22x Europa voor moderne pelgrims

SKELLIG MICHAEL EN LITTLE SKELLIG Ergens tussen de zesde en achtste eeuw na Chr. verlieten ascetische monniken hun kloosters en trokken zich terug op ontoegankelijke rotseilandjes voor de Atlantische kust om tot een inniger band met God te komen. Zo’n gemeenschap ontstond ook voor de kust van County Kerry in Ierland, die in de dertiende eeuw weer naar het vasteland verhuisde. Maar ook in de eeuwen daarna trokken deze eilandjes nog pelgrims aan. De plek wordt omgeven door een van de belangrijkste broedkolonies voor zeevogels in Ierland.

ISLE OF LEWIS De Callanish Standing Stones bij het dorp Callanish op het Isle of Lewis, in de Schotse Buiten-Hebriden, was in de bronstijd een brandpunt voor gewijde rituelen. Een zeven ton zware, centrale monoliet wordt omringd door dertien rechtopstaande stenen, terwijl een graf met meerdere kamers is te bewonderen tegen de achtergrond van Loch Roag en de glooiende heuvels van Great Bernera.

METEORA Meteora werd in de elfde eeuw door monniken gesticht en is, op de berg Athos na, het belangrijkste centrum van het Grieks-Orthodoxe christendom. Het kloostercomplex is gebouwd op een aantal vrijwel ontoegankelijke rotspilaren van zandsteen in Centraal-Griekenland. Slechts zes van de oorspronkelijk 24 kloosters zijn bewaard gebleven, samen met de vierde-eeuwse Byzantijnse kerk gewijd aan de Tenhemelopneming van de Heilige Maagd Maria, een van de oudste kerken in Griekenland.

LE MONT-SAINT-MICHEL Voor de kust van Normandië in Frankrijk rijst het eilandje Mont Saint-Michel op spectaculaire wijze op uit zee en torent hoog boven de omringende getijdenvlakten uit. Op Mont-Saint-Michel verrijst de Normandische benedictijnenabdij van Sint-Michaël hoog boven een wirwar van steegjes en straatjes van het middeleeuwse stadje op vier uur rijden van Parijs. Dit Werelderfgoed behoort tot de meest bezochte toeristische bestemmingen van Frankrijk.

STONEHENGE Stonehenge is de meest geavanceerde prehistorische steencirkel ter wereld. Voor dit nauwkeurig aangelegde megalithische meesterwerk werden twee soorten stenen gebruikt, waarvan de grootste een gewicht van ruim veertig ton hebben en over een afstand van 240 kilometer naar deze plek zijn vervoerd. Bezoekers wordt aangeraden van tevoren tickets voor bepaalde bezoektijden te kopen.

SACRA DI SAN MICHELE Deze oude abdij uit de tiende eeuw werd bovenop de berg Pichiriano gebouwd en biedt weidse uitzichten over Turijn en de Val di Susa, in de Italiaanse regio Piëmont. De hoofdkerk van de Sacra, die uit de twaalfde eeuw dateert, is ook de laatste rustplaats van de leden van het Huis Savoye, een van de oudste adellijke geslachten ter wereld.

ALES STENAR De oorsprong van de ‘stenen van Ale’ in Zweden is nog altijd een raadsel. De steencirkel in de glooiende heuvels van de regio Österlen aan de Oostzee moet zo’n 1400 jaar geleden zijn opgericht en bestaat uit 59 enorme keien.

KASTEEL VAN PEYREPERTUSE Hoog op een rots van kalksteen in de Franse Pyreneeën stelde het Kasteel van Peyrepertuse de Katharen in staat om de bergpassen in de omgeving te controleren en signalen in zuidelijke richting te sturen, naar het Château de Quéribus. In het dertiende-eeuwse monument wordt elke zomer een festival voor hedendaagse kunst en muziek gehouden.

AVEBURY Stonehenge mag dan de beroemdste prehistorische steencirkel van Engeland zijn, maar Avebury – op maar veertig minuten rijden van Stonehenge – is de grootste ter wereld. Deze henge uit het neolithicum bestaat uit 180 plaatselijk gedolven, rechtopstaande stenen. De stenen zijn gerangschikt in een grote buitenring en twee kleinere binnenringen die een gedeelte van het pittoreske dorp Avebury omsluiten.

DE BERG ATHOS Als het belangrijkste centrum van de Griekse-Orthodoxe kerk sinds de tiende eeuw bestaat Athos uit een netwerk van twintig kloosters, waar tweeduizend monniken hun leven wijden aan het gebed. Elke dag krijgt slechts een beperkt aantal bezoekers (honderd orthodoxe en tien niet-orthodoxe mannen) toegang tot deze autonome gemeente in het noordoosten van Griekenland. In dit Werelderfgoed worden een groot aantal zeldzame historische manuscripten, heilige relieken, fresco’s en mozaïeken beschermd.

GALERIJGRAF VAN GAVRINIS Op het onbewoonde Franse eilandje Gavrinis in de Golf van Morbihan ligt een van de meest indrukwekkende neolithische monumenten van Bretagne: een langgerekte grafkamer waarvan de binnenwanden zijn bedekt met raadselachtige petrogliefen. Het eiland is per boot vanuit Larmor-Baden te bereiken en kan alleen met een gids worden bezichtigd.

MEGALIETEN VAN CARNAC Aan de kust van Bretagne bevinden zich in de gemeente Carnac meer dan drieduizend rechtopstaande stenen uit het neolithicum. Het dichtste cluster omvat ruim 2800 stenen die zich zover het oog reikt in rijen uitstrekken. Tezamen vormen ze het grootste megalithische monument ter wereld.

SKITÈ AGIA ANNA De in de zestiende eeuw gestichte Agia Anna is de oudste en grootste skitè (klooster) op de berg Athos en omvat vijftig cellen en hutten die door zo’n 85 monniken worden bewoond. Op aanvraag kunnen mannelijke pelgrims hier voor gebed en meditatie verblijven.

KLOOSTER DEVENISH Het eiland Devenish is de belangrijkste van de vele kerkgemeenschappen in Lough Erne – twee aaneengesloten meren in County Fermanagh in Noord-Ierland – en werd gesticht in de zesde eeuw na Chr. In de negende eeuw werd het eilandje geplunderd door de Vikingen en in de twaalfde eeuw werd het klooster in brand gestoken, waarna het in de middeleeuwen tot nieuwe bloei kwam als parochiekerk en priorij. Na een kort tochtje met de boot kunnen bezoekers de ruïnes van deze augustijner abdij met zijn fraaie steensculpturen verkennen en dan de dertig meter hoge ronde toren beklimmen om van een weids uitzicht te genieten.

CHÂTEAU DE QUÉRIBUS Dit afgelegen kasteel in het zuiden van Frankrijk staat bekend als het laatste bastion van de Katharen – de ketterse christelijke sekte die in de twaalfde en dertiende eeuw in West-Europa floreerde. Bezoekers kunnen bijna tot aan de top van deze berg in de Pyreneeën rijden en dan tien minuten wandelen naar de ingang van het kasteel.

SAINT MICHAEL’S MOUNT Als de Engelse versie van de Mont-Saint-Michel werd dit kasteel, dat is gelegen op een getijdeneilandje voor de kust van Cornwall, in de elfde eeuw geschonken aan de benedictijner kloosterorde van Mont-Saint-Michel; de eerste bouwwerken dateren uit de twaalfde eeuw. Bij laagtij kunnen bezoekers vanaf het vasteland over een met keitjes geplaveide dijk naar het eilandje wandelen en bij hoogtij in een motorboot vanuit het middeleeuwse haventje terugvaren.

MÊN-AN-TOL In de taal van het Cornish staat ‘Mên-an-Tol’ voor ‘steen met gat’. Deze megaliet in Cornwall bestaat uit vier rechtopstaande stenen, waarvan de staande ronde steen met een groot gat erin de opvallendste is. Het gat van de ‘donut uit de bronstijd’ heeft een doorsnede van ruim 1,20 meter. Volgens sommigen diende de megaliet voor het bijhouden van de maanstand.

CHÂTEAU DE PUILAURENS Hoog op de berg Ardu kijkt dit kasteel uit 958 uit over het dorp Lapradelle-Puilaurens en het omringende oerbos van dennen. Het Château de Puilaurens is een van de fraaist bewaard gebleven Katharenburchten binnen het Franse kroondomein en speelde een belangrijke rol bij de verdediging van de voormalige grens tussen Frankrijk en het koninkrijk Aragon. Enthousiaste wandelaars kunnen de 650 meter hoge berg beklimmen om deze natuurlijke bergvesting te bewonderen.

PENTRE IFAN Pentre Ifan is het bekendste megalithische monument van Wales en dateert uit 3500 v. Chr. De opmerkelijke dolmen bestaat uit een graftombe met een enorme deksteen die op drie rechtopstaande stenen balanceert.

DOLMEN ‘EL CABALLO’ Het Spaanse stadje Valencia de Alcántara, op een paar kilometer van de grens met Portugal, vertoont sporen van menselijke bewoning die tot prehistorische tijden teruggaan, waaronder de grootste verzameling dolmens op het Iberisch Schiereiland. De cluster van megalithische grafmonumenten omvat 41 dolmens van graniet en leisteen.