Bill Wood, een gepensioneerde Episcopaalse dominee uit de Amerikaanse staat Maine, woonde eind jaren zestig in Afrika. Tijdens een bezoek twee jaar geleden werd hij verliefd op Kaapstad. Maar toen hij en zijn vrouw Sue in februari tijdens hun vakantiecruise van boord gingen voor een weerzien met de prachtige stad, wisten ze niet wat ze konden verwachten.

De stop ervoor, in de stad Walvisbaai in Namibië, die wordt omringd door de droge en stoffige Namibwoestijn, was probleemloos verlopen. Maar ze waren gewaarschuwd dat het normaalgesproken veel minder droge Kaapstad momenteel te kampen heeft met een ernstig watertekort, waardoor de stad de komende maanden mogelijk zelfs het drinkwater moet afsluiten.

“We gingen van het schip naar het hotel, en het was overduidelijk dat er sprake is van een watercrisis,” vertelt Wood. “Iedereen had het erover. Maar ik kwam er maar niet achter wat het hotel wilde dat we deden. We kregen iets vaags te horen als ‘we hebben een probleem.’ Maar het werd niet duidelijk wat wij als gasten nou moesten doen.”

Wood, een sociale activist en kenner van de Zuid-Afrikaanse geschiedenis, nam kortere douches. Het stel spoelde niet na elk toiletbezoek door, hield de kraan dicht tijdens het tandenpoetsen en vonden het geen enkel probleem dat hun handdoeken niet dagelijks werden gewassen. Kortom, ze probeerden “gewoon goede toeristen te zijn,” aldus Wood.

Meer wordt er op dit moment ook eigenlijk niet verlangd van toeristen in Kaapstad, vertellen economische, wetenschappelijke en bestuurlijke prominenten in Zuid-Afrika.

Behalve dat er enkele wildwatertrips zijn afgelast, ondervinden bezoekers verder weinig hinder door de waterproblemen in de stad. Het water in veel zwembaden is vervangen door zeewater en er zijn enkele spa's en stoombaden verwijderd. Gasten worden aangemoedigd om handreinigers te gebruiken en een minuutje onder de douche te gaan, in plaats van in bad.

Maar voorlopig is de stad nog steeds “in staat om alle bezoekers te verwelkomen, waarbij het watertekort nauwelijks invloed heeft op de kwaliteit van hun verblijf,” verklaart Enver Duminy, chief executive van Cape Town Tourism, tegenover National Geographic. “Kaapstad is nog steeds een bestemming van wereldklasse waar fantastische ervaringen en avonturen te beleven zijn.”

Nou is dat misschien ook wat je zou verwachten van iemand die aan het hoofd staat van een toeristische organisatie. Maar datzelfde geluid is in heel Zuid-Afrika te horen, ook van mensen die zich steeds bezorgd hebben getoond over de waterproblemen in de stad.

Kevin Winter, hoofonderzoeker op het gebied van water aan de University of Cape Town, stelt dat erop aandringen “dat toeristen wegblijven ons op geen enkele manier vooruithelpt.” “We hebben er meer aan dat mensen naar de stad komen en daarmee bijdragen aan de economie. Daardoor kunnen we de problemen van de waterinfrastructuur, van het waterbeheer, aanpakken. We hebben die inkomsten heel hard nodig.”

Kaapstad, met zijn stranden, wijnmakerijen, weelderige parken en oprijzende Tafelberg, kampt voor het derde opeenvolgende jaar met droogte. De drinkwaterreservoirs zijn dusdanig leeg - het niveau staat nog maar op 24% van de capaciteit - dat de stadsbestuurders hebben aangekondigd dat “Day Zero” mogelijk gaat aanbreken. Op dat moment staat het waterpeil zo laag dat de stad mogelijk de waterleiding naar woningen en bedrijven moet afsluiten. De vier miljoen inwoners moeten dan volstaan met maximaal 25 liter water per dag, die ze moeten halen bij een kleine tweehonderd openbare kranen die door gewapende beveiligers worden bewaakt.

Veel steden en landelijke gebieden hadden eerder al te maken met waterschaarste, maar dit zou een van de eerste keren zijn dat een grote wereldstad geen drinkwater meer zou leveren aan plaatselijke inwoners. In de afgelopen maanden beperkte de stad het watergebruik al tot vijftig liter water per persoon per dag. Dat is minder dan een zesde van wat de gemiddelde Amerikaan verbruikt. Ook werd het verboden om kraanwater te gebruiken om de tuin te sproeien, de auto te wassen of het zwembad te vullen. Daarnaast wordt er inmiddels vaker gepatrouilleerd bij natuurlijke waterbronnen waar gevechten waren uitgebroken.

Toch is het waterbewustzijn in de stad hoog en worden bezoekers aangemoedigd om te komen, vertelt Claire Pengelly, een watermanager bij GreenCape, een non-profitorganisatie die zich inzet voor duurzaamheid in West-Kaap. De werkloosheid is hoog in Kaapstad. Er zijn meer dan tweehonderdduizend mensen direct werkzaam in de toeristenindustrie. Bezoekers dragen ongeveer voor een derde bij aan de economie, maar voegen slechts één procent toe aan het aantal inwoners in de stad.

“Het is echt prima als bezoekers naar Kaapstad komen, zo lang ze zich bewust zijn van de droogte en bereid zijn om ‘te besparen als een plaatselijke inwoner,’” zegt Pengelly.

En er zijn veel gebieden in en rond Kaapstad waar het allemaal wel meevalt. De meeste strenge maatregelen zijn alleen aan de Atlantische Oceaan-kant van de regio genomen. Op veel plekken, zoals kustplaatsjes als Hermanus en het grootste deel van de Garden Route, zijn slechts beperkte maatregelen van kracht.

“Toeristen die hierheen komen, tonen begrip voor de situatie. Ze hebben zich over het algemeen uitstekend gedragen, vind ik,” zegt Winter.

Daarnaast lijken de inspanningen van het stadsbestuur van de afgelopen zes weken en de beschikbaarstelling van particulier water door agrariërs in de buurt ervoor te zorgen dat een totale afsluiting minder waarschijnlijk wordt. ‘Day Zero’ waarvan eerder werd gedacht dat die al in april zou plaatsvinden, wordt nu niet eerder dan begin juli verwacht. Dat is lang na het moment dat de stad normaalgesproken te maken krijgt met de zware regenval van de winter op het zuidelijk halfrond.

“Dat heeft zeker voor enige opluchting in de stad gezorgd. Het is nu rustiger,” vertelt Winter. “Ik denk dat het gevoel overheerst dat we het gaan halen tot de regenval in de winter.”

Maar dan blijft nog wel de vraag: hoeveel regen gaat er vallen? In de afgelopen jaren regende het in juni, juli en augustus veel minder dan gemiddeld. Dit was een van de redenen voor de jaren van droogte in Kaapstad. Als hetzelfde ook geldt voor de winter van 2018, stelt Winter, dan ziet de stad zich vanaf september, oktober tot in het nieuwe jaar voor nog grotere problemen gesteld.

“Op dit moment halen we het wel tot halverwege dit jaar, maar het zou er in september anders uit kunnen zien,” aldus Winter.