeg licht om de voorgrond te laten zien. Ik startte dan een sluitertijd van 2 minuten en in de eerste 10 tot 15 seconden scheen ik het lichtje over het zout heel dicht bij de grond met de zaklamp op centimeters boven de vlakte. En dan bekeek ik de foto op het LCD-scherm, paste ik hem aan en probeerde ik wat anders uit. Met een beetje oefenen kun je veel verlichten met een kleine zaklamp —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonHet fotograferen van de nachtelijke hemel vraagt om aanpassingsvermogen - en een beetje bescheidenheid. Je moet de hele tijd problemen oplossen, maar je voelt je een held als het lukt.
Soms hangen er ineens wolken middenin het beeld, en op dat moment maak je er maar het beste van en doet het met wat er voor handen is. Op een nacht in St. Louis was de Gateway Arch omringd door wolken toen ik aankwam, maar dat bleek een zege te zijn. De stadsverlichting maakte de wolken zalmkleurig (en ik deed niets om dat te 'corrigeren') en de verlichting op de Arch maakte vreemde schaduwen en patronen op de onderkant van de wolken. Het vermogen om je plan op zijn kop te zetten en creatief een hele andere kant op te gaan kan je uit veel situaties redden. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim RichardsonDe allerbeste manier om betere foto's te maken van de nachtelijke hemel is om een plek te vinden met een hele donkere nacht. Dat wordt almaar lastiger in onze wereld die overspoeld wordt door stadsverlichting. Tienduizenden jaren zat de mens onder de sterren (zoals ik deed met dit gezin in Burkina Faso in Afrika onder de Sahara) en verbaasde zich over de wonderen van het universum. We moeten die verwondering niet uit onze levens laten verdwijnen. En dat probleem kunnen we verhelpen. Er zijn vele groepen, mogelijk ook bij jou in de buurt, die zich inzetten voor het behoud van de schoonheid van de nacht door steden en gemeenten aan te raden de nachtverlichting te beperken. En de International Dark-Sky Association heeft een breed scala aan programma's en materialen ter beschikking.
Wij kunnen grote stukken van onze nachthemel redden. Dat is niet alleen goed voor ons, maar ook voor de dieren die de duisternis nodig hebben om te overleven. —Jim Richardson
Foto door Foto: Jim Richardson