Grote kans dat je nu ondergoed draagt – dat hopen we tenminste. Maar evengoed grote kans dat je geen idee hebt hoe lingerie zich door de jaren heen heeft ontwikkeld. In dit verhaal nemen we je mee door de geschiedenis van ons ondergoed. En die is bijna net zo verrassend als die van de beha.
Ondergoed in de Oudheid
De vroegst bekende versie van ondergoed is de lendendoek, of lendenlap. Gedurende de prehistorie wordt deze gedragen door zowel mannen als vrouwen. Deze lingerie avant la lettre bestaat uit één geheel, bedekte geslachtsdelen en billen, vaak op z’n plaats gehouden met een riem of koord.
In het oude Egypte zijn driehoekige stukken linnen met touwtjes aan de uiteinden in zwang. Deze shendyt heeft wat weg van een kilt, maar de lengte varieert sterk. Aanvankelijk dragen enkel farao’s dit Egyptische ondergoed, later ook de lagere sociale klassen. Leuk weetje: Toetanchamon werd begraven met maar liefst 145 shendyts; zonder ondergoed in de onderwereld is natuurlijk niks.
Hoewel naaktheid bij de oude Grieken een stuk gebruikelijker is, gebruiken mannen en vrouwen het zogeheten perizonium: peri is Grieks voor ‘rondom’ en zoma voor ‘band’ of riem. Er wordt gezegd dat Jezus Christus zo’n perizonium droeg tijdens zijn kruisiging. De oude Romeinen hebben op hun beurt de vergelijkbare subligaculum, gedragen onder een tuniek, toga of gewaad.
Middeleeuwse lingerie
Van de Kelten en Germanen in de Middeleeuwen is bekend dat ze zich kleden met ruim zittende onderbroeken: braies. Althans, de mannen. Van de vrouwen weten we dat niet zeker. Wel dragen sommigen zogeheten chausses, een soort leggings.
Tegen de vijftiende eeuw zijn de braies en chausses min of meer verworden tot één model. Maar met het aanbreken van de Renaissance doet een nieuwe lingerietrend zijn intrede: de braguette, evengoed bekend als codpiece, schaambuidel, schaamkap of kulzak.
Ook krijgt ons ondergoed er een extra functie bij: de edele delen moeten niet alleen bedekt, maar ook goed beschermd worden. En dat tegelijkertijd in stijl. Braquettes zijn daarom gemaakt van stevig materiaal, rijk gedecoreerd en extra opgevuld om het aanzien of gevoel van mannelijkheid te vergroten.
Boxers, slips en andere onderbroeken
Toch blijft de behoefte aan iets subtielere stoffen kledingstukken voor ónder de tunieken bestaan. Sterker nog: eind negentiende eeuw wordt de lange onderbroek de nieuwe standaard. Een praktisch onderdeel van iedere outfit voor zowel mannen als vrouwen, dat door vuil en zweet te absorberen de bovenkleding schoonhoudt – extra nuttig voor het smerige fabriekswerk gedurende de industrialisatie die periode.
Met de fiets als opkomend vervoersmiddel biedt de jockstrap – een soort toque – sinds 1874 mannelijke fietsers extra ondersteuning op de hobbelige straten. En met de komst van de elastische tailleband begin twintigste eeuw zie je dat sportartikelen en ondergoed definitief met elkaar vervlochten raken: uit de korte boksbroek met elastieken band wordt de dagelijkse boxershort geboren.
Alhoewel, dagelijks? In eerste instantie is met name de slip, geïnspireerd op de jockstrap, populair. Zéker als de Amerikaanse kledingreus Cooper Underwear Company in 1928 kledinggoeroe Arthur Kneibler inhuurt om de ‘perfecte slip’ te ontwikkelen. Wanneer Kneiblers creatie in 1935 in de schappen ligt, is het grote publiek direct verkocht.
Ondergoed wordt mainstream
Vanaf de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw wordt ondergoed definitief mainstream. Traditioneel ‘saai’ wit maakt plaats voor alle kleuren van de regenboog, inclusief hippe patroontjes. De uitvinding van (half)synthetische stoffen als rayon en dacron opent nieuwe deuren voor mannen én vrouwen.
Als gevolg hiervan worden lingerieadvertenties steeds explicieter – al snel zijn de inmiddels iconische Tighty-Whities van Kneibler vergezeld van fleurige bikinibroekjes en pikante strings.
De hoofdvraag: boxershort of slip?
In de jaren tachtig en negentig is de vraag der vragen: boxershort of slip? Eerstgenoemde heeft inmiddels aan populariteit gewonnen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. De boxershort zit losser en zou daarom beter zijn voor de gezondheid.
Zelfs president Bill Clinton krijgt publiekelijk de vraag aan welke kant van de lingeriestreep hij staat. Maar een nieuwe trend staat alweer voor de deur, een combinatie tussen beide ‘kampen’: de boxerslip, of strakke boxer. In de modewereld wordt Calvin Klein-ontwerper John Varvatos als geestelijk vader van dit kledingstuk beschouwd. De boxerslip slaat in als een bom. Waarom? Vanwege de toen zeer gewaagde reclamecampagne in 1992 waarin rapper en acteur Mark Wahlberg niets anders draagt dan een strakke witte boxershort.
De ontstane ophef maakt het kledingmerk tot een van de populairste ter wereld en pikante lingeriereclame voor man en vrouw de norm. Tot op de dag van vandaag.
Bekijk hieronder de geschiedenis van ondergoed in foto’s.
