Bergbeklimmers behoren tot de fitste en gezondste mensen die er zijn, en op hun avonturen wagen ze zich doorgaans ver buiten de bewoonde wereld, maar zelfs zij kunnen niet ontsnappen aan de gevolgen van de COVID-19-pandemie, die tot wereldwijde reisbeperkingen en quarantaines heeft geleid.
Op 11 maart maakte de China Tibet Mountaineering Association (CTMA), de organisatie die alle reis- en klimvergunningen voor het gehele Tibetaanse Plateau uitgeeft, bekend dat er dit voorjaar geen beklimmingen meer van de Mount Everest vanaf de door China gecontroleerde noordzijde van de berg worden toegestaan.
Na de bekendmaking van China besloot ook Nepal in de late nacht van donderdag alle klimexpedities in het land, waaronder die op de Mount Everest, af te gelasten, zo bericht The Kathmandu Post. Daarnaast heeft de Nepalese regering besloten tijdelijk geen toeristenvisums meer te verstrekken. De opschorting is op 14 maart ingegaan en zal tot 30 april duren.
Het bergtoerisme is een van de kurken waarop de Nepalese economie drijft, waarbij alleen al de beklimmingen van de Everest elk jaar goed zijn voor ruim driehonderd miljoen dollar aan inkomsten voor het land, dat tot een van de armste ter wereld behoort. Het besluit om alle klimexpedities stop te zetten zal dan ook een zware klap betekenen voor plaatselijke gemeenschappen die geheel en al afhankelijk zijn van het bergwandel- en klimtoerisme.
“Eén buitenlandse toerist onderhoudt elf Nepalese gezinnen,” zegt Jiban Ghimire, die werkt voor de in Kathmandu gevestigde touroperator Shangri-La Nepal Trek. Over de gevolgen van de stopzetting van het Everest-seizoen zegt hij: “Het zal zeer zwaar worden. Moeilijk om te omschrijven. We zullen het niet meteen merken, maar het zal een enorme invloed hebben.”
Volgens Ghimire zal de werkelijke pijn gevoeld worden door families die de berghutten, theehuizen en winkels bezitten die gedurende het klimseizoen door toeristen worden bezocht.
“Zeker, de regering zelf houdt daar enkele miljoenen dollars aan over, maar negentig procent van het geld gaat direct naar de mensen,” zegt Ghimire. “Het klimseizoen betaalt de rekeningen van gezinnen, het schoolgeld, alles. Als we de Everest kwijtraken, zullen veel mensen werkloos worden.”
Onzekerheid over COVID-19
Tot laat in de nacht van vorige week donderdag wisten de Nepalezen en veel plaatselijke berggidsen niet hoe het land zou reageren op het Chinese besluit en op de officiële classificatie van de ziekte als pandemie door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Tenji Sherpa, vooraanstaand berggids en voormalig protegé van de overleden Zwitserse alpinist Ueli Steck, verblijft momenteel in Europa en is op de terugreis naar Nepal. Hij zou dit voorjaar op de Everest als gids werken. In een interview zei hij donderdagochtend dat hij niet geloofde dat Nepal een verbod zou uitvaardigen. Volgens hem bivakkeerden de ‘Icefall Doctors’ – een team van zeer ervaren sherpa’s dat elk jaar een route met verankerde touwen en aluminium ladders uitzet op de beruchte Khumbu-ijsval, aan de voet van de Everest – op dat moment al in het basiskamp en was het al begonnen met het uitzetten van de route.
“Als het Everest-seizoen wordt afgelast, zal dat grote economische gevolgen hebben, niet alleen voor de sherpa’s maar voor het hele land,” zei hij.
Nepal staat er bekend om dat het de inkomsten van het lucratieve klimtoerisme niet snel opgeeft. Na berichten over een gevaarlijke drukte op de route naar de top in 2019, toen er 381 vergunningen aan buitenlandse klimmers werden afgegeven, maakte de Nepalese regering nieuwe regelgeving bekend om het aantal klimmers op de Everest in 2020 te beperken. Maar onlangs kwam ze op dat besluit terug en besloot de nieuwe regels toch niet in te voeren.
Indamming van het virus
De Nepalese regering heeft tot nu toe slechts één geval van besmetting met COVID-19 gemeld, hoewel het volgens Nepalese gezondheidsexperts niet de vraag is óf maar wannéér het virus zich verder door het land zal verspreiden. Er zijn zorgen over de capaciteit van Nepal om op de crisis te reageren, aangezien het land een relatief laag aantal van 0,7 artsen per duizend inwoners telt (vergeleken met bijvoorbeeld de VS, waar dat aantal 2,6 bedraagt).
“Als COVID-19 zich onder een minder gezonde bevolking met minder goede voorzieningen verspreidt, kan dat veel schade aanrichten,” zegt Monica Piris, een ervaren arts voor klimexpedities die al twaalfmaal de Everest heeft beklommen en twintig andere expedities in de Himalaya heeft ondernomen. “Je bent medeverantwoordelijk voor het beschermen van deze mensen.”
Naast economische overwegingen kunnen ook ethische vragen worden gesteld bij het reizen naar deze regio terwijl er sprake is van een moeilijk beheersbare pandemie. Voor Nepal is de seizoensgebonden griep al een grote uitdaging. Vorig jaar hield het influenzavirus huis in dorpen in de Khumbu-vallei. Ook veel bergbeklimmers werden ziek, maar het was vooral de plaatselijke bevolking die werd getroffen.
Volgens Ghimire wonen de meeste Nepalezen met drie generaties in één huis, wat in het geval van dit specifieke coronavirus een gevaarlijke situatie zou kunnen betekenen, aangezien de infectie vooral oudere mensen treft. “We hebben niet de juiste infrastructuur, dus een uitbraak zou een grote ramp kunnen zijn.”
Zelfs in hun gezondste jaren overleven de meeste bergbeklimmers hun twee weken durende tocht door de Khumbu-vallei naar het basiskamp aan de voet van de Mount Everest niet zonder een infectie op te lopen. Alpinisten en bergwandelaars verblijven in dezelfde berghutten en theehuizen, die over het algemeen krap zijn en waar alleen in groepen gegeten kan worden. Ook is niet overal stromend water beschikbaar, waardoor het in dit gebied vaak onmogelijk is om de handen te wassen.
“Voor een virus is de Khumbu-vallei een waar paradijs,” zegt Piris. “Er komen daar grote aantallen mensen uit de hele wereld samen, die allemaal hun eigen, gemuteerde versie van het virus met zich meedragen. Ze zitten allemaal op dezelfde bankjes, eten in krappe ruimten aan één tafel. Zelfs de basishygiëne is er zeer beperkt; je loopt er gemakkelijker een infectie op dan waar dan ook.”
Piris is “opgelucht” over het bericht dat de Everest gedurende de rest van het klimseizoen wordt gesloten. Waar ze zich als arts vooral zorgen over maakte, was dat het moeilijk is om onderscheid te maken tussen een virusinfectie en de op grote hoogte gebruikelijke luchtwegaandoeningen waar veel Everest-klimmers last van hebben, zoals het beruchte ‘Khumbu-kuchje’.
“Het idee dat je in het Everest-basiskamp te maken krijgt met een bijzonder virulente infectie was niet iets om je op te verheugen,” zegt zij. “Op een berg ben je beperkt in wat je kunt doen, dus probeer je iedereen voor van alles te behandelen. Gezien de plek zou het evacueren van mensen logistiek niet eenvoudig zijn.”
Verleden van ups en downs
In de afgelopen tien jaar heeft de Mount Everest geslaagde seizoenen gekend, met recordaantallen mensen die de top wisten te bereiken en een groeiende toerismesector, maar ook rampjaren waarin zowel bergbeklimmers als inwoners werden getroffen door tragedies. In 2014 kwamen zestien Nepalese berggidsen om die op de Khumbu-ijsval aan het werk waren, waarna het klimseizoen werd stopgezet.
Het jaar daarna, in 2015, werd de Mount Everest voor het eerst sinds 1974 niet beklommen, toen Nepal werd getroffen door een zware aardbeving met een kracht van 7,8. Rond negenduizend mensen kwamen om, 22.000 mensen raakten gewond en in heel Nepal werd de infrastructuur zwaar beschadigd. Bergbeklimmers in het gebied bleven bij de aardbeving zelf ongedeerd, maar sommige kwamen boven de Khumbu-ijsval vast te zitten en riepen de hulp in van reddingshelikopters, wat ze op zware kritiek kwam te staan omdat deze helikopters elders in het land ingezet hadden kunnen worden om levens te redden.
In de laatste twee jaar nam het aantal bergbeklimmers op de Everest toe en steeg het aantal succesvolle beklimmingen tot recordhoogte: 807 in 2018 en 891 in 2019. De groeiende drukte op de berg, waarbij grote aantallen klimmers tegelijkertijd probeerden de berg gedurende beperkte tijdvensters van goed weer in het voorjaar te beklimmen, leverde beelden op die alom op het internet werden gedeeld: eindeloze rijen klimmers die door één enkel zekeringstouw waren gezekerd. In 2019 kwamen elf alpinisten op de Everest om, volgens sommige critici mede als gevolg van de enorme drukte op de berg.
Dit jaar zal het klimseizoen op de Mount Everest, voor de tweede maal in vijf jaar, wegens een rampzalige gebeurtenis worden stopgezet.
“Dat je de Everest niet kunt beklimmen, valt natuurlijk in het niet bij de andere gevolgen van het coronavirus,” zegt Adrian Ballinger van Alpenglow Expeditions, een van de berggidsbedrijven die door de stopzetting worden getroffen. “Maar veel van onze cliënten hebben jarenlang hard voor dat doel gewerkt en er veel geld in gestoken. Het is teleurstellend, maar ik denk dat voorkomen beter is dan genezen en dat de beslissing juist is.”
Ballinger zelf had zich voorgenomen om samen met 22 man personeel uit Nepal en tien gidsen aan het seizoen te beginnen. Zijn bedrijf voelt zich nu verplicht om iedereen “tenminste iets te betalen” en tegelijkertijd te proberen om cliënten zoveel mogelijk schadeloos te stellen. Hij hoopt dat alle berggidsbedrijven aan hun Nepalese personeel denken. “Het is niet zo dat zij nu iets anders kunnen gaan doen, zoals het begeleiden van bergwandelaars.”
Maar gezien de grote aantallen bezoekers van de laatste jaren en de uitwerking die dat alles op het milieu rond de Mount Everest heeft, is een “pauze” in het toeristenseizoen en de alpinistencarrousel misschien niet zo erg. “Misschien wordt het tijd om het gezin weer eens te zien,” zegt Ghimire. “Mensen in het Westen staan zó ver van hun familie af. Misschien kunnen we deze tijd gebruiken om allemaal thuis te blijven.”
“Ik denk dat het prima is dat niemand dit jaar de Everest zal beklimmen,” zegt ook Cory Richards, National Geographic-fotograaf en zelf Everest-beklimmer. “Ik moet glimlachen bij de gedachte dat de berg daar in z’n eentje zal staan, ditmaal onberoerd door de machinaties van de wereld die er voortdurend op los worden gelaten.”
Dit artikel werd oorspronkelijk op 13 maart in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
