10 Dingen die je moet doen in Hawaï

De Kalalau Trail, met zijn lengte van 35 km, wordt gezien als de beste backpackroute van de staat. Het pad doorkruist de beroemde kust van Nā Pali, een ongerept wonderland waar gegroefde klippen en weelderige valleien plotseling eindigen in de blauwe oceaan. De route, die halverwege de 19e eeuw werd aangelegd, heeft smalle kronkelpaden, steile afgronden en alarmerende bochten waarbij je graag de klippen vastpakt. Het behoeft geen betoog dat de route alleen geschikt is voor dappere en ervaren wandelaars. Het pad voert door vijf valleien en eindigt op het goudkleurige strand van Kalalau – een beloning voor de moeite. Zet hier je tent op onder het bladerdak van het oerwoud en neem vervolgens een douche onder de legendarische waterval langs het strand. Laat het je niet verbazen dat je in deze afgelegen en inspirerende omgeving zin krijgt om ‘aloha’ tegen de moderne wereld te zeggen. Hoewel je een vergunning kunt krijgen voor in totaal vijf nachten (inclusief de tijd die je doorbrengt op Hanakoa, een camping op minder dan 10 kilometer van het begin van de wandelroute), vormt dat geen belemmering voor reislustige personen, inclusief liefhebbers van een Adam- of Evakostuum, die zich ten doel stellen om ambtenaren zo veel mogelijk te mijden. — Door Sheila Sarhangi

Bultrugwalvissen zijn dé acrobaten onder de walvissen. Ze maken salto's (maak eerst een foto van een sprong en daarna van een backflip), slaan met hun lange borstvinnen op het water en draaien zelfs onder water rond als volleerde kunstschaatsers. ”We weten niet precies waarom ze deze manoeuvres maken”, vertelt Ed Lyman, verantwoordelijk voor de bescherming van bronnen bij het Hawaiian Islands Humpback Whale National Marine Sanctuary. ”We vermoeden echter dat ze spelen, goede sier proberen te maken of zelfs communiceren met andere walvissen.” Elk jaar trekken meer dan 10.000 van deze enorme zoogdieren naar Hawaï om daar te overwinteren. Daarbij leggen ze gewoonlijk 2.500 zeemijlen vanuit Alaska af om te paren en jongen te werpen en te zogen. Hawaï is de enige staat waar alle drie de activiteiten plaatsvinden. De walvis hangt voornamelijk rond in de wateren van Maui Nui, het gebied tussen de eilanden Maui, Lanai, Molokai en Kahoolawe. Onderzoekers veronderstellen verder - maar dat is wederom een gok – dat ze de voorkeur geven aan het ondiepe en kristalheldere water met een diepte van 182 meter en aan de bescherming tegen sterke passaatwinden (dankzij de torenhoge Mauna Kahalawai en Haleakalavulkaan), stuk voor stuk ingrediënten voor een veilige omgeving waar ze hun jongen kunnen werpen en opvoeden. Neem een van de vele boten aan de westkust van Maui en plan je reis tussen januari en maart, het piekseizoen van de walvissen.

Van desolate rijen met zwarte lava tot duizelingwekkende regenwouden die met hun kruinen de wolken raken: de schoonheid van Hawaii Volcanoes National Park schuilt in het onvoorstelbaar gevarieerde landschap. De oppervlakte van 135.000 hectare en de zeven ecosystemen maken het een hele kluif om een goede planning te maken. Gelukkig zijn er twee wegen die je langs de belangrijkste bezienswaardigheden voeren. De Crater Rim Drive heeft een lengte van 17 kilometer en cirkelt langs de hoge krater van Kilauea, een van de actiefste vulkanen ter wereld. Absoluut belangrijke pleisterplaatsen zijn Steam Vents, waar je stoom uit het binnenste van de aarde omhoog kunt zien komen, en de 500 jaar oude lavatunnel van Thurston, een natuurlijke – en bewandelbare – tunnel waar ooit een gewelddadige rivier van gesmolten lava doorheen stroomde. (Wanneer je tijdens je wandeling naar de tunnel stil bent, kun je het geluid horen van de inheemse Apapane, een karmozijnrode Hawaiiaanse zangvogel.) Mocht je vier of vijf uur over hebben, verken dan de East Rift Zone via de Chain of Craters Road – een route van 32 kilometer die 1127 meter afdaalt richting de kust. Pak onderweg dan gelijk de rondwandeling van ruim 3 kilometer richting Pu'u Loa Petroglyphs mee: op deze onvergetelijke plek kerfden de inwoners van Hawaï zo'n 23.000 tekeningen in steen. Reistip: afhankelijk van de omstandigheden krijg je aan het einde van de route wellicht de kans om actieve lavastromen te bewonderen.

De kloof van Waimea heeft het soort fotogenieke ruwe schoonheid dat al je plannen in de war schopt en zorgt dat je er wel de hele dag wilt blijven. Het geologische wonder aan de westkant van Kauai – grofweg 21 kilometer lang, 2,5 kilometer breed en 840 meter diep – heeft ruwe klippen in heldere rood-, groen-, bruin- en oranjetinten. Neem de Waimea Canyon Drive (Highway 550) naar Waimea Canyon en de Pu'u Hinahina-uitkijkpunten om het wonder met eigen ogen te zien. Je kunt ook diep de kloof ingaan door de uitdagende Kukui-route van 4 kilometer te nemen. Dit steile pad, dat zich tussen knooppunt 8 en 9 bevindt, daalt 670 meter richting de bodem van de kloof en voert naar de camping Wiliwili – een ideale plek in de buurt van de Waimearivier en bezaaid met Jambolan, regenbomen en inheemse wiliwilibomen. Reistip: kijk voor je vertrekt wat voor weer het wordt, want op een bewolkte dag wordt je uitzicht aanzienlijk verhinderd.

De noordkust van Oahu biedt precies dat wat je verwacht in een afgelegen surfcommunity: kinderen rijden met skateboards over weggetjes, buren delen mango's over de heg en de zonsondergang is een dagelijks terugkerend ritueel. In de wintermaanden reizen surfers van over de hele wereld naar deze pittoreske kustlijn om hun vaardigheden te testen op zware en huizenhoge golven. Om de allerbeste surfers te zien, kun je het best komen tijdens de Vans Triple Crown of Surfing, een professionele wedstrijd die van 12 november tot 20 december wordt gehouden in Alii Beach Park, Sunset Beach en Banzai Pipeline – een gevaarlijke en adrenalineverwekkende golf die over smalle riffen rolt – op Haleiwa. In tegenstelling tot de meeste professionele sporten is hier de natuur de baas. Elk evenement kent daarom een eigen periode, waarbij wedstrijden worden gehouden op de drie of vier grootste en beste surfdagen op elke locatie. Raadpleeg 's morgens de website van Vans Triple Crown of Surfing voor updates. Mocht het weer je aan het lijntje houden, dan kun je je maag vullen bij een van de vele garnalenkramen langs de weg of shave ice proberen in Haleiwa. Activiteitentip: wanneer je zelf op wateravontuur wilt gaan, kun je het beste naar Hanauma Bay Nature Preserve, aan de zuidoostkust van Oahu, reizen. Hier kun je snorkelen tussen groene zeeschildpadden en veelkleurige rifvissen op een plek waar ooit een vulkaankrater zat.

Prachtig, uniek, en zelfs een beetje beangstigend: er zijn maar weinig activiteiten te vergelijken met een reis langs de steile kliffen aan de noordkust van Molokai – op de rug van een ezel welteverstaan. Het vuile pad met een lengte van ruim 4,5 kilometer bestaat uit 26 scherpe kronkelpaden (elk te herkennen aan een plaquette) en daalt bijna 520 meter af tot de zanderige kustlijn. Mochten je zenuwen het bijna begeven, vertrouw er dan op dat Buzzy Sproat, een legendarische paniolo (cowboy) en mede-eigenaar van Kalaupapa Guided Mule Tour, op zijn 70e de beesten trainde om hem zelf te kunnen vervoeren – een vak dat hij al meer dan 40 jaar uitoefende. Het pad eindigt in het Kalaupapa National Historic Park, een prachtig schiereiland in de oceaan met een complexe geschiedenis. Tussen 1866 en 1969 werden meer dan 8.000 patiënten met de Ziekte van Hansen (ook wel bekend als lepra) gedwongen om hun familie te verlaten en hun leven in ballingschap door te brengen in dit afgelegen gebied. Hier neemt Damien Tours, een bedrijf van een inwoner van Kalaupapa, het werk van de ezels over: bezoekers worden in een oude gele schoolbus langs opvallende plekken gereden, zoals St. Philomena Church en het nabijgelegen graf van pater Damien, die de leprapatiënten hielp voordat hij zelf slachtoffer van de ziekte werd. Je kunt het park alleen bezoeken onder begeleiding van een gids of op uitnodiging van een van de voormalige patiënten die nog steeds in Kalaupapa woont. Leuk weetje: dankzij de uitvinding van sulfon in de jaren veertig van de vorige eeuw konden entertainers optreden in de nederzetting. Onder andere Shirley Temple, John Wayne en de Trapp Family Singers lieten van zich horen.

Mantaroggen hebben geen stekels – een feit dat je graag onthoudt wanneer je ze ontmoet buiten de kust van Kona. 's Nachts verslinden de dieren met een spanbreedte van 180 tot 360 centimeter plankton door meerdere salto's achterover te maken. Wil je echt op de eerste rij zitten, dan kun je het beste een zuurstoftank huren bij Jack's Diving Locker. Wanneer de zon in de zee zakt, volgen de duikers tot aan de bodem van de oceaan – op zand en rommel, uit de buurt van koraal – om vervolgens met licht naar het oppervlak te schijnen. Daardoor weten ze het diner van de manta's te trekken. De dieren komen dichtbij genoeg om ze te kunnen aanraken, maar vergeet niet wat je vroeger al leerde: handen thuis. Hoe veel komen erlangs? ”Voor een goede show heb je er maar een nodig, maar meestal zijn er vier tot acht”, vertelt Keller Laros, scuba-instructeur en duikgids bij Jack's. Hij is tevens medeoprichter van de non-profitorganisatie Manta Pacific Research Foundation. ”Het grootste aantal dat ooit in een nacht werd gezien, was 42.” Meer dan 200 lokale schepselen kregen een naam, zoals Big Bertha, Stephen Colbert en Lefty – een vrouwtje dat zich sinds het einde van de jaren zeventig laat zien.

Het is 10 uur 's morgens bij Helena's Hawaiian Food in Kalihi, een buurt ten westen van het centrum van Honolulu. Toch staat er al een rij wachtenden buiten. Deze plek is geen geheim: lokale bewoners gaan voor echte Hawaiiaanse ‘grinds’ (smakelijke gerechten) niet naar een gewone luau, maar naar Helena – een no-nonsens restaurant met 11 tafels langs een oude asfaltweg. Gerechten zoals ‘Kalua Pig’, gefrituurde hals van botervis en luau squid (gekookte tarobladeren, inktvis en kokosmelk) vormen de hoogtepunten, maar de meeste belangstelling gaat uit naar de pipikaula: korte stukjes vlees die 's nachts zijn getrokken in kruiden en daarna een halve dag werden gerookt en gedroogd voordat ze worden gekookt. Het resultaat: een smakelijke kruising tussen rundvlees en steak. (Achter de kassa zie je zo'n 300 platen boven het hoofd van de kok hangen.) Helen Chock opende het restaurant in 1946 en bleef tot 2000 de ‘Regional Classic’-onderscheiding van de James Beard Foundation ontvangen. Na 61 jaar in de keuken te hebben gestaan, stierf ze in 2007 op 89-jarige leeftijd. Haar kleinzoon Craig Katsuyoshi zwaait nu de scepter. Dat is ook niet meer dan normaal, want hij stond 20 jaar aan haar zijde. ”Ze startte een bedrijf toen vrouwen dat nog niet echt deden,” vertelt hij terwijl hij drie kommen met poi (geklopte tarowortel) vult. ”Ze was een kleine en aardige Chinese dame, maar vanbinnen was ze een tijger: er brandde een vuur in haar. Ze moest wel zo lang in het bedrijf blijven.”

Neem de auto, doe het dak open en draai het muziekvolume omhoog (kies bijvoorbeeld voor Bruddah Iz of John Cruz). Zo, nu ben je klaar voor de Hana Highway (Highway 36 en Highway 360). Deze avontuurlijke route voert langs 59 bruggen (waarvan de meesten eenrichtingsverkeer zijn) en telt 620 bochten, zodat je gegarandeerd met witte knokkels aan het stuur zit. Eindpunt is Hana, een stadje aan de oostkust waar iedereen bij zijn voornaam wordt genoemd en waar de cultuur van Hawaï niet wordt verloochend. Vanaf het vliegveld van Kahului ben je zonder tussenstops in twee tot drie uur op deze bestemming. Waarschijnlijk wil je echter stoppen – en niet zo weinig ook. Neem een ontbijt in Paia, met zijn oude suikerfabriek, zwem bij de watervallen in Puaa Kaa State Wayside Park (tussen hectometerpaal 22 en 23) of laad kokosnoten, papaja's of vers bananenbrood in bij een van de vele fruitkraampjes langs de weg. Stap in de buurt van Hana uit bij Kahanu Garden om Piilanihale, een van de grootste tempels (‘heiau’) van Hawaï, met eigen ogen te zien. Vergeet ook het sprankelende zwarte strand in Waianapanapa State Park niet. Hang in het stadje zelf rond in Hasegawa General Store, de lokale trekpleister met zijn tinnen dak, waar alles te koop is – van melk tot visgerei. Na nog eens 19 kilometer ben je aan de kant van Kipahulu van Haleakala National Park, waar je heerlijk kunt ontspannen in de zoetwaterzwembaden van Oheo Gulch voordat je terugrijdt (vergeet echter niet om eerst de omstandigheden te controleren in het bezoekerscentrum van Kipahulu). Activiteitentip: kies voor een omweg en rijd over de kronkelweg (Route 378) naar Haleakala National Park. Zie hoe de zon opkomt of ondergaat op de top van de vulkaan – op 3.055 meter hoog – of wandel over kilometers geplet rood, bruin, zwart en zelfs paars lava via de Halemau'u Trail.

Koning Kalakaua was niet geïnteresseerd in een gewoon onderkomen. Hij zag het Iolanipaleis als een modern onderkomen en een teken van Hawaï als moderne natie. Het paleis, in Amerikaanse Florentijnse stijl, werd in 1882 opgeleverd en heeft vier uitgebreide verdiepingen met in totaal 102 kamers. De koning, liefhebber van technologie, bezuinigde niet op luxe, zoals sanitair (inclusief heet en koud water). Hij liet zelfs telefoons aanleggen, ook al waren die nog maar vijf jaar eerder uitgevonden door Alexander Graham Bell. De volgende stap bestond uit elektrische verlichting (deels dankzij een persoonlijke ontmoeting met Thomas Edison, de uitvinder van de gloeilamp): vanaf 1887 - vier jaar eerder dan het Witte Huis- waren de hallen van het paleis verlicht. „Het paleis is zo modern en kosmopolitisch dat het de meeste mensen verbaast”, vertelt Zita Cup Choy, voorlichter bij Friends of Iolani Palace. Kies tijdens je bezoek voor een audiotour of rondleiding met gids. Je vertrekt dan in de zalen van het paleis en krijgt gedetailleerde informatie over de opkomst en ondergang van het koninkrijk Hawaï. Neem de tijd in de troonzaal, waar Kalakaua iedereen vermaakte - of het nu diplomaten waren of schrijvers. Neem vervolgens de trap naar de zuidoostelijke hoek en bekijk de ruimte waar de jongere zus en opvolger van de koning, koningin Liliuokalani, bijna acht maanden gevangen zat nadat de monarchie van Hawaï in 1893 omver werd geworpen. Vergeet niet om de galerieën in de kelder te bezoeken: hier vind je historische foto's en ingewikkelde kroonjuwelen.