In het midden van de Atlantische Oceaan ligt een rijtje vulkanische eilanden op het grensvlak tussen de Euraziatische, Afrikaanse en Noord-Amerikaanse tektonische platen. Het zonovergoten Portugese eilandenparadijs van de Azoren loopt voorop in de ontwikkeling van duurzaam toerisme en beroept zich op een robuuste wandel-, trektocht- en kampeercultuur. De archipel wordt gezien als een van de milieuvriendelijkste bestemmingen ter wereld, waar niet alleen de prachtige natuur wordt beschermd, maar ook een levensstijl (wijn, honing, ananas en verschillende soorten kaas hebben hier een beschermde status). Neem een duik in de warme wateren rond de Azoren en ontdek dit eilandparadijs.
Terceira: architectuur en grotklimmen
In het van cultuur doordrenkte Angra do Heroísmo, op het eiland Terceira, zijn zelfs de trottoirs ware kunstwerken. Bezoekers die de bewerkelijke mozaïeken van kalksteen en basalt onder hun voeten over het hoofd zien, kijken waarschijnlijk omhoog, naar de maniëristische kathedralen en de herenhuizen met hun in weelderige kleuren uitgevoerde decoraties, die zijn te vinden in deze koloniale stad met werelderfgoedstatus. Het Museu de Angra do Heroísmo is gevestigd in een voormalig franciscaner klooster en toont de cultuur van Terceira in al haar diversiteit, aan de hand van maritieme en militaire voorwerpen, textiel en decoratieve kunst.
Onder het verfijnde oppervlak van dit eiland ligt een bizarre geologische formatie: de magmapijp en ondergrondse magmakamers van een uitgedoofde vulkaan. Daal af in het ruim negentig meter lange lavakanaal van Algar do Carvão en bekijk de stalactieten, stalagmieten en een meer van regenwater met eigen ogen.
Pico: vulkanen, walvissen en vinho
Met een hoogte van 2350 meter is de vulkaanberg Pico het hoogste punt van Portugal – en de zwaarste klim op de archipel. Onder leiding van gekwalificeerde gidsen worden beklimmingen georganiseerd, met kampeerovernachtingen in de krater, direct onder de top. Op een heldere dag kunnen bezoekers vanaf de bergtop vijf eilanden zien liggen; bergwandelaars moeten op de kale flanken van de vulkaan wel bedacht zijn op alle mogelijke weerstypen, waaronder sneeuw rond de top, in de winter en het voorjaar.
Tijdens de florerende industriële walvisvangst van de achttiende en negentiende eeuw voeren walvisvaarders vanuit New Engeland naar de Azoren om voorraden in te slaan en nieuwe bemanningen aan boord te nemen. Sinds de walvisvangst in de jaren tachtig van de vorige eeuw officieel werd verboden, zijn het geen harpoenen meer, maar camera’s die de walvissen hier vastleggen. Bezoek voor een overzicht van dit verleden het Walvisvaartmuseum in Lajes do Pico en stort je daarna in het avontuurlijke spotten van walvissen in de vrije natuur.
De meeste schatten van dit eiland liggen aan de west- en noordkust, waaronder het werelderfgoed van de Pico-wijngaarden. Hier groeien de wijnstokken laag bij de grond tussen keurige muurtjes van basaltsteen, die de fragiele wijnranken tegen de zeewind en het stuifwater van de branding beschutten. Drink een glas of twee nu je hier bent, want de meeste Pico-wijnen verlaten de archipel niet, laat staan Portugal. Proef de veelgeprezen witte wijnen en de versterkte licoroso-wijn in de Pico Island Wine Cooperative in Madalena.
São Miguel: canyons, vogels en thermische baden
Voor natuurliefhebbers is het eiland São Miguel één grote botanische speeltuin. Overal langs de kust vind je miradouros (uitkijkposten) met keurig aangelegde tuinen. Graasweiden op de flanken van vulkanische kratermeren worden omkaderd door roze en blauwe hortensia’s.
In de dicht begroeide canyons van de regio Nordeste kunnen canyontrekkers kiezen uit een afdaling van klippen bedekt met watervallen of zelfs een sprong van een van deze klippen in de zwemvijvers eronder wagen. Vogelaars halen hun hart op met het speuren naar ernstig bedreigde soorten als de azorengoudvink, een van de zeldzaamste vogels van Europa, die alleen in de laurierbossen van Nordeste leeft.
Na het wandelen kunnen de vermoeide ledematen in een natuurlijk thermisch bad worden ondergedompeld. In Ponta da Ferraria aan de kust slaan de golven van de oceaan over natuurlijke rotspoelen en mengen zich met het warme bronwater. In de Caldeira Velha zorgen varens en warme watervallen voor een romantische ambiance. Daarentegen herinneren de stank van rotte eieren en de aanblik van stoomwolken in Furnas aan het feit dat deze hele regio een vulkanische hotspot is. Aan de oevers van de Lagoa das Furnas (‘Lagune van de ovens’) laten de plaatselijke restauranthouders de aarde het werk doen, door enorme braadpannen in de borrelende krateropeningen te laten zakken. Probeer een verfijnde versie van de cozido – een traditionele, in een hete bron bereide stoofpot – in het Terra Nostra Garden Hotel, waar de obers aan uw tafeltje een umami-rijke bouillon over dit gerecht van stoofvlees en groenten gieten.
São Jorge: kaas en bergwandelen
Wie zijn tanden zet in een stuk scherpe en zoute São Jorge-kaas, die proeft het verleden. De eerste Vlaamse kolonisten van het eiland moeten deze kaassoort hebben meegenomen naar het mesvormige eiland. Tegenwoordig kan de beroemde kaas van koemelk in heel Europa en Noord-Amerika worden gevonden, maar de geïmporteerde versies vallen in het niet vergeleken met het proeven van deze kaas, onder het genot van een blik op groene weiden, met de koeien die het basisingrediënt ervoor hebben geleverd.
De lange en smalle vorm van São Jorge, dat een kleine 55 kilometer lang en 6,5 kilometer breed is, nodigt uit tot lange trektochten over de ruggengraat van het eiland. Kijk uit naar paden die naar de fajãs leiden, kustvlakten die door lavastromen of aardverschuivingen zijn gevormd en die kenmerkend voor dit eiland zijn.
Flores: bloemen, wandelen en watervallen
Flores (‘Bloemen’) is naast het meest westelijke eiland ook de natste regio van de Azorenarchipel. Maar al die regen betekent wel dat Flores zijn naam eer aan doet, met smaragdgroene hooglanden, kratermeren en een ongelooflijk uitbundige flora. Klippen met watervalletjes en velden van azalea’s en hortensia’s vormen hier de mooiste landschappen van de hele archipel. Talloze paden lopen door dit wandelparadijs. Sluit een dagje trekken af aan de westkust, bij Fajã Grande, voor een spectaculaire zonsondergang – de laatste in Europa.
Faial: zeilsport en vulkanen
Al sinds het begin van de trans-Atlantische zeevaart rustten bemanningen die de oceaan overstaken, hier uit. Het kosmopolitische havenstadje Horta op het eiland Faial ademt deze maritieme traditie volop. Kuier langs de jachthaven en bewonder de ‘galerij der zeevaarders’ op de pier, waar bezoekende bemanningen het embleem van hun schip achterlieten. In het Peter Café Sport, laat de maritieme jetset zoekadvertenties voor bemanningsleden op het prikbord achter en drinkt gin-tonics onder een plafond dat geheel met jachtclubvaantjes is bedekt. Boven toont het museumpje voor ‘scrimshaw’ (ivoornijverheid van walvisvaarders) een verzameling snijwerk uit walvistanden, een zeldzame vorm van kunstnijverheid die nog altijd wordt beoefend, zij het alleen met oud en opgedoken ivoor.
Op heel Faial laat dit eiland zich ook van een andere kant zien: die van woest en ongebreideld vulkanisme. In 1957 barstte de vulkaan de Capelinhos uit en bleef daarna ruim een jaar actief; hete gassen, dichte wolken van zwarte as en projectielen die zo groot als kanonskogels konden zijn, werden uitgebraakt. De seismische onrust veroorzaakte talloze aardbevingen en een stroom van vluchtelingen van de Azoren naar de VS. Het kale landschap dat achterbleef, is nog maar zestig jaar oud, maar doet nog altijd buitenaards aan, wat nog eens wordt benadrukt door het futuristische, ondergrondse bezoekerscentrum.
PLAN JE REIS
Vliegen: De Azoriaanse luchtvaartmaatschappij SATA voegt voortdurend nieuwe routes toe om dit paradijs voor avontuurlijke reizigers nog toegankelijker te maken.
Wat te doen: Azorean Active Blueberry verzorgt wandeltochten door de canyons en langs de rotskusten van São Miguel (veiligheidsuitrusting en wetsuits inbegrepen). Gerby Birding biedt tochten voor fanatieke vogelaars en natuurliefhebbers aan, naar broedplaatsen langs de kust en tot diep in de wouden van het binnenland, waar de deelnemers op zoek gaan naar inheemse, migrerende en rondtrekkende vogels. Scrimshaw-kunstenaar John von Opstal ontvangt bezoekers op afspraak in zijn atelier in Horta op Faial. West Canyon Turismo Aventura op Flores verzorgt trektochten en canyonexcursies van een halve dag (met de nadruk op het abseilen van watervallen).
Op het water: Espaço Talassa biedt excursies aan waarbij je dolfijnen en walvissen kunt gaan bekijken vanuit Pico’s voormalige walvisvaartcentrum Lajes do Pico. Het bedrijf doneert vijftig eurocent per klant voor het planten van bomen, ter compensatie van zijn CO2-voetafdruk. Het botenverhuurbedrijf Sail Azores op Faial verhuurt boten per dag of per week (met of zonder schipper) en biedt cruises langs meerdere eilanden aan.
Eten: Touroperator Tripix verzorgt beklimmingen van de berg Pico, maar organiseert ook wijnproeftours op Pico, kaasproeftours op São Miguel en vulkanismetours op Faial. De kaascoöperatie Uniqueijo op Terceira biedt twee maal per week tours en proeverijen aan.
Journaliste en onderzoekster Sophie Massie heeft een zwak voor eilanden, zeilen en de Portugees- en Franssprekende wereld. Ze woont in Charlottesville, Virginia, samen met haar Mississippi-hond Zeus. Volg haar op @mirabiletravel een lees meer op mirabile-travel.com.
