Het eenvoudigste trucje voor dromerige foto’s: wat kun je met het bokeh-effect?

De meeste positieve feedback krijg ik op foto’s waar ik helemaal niet zo hard mijn best voor heb hoeven doen: plaatjes met een duidelijk bokeh-effect. Misschien is dat ook niet zo gek, want hoewel dit optische sausje kinderlijk eenvoudig over je plaatjes is te gieten, zorgt het voor een dromerige sfeer in je beelden en kan het helpen om een goede compositie te creëren. Hieronder leg ik je uit hoe je heel gemakkelijk kunt spelen met de zogenoemde goede onscherpte.

Wat is bokeh?

Bokeh is afgeleid van het Japanse boke, dat ‘onscherpte’ betekent. Nou, dat is precies wat het is: bokeh staat voor de onscherpte die de fotograaf bewust in haar of zijn beelden aanbrengt. Dus niet dat wazige plaatje van je vrolijk kwispelende hond die weigert stil te zitten, maar wel de zachte achtergrond die het model in jouw portretfoto van het scherm af laat knallen. Bokeh is dus de gewenste onscherpe tegenhanger van het haarscherpe onderwerp, en ze versterken elkaar.

Het geheim van een bokeh-rijke foto zit in de kleine scherptediepte. Dat wil zeggen dat de afstand tussen het dichtstbijzijnde en verste scherpe punt op de foto heel klein is. Denk bijvoorbeeld aan een portretfoto waarbij alleen de ogen scherp zijn. Hoe kleiner de scherptediepte, hoe groter het gebied met onscherpte. Fotografen gebruiken die onscherpte om de aandacht te vestigen op het onderwerp, zoals in de onderstaande foto is gedaan.

Alleen de ruigpootuil en de tak waarop hij zit zijn scherp, de rest van de afbeelding is bokeh. Met een wirwar aan afleidende takken kan het in het bos nogal lastig zijn om een onderwerp uit te lichten. Door grote delen van het plaatje bokeh te laten, in dit geval de achtergrond, gaat je aandacht direct naar de uil.

Hoe creëer je het bokeh-effect?

Wil je zelf aan de slag met het bokeh-effect? Hou dan rekening met deze factoren:

• Diafragma: het diafragma is de opening in de lens waarmee je bepaalt hoeveel licht de sensor van je camera bereikt. Hoe groter die opening, hoe kleiner de scherptediepte. Om een ​​groot bokeh-effect te creëren, moet je dus een grote diafragmaopening gebruiken. Dus stel je camera bij voorkeur in op een laag diafragmagetal (de regel is: hoe lager het getal, hoe groter de diafragmaopening). Bijvoorbeeld een diafragma van f/2.8, maar liever nog f/1.8, f/1.4 of lager.
• Afstand tot het onderwerp: hoe dichter je bij het onderwerp staat, hoe kleiner de scherptediepte zal zijn. Om een ​​groot bokeh-effect te creëren, kan het dus lonen om dicht bij het onderwerp staan.

Tips voor een mooi bokeh-effect

• Gebruik een telelens: een telelens heeft een groter brandpuntsafstand dan een groothoeklens. Het gevolg is een kleinere scherptediepte bij dezelfde diafragmaopening, waardoor het bokeh-effect wordt versterkt.
• Kies een geschikte achtergrond: een achtergrond met veel lichtjes, zoals kerstversiering, sterren of andere lampjes, zorgt voor een mooi bokeh-effect. De wazige lampen op je foto zullen opbollen tot grote lampionnen, zoals op de voorgrond op de foto hieronder te zien is.
• Gebruik de portretmodus op je telefoon: beschik je niet over een camera of telefoon waarbij je het diafragma kunt instellen? Met de portretmodus op je telefoon kun je het bokeh-effect een beetje nabootsen. Die haalt het niet bij een echt bokeh-effect, maar je kunt er wel een onderwerp mee uitlichten.

Voor deze foto is een grote diafragmaopening gebruikt. Daardoor ontstaat er een kleine scherptediepte en lichten de wazige lampjes op de voorgrond op tot bollen die de sfeer in het beeld bepalen.