De redactie moet het met steeds minder doen, de concurrentie neemt toe en het vertrouwen in de pers krimpt. En dat is nog maar een greep uit de problemen waaronder de toekomst van de fotojournalistiek gebukt gaat. Maar fotografie heeft haar kracht nog niet verloren. Dankzij technologie kunnen fotografen zelfs creatiever dan ooit tevoren te werk gaan. De wereld snakt naar visuele storytelling. Is er nog toekomst voor de fotojournalistiek?
Voor de beroemde fotojournalist Sir Don McCullin is het vak onherkenbaar veranderd. Vroeger werden er nog in een uitgave tientallen pagina's aan zijn foto's gewijd, maar dat gebeurt nu niet meer. Daarom zegt hij: "De journalistiek ligt op haar sterfbed. Jonge mensen worden aangemoedigd om ermee te beginnen, maar er is helemaal geen afnemer meer. Kranten en tijdschriften lopen veel meer warm voor de elite, de rijken en de sterren. Ze willen helemaal geen kommer en kwel in hun uitgaven. Dat levert de eigenaars namelijk niet genoeg geld op. Fotojournalistiek is nog even indrukwekkend als altijd, maar heeft toch ruim baan moeten maken."
We hebben met fotojournalisten en andere invloedrijke mensen in de branche gesproken over de huidige gang van zaken en ze vragen gesteld over de plek van fotojournalistiek in het digitale medialandschap.
ILVY NJIOKIKTJIEN
"De opdracht is veranderd. Ze gaan je niet meer maandenlang op pad sturen om aan één project te werken. Over het algemeen geldt: wil je aan langdurige projecten werken, dan moet je er zelf ook geld in investeren."
"In de tijd dat Don McCullins foto's de krant haalden, vormden die foto's het nieuws an sich. Maar nu, bijvoorbeeld bij de begrafenis van Nelson Mandela, sta je met 300 man te dringen voor een foto. Er worden zo veel foto's gemaakt dat die ene legendarische foto buiten ieders handbereik ligt. Er is zo veel veranderd. Je bent niet meer de enige die er staat. Je hebt je vakgenoten en de drommen mensen met telefoons.
Ik kan me niet voorstellen dat de foto als medium ooit aan kracht gaat inboeten. Beelden zijn voor mij zo sterk, zo indrukwekkend. Ik kan nog steeds een foto zien die voor eeuwig in mijn geheugen gegrift komt te staan. Maar je kunt ook op nieuwe manieren verhalen vertellen: met telefoons, interactieve online omgevingen en virtual reality. Je moet goed nagaan welke manier het best aansluit op het verhaal."
Over Ilvy Njiokiktjien
Canon Ambassador Ilvy is een zelfstandige nieuws- en documentairefotografe uit Nederland die voor ngo's en grote bladen en kranten verschillende maatschappelijke kwesties in beeld heeft gebracht. Ze heeft een Canon AFJ Award en een World Press Photo Multimedia Award op haar naam staan.
JÉRÔME SESSINI
"Ik denk dat we meer vrijheid hebben dan eerst. In de eerste plaats dankzij de technologie, maar zeker ook dankzij jonge fotografen zoals ik. Wij zijn niet geïnteresseerd in de krant zoals de mensen dat vroeger wel waren. Wij zijn losgebroken van de krant en hebben de vrijheid om verhalen te vertellen zoals wij dat willen.
"Een van de gevaren van nu is dat fotografen in conflictgebieden ook tot doelwit zijn verworden. Als ik bang ben, kan ik mijn werk niet goed doen."
"Ik geloof in de kracht van verhalen. Ik wil altijd een verhaal vertellen in plaats van alleen maar een foto maken. Ik wil fotografie niet gebruiken als uitleg. Je kunt er immers niet alles uit opmaken. Wel kun je er emoties mee laten zien. Voor mij zijn emoties sterker dan rationale gedachten. Ik wil mijn doelpubliek niet zeggen: kijk, dit of dat is zus en zo. Ik wil allereerst een emotie overbrengen. Hopelijk komen er daarna vanzelf vragen. Het antwoord moeten ze zelf zien te vinden."
Over Jérôme Sessini
Canon Ambassador Jérôme Sessini heeft de afgelopen twintig jaar allerlei belangrijke nieuwsonderwerpen verslagen. Hij heeft in verschillende conflictgebieden gezeten, zoals Kosovo, Syrië en Oekraïne.
MAGNUS WENNMAN
"Toen ik begon, was fotografie best wel een oubollig vak. Tegenwoordig is het allemaal zo ontzettend anders. Het gaat niet echt meer om de techniek, het gaat om een verhaal dat je op eindeloos veel manieren kunt vertellen. Het vak waarbij je vroeger een beetje op de redactie rondhing en wachtte totdat er een klusje je kant op kwam? Die tijd is voorbij. Maar als je verhalen kunt vertellen? Ja, dan ligt er een mooie toekomst voor je in het verschiet.
Er zijn weinig vaste rollen meer binnen de fotografie en juist daarom is het vak vrij democratisch: iedereen kan het proberen. Je hoeft echt niet meer op de loonlijst van een krant te staan."
"Tegenwoordig heb je ook meer keuzevrijheid. Wil je een visueel verhaal maken? Een video? Een opname? Of wil je je verhaal schrijven? De nieuwe generatie fotojournalisten werkt op een volledig andere manier dan de vorige generaties. Ze weten hoe ze met sociale media moeten omgaan en klampen zich niet vast aan enkel en alleen foto's maken. Overal geldt hetzelfde: visuele storytelling wordt steeds belangrijker. Als je daar handig mee bent, komt het wel goed."
Over Magnus Wennman
Canon Ambassador Magnus Wennman is al sinds zijn zeventiende fotojournalist. Hij begon zijn carrière bij een Zweeds regionaal dagblad. Nu is hij werkzaam voor Aftonbladet, de grootste krant in Scandinavië. Hij heeft vier World Press Photo-prijzen op zijn naam staan.
TOM JENKINS
"De fotojournalistiek zit op het moment een beetje in ademnood, mag je wel zeggen. De technologie en het digitale tijdperk laten de fotojournalistiek op haar grondvesten schudden. Iedereen heeft een telefoon, iedereen máákt foto's, iedereen vindt zichzelf een fotograaf. Dat heeft een enorm verschil betekend voor de fotojournalistiek."
"De markt wordt overspoeld met foto's, waardoor de prijzen zijn gekelderd. Je verdient tegenwoordig amper iets als je je foto's online verkoopt. Kranten krijgen uit zo veel hoeken foto's aangereikt dat ze op een andere manier met fotografen zijn gaan werken. Er zijn minder fotografen in dienst en de lonen van fotografen zijn gedaald, helemaal voor editorials en sportfoto's.
"Wil je er je brood een beetje mee verdienen, dan moet je op zoek gaan naar nieuwe manieren om dat te doen. Je kunt bijvoorbeeld particulier fotografiewerk doen zodat je over een maand de vluchtelingencrisis in beeld kunt gaan brengen."
Over Tom Jenkins
Canon Ambassador Tom Jenkins reist de wereld over om voor de Britse kranten The Guardian en The Observer sportgerelateerde gebeurtenissen vast te leggen. Hij is een gevierd fotograaf en staat bekend om zijn boeiende verhalen van wat er op en om het veld gebeurt.
DANIEL ETTER
"De fotojournalistiek is inmiddels al enige tijd doodverklaard, maar is toch nog niet verdwenen. Sterker nog, het ademt nog. Misschien niet zo hard als in de tijd van Don McCullin, maar het ademt nog wel. Zo indrukwekkend als toen wordt het nooit meer. Het is misschien nog niet door andere technologie vervangen, maar de nieuwe technologie vormt wel een onmisbare verrijking van de fotojournalistiek. Ik denk dat fotografie wel een rol blijft spelen, maar er zijn ook andere, misschien wel betere manieren om een verhaal te vertellen. Dat is niet erg."
"Geloofwaardigheid is de grootste uitdaging. Kijk maar naar de status van feiten. Het is een oerwoud geworden waarin het ontzettend moeilijk is om als een serieuze, betrouwbare bron van informatie over te komen. Ik heb nog niet uitgevogeld hoe je het nieuws geloofwaardiger maakt. Het enige wat je denk ik kunt doen, is gewoon goed werk blijven leveren. Daarvoor moet je research doen, de juiste vragen stellen en de gebeurtenissen in een ongekleurd daglicht stellen."
Over Daniel Etter
Canon Ambassador Daniel is fotograaf, regisseur en schrijver. In zijn werk kaart hij maatschappelijke ongelijkheid aan, met extra aandacht voor kinderarbeid. Ook verslaat hij migratie- en vluchtelingenkwesties aan de Europese grenzen en in conflictgebieden in het Midden-Oosten.
Om de video te bekijken en meer te lezen over de toekomst van fotojournalistiek, klik hier.
