Heksen spreken al eeuwenlang tot de verbeelding. In moderne vertellingen zijn ze vaak charismatische figuren, maar hun historische tegenhangers waren een bron van oprechte angst en onbehagen.
Hieronder lees je de verhalen van 5 heksen, wier huiveringwekkende mythen iets vertellen over de angsten en overtuigingen van de samenlevingen waaruit ze ontsproten.
1. Yamauba
Yamauba leeft in de afgelegen bergen in het noordoosten van Japan. Ze verschijnt als een broos oud vrouwtje, maar kan plotseling transformeren in een figuur die niet zou misstaan in een nachtmerrie. Ze heeft slangenhaar en een tweede mond boven op haar hoofd, waarmee ze haar prooi kan verorberen.
Maar wat haar verhaal vooral naargeestig maakt, is de mogelijke oorsprong van de mythe. Nyri Bakkalain, schrijver en Japan-historicus, zegt dat Yamauba’s mythe mogelijk geworteld is in het gebruik om ouderen op te offeren tijdens een hongersnood.
‘Verhalen over boze geesten zouden kunnen verwijzen naar oudere vrouwen die in het verleden het bos in werden gelokt om te sterven,’ vertelt Bakkalain.
2. De skin-changing witch
In Afro-Amerikaanse gemeenschappen, zoals de Gullah in North en South Carolina, gaan verhalen rond over personen die ‘aangestuurd’ worden door kwaadaardige krachten. Een van de meest gevreesde figuren is de skin-changing witch (een heks die haar huid kan veranderen).
Door haar huid af te schudden kan deze heks door sleutelgaten kruipen en huizen binnendringen, waar ze mensen overhaalt om misdaden te plegen. Ondanks de angstaanjagende krachten van de heks zit er vaak een humoristische twist in de verhalen.
3. Chedipe
Chedipe is een angstaanjagende heks uit de omgeving van de Godavari-rivier in India. Volgens de legende dringt ze huizen binnen en maakt ze alle bewoners bewusteloos. Daarna bedenkt ze hoe ze deze hulpeloze mensen op een zo gruwelijk mogelijke manier kan martelen.
Leestip: Werden er ook mannen veroordeeld voor hekserij?
Devendra Varma, een twintigste-eeuwse onderzoeker van gotische literatuur, zegt dat verhalen over Chedipe naar Europa kunnen zijn gekomen via de zijderoute. Langs die route was ze wellicht de inspiratie voor vertolkingen van vampieren als seksuele wezens. Denk aan The Vampyre van John Wiliam Polidori en Dracula van Bram Stoker.
4. La Lechuza
La Lechuza (De Uil) is een heks uit het noorden van Mexico. Ze verandert in een gigantische uil, soms met menselijk gezicht. De verhalen over haar oorsprong lopen sterk uiteen: zo wordt gezegd dat ze een pact heeft gesloten met demonische krachten of dat ze op magische wijze een grote vogel heeft bezeten, met wiens kracht ze het weer kon beheersen.
Wat haar oorsprong ook is, La Lechuza staat erom bekend ’s nachts te azen op beschonken mannen. Ze zou ze meenemen naar haar nest voor een gruwelijk eetfestijn of ze direct vermoorden met een lichte aanraking van haar vervloekte veren.
5. Baba Yaga
In de Slavische folklore heeft het figuur Baba Yaga de macht over leven en dood. In sommige verhalen is Baba Yaga de belichaming van de winter en het einde van het oogstseizoen, een symbool voor overmijdelijk verval en transformatie.
In andere versies bewaakt ze de grens tussen de levenden en de doden. Toch boezemt Baba Yaga niet alleen angst in. Afhankelijk van hoe je haar benadert, geeft ze advies of magische hulp.
Ze wordt vaak afgebeeld met ijzeren tanden, een been van bot, en half blind. Ze leeft in een hut in de vorm van een doodskist, die is versierd met mensenbotten en rust op kippenpoten. Sommigen interpreteren het uiterlijk van de hut als een oude connectie met de wilde en ongerepte natuur.
Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
