Samenzwerende echtgenotes, complottheorieën op papyrus en eeuwenlange speculatie. De moord op farao Ramses III zou je een van de oudste cold cases ter wereld kunnen noemen. Hoe de ‘laatste grote farao’ precies aan zijn einde kwam, was lange tijd onduidelijk. Tot de moderne archeologie met stuitend bewijs op de proppen kwam.

Een Egyptische complottheorie

Wanneer Ramses III precies geboren werd, is onduidelijk. Hij regeerde van circa 1194 tot 1163 voor Christus en was de tweede vorst uit de twintigste dynastie. Ramses III wordt beschouwd als de laatste grote farao – ten tijde van zijn heerschappij kwam het Egyptische Rijk voor de laatste keer tot bloei. Al langer zijn egyptologen het erover eens dat Ramses III geen natuurlijke dood stierf. De farao werd vermoord als onderdeel van een complot van zijn naasten. Maar hoe verliep dat precies?

Een eerste aanwijzing werd gevonden in 1820. Toen kwam er een vijf meter lange papyrusrol uit ongeveer 1190 voor Christus aan het licht. Die kon worden vertaald dankzij de Steen van Rosetta, die inmiddels bijna in zijn geheel was ontcijferd. Zo ontdekten historici dat er een gerechtelijke uitspraak op stond uitgeschreven over de moord op Ramses III. Wat bleek? Iemand uit zijn eigen koninklijke harem werd van de moord beschuldigd.

Wie vermoordde Ramses III?

Zoals de meeste farao’s van zijn tijd had Ramses III meerdere vrouwen. Een daarvan, Tiye, wilde dat haar zoon Pentawer de opvolger van Ramses zou worden. Ramses wilde daar echter niets van weten: hij had een van zijn andere zoons op het oog. Tiye zette daarop een grote samenzwering op. Behalve Pentawer zelf waren daar onder meer een kamerheer, een koninklijke bediende en een schatbewaarder bij betrokken.

De moord op Ramses III zou de boeken ingaan als ‘het haremcomplot’. Toch bleef lange tijd onduidelijk hoe Tiye haar echtgenoot precies om het leven bracht. Tot er in 2012 met nieuwe technologieën opnieuw onderzoek kon worden gedaan naar de mummie van de farao.

Hoe werd Ramses III vermoord?

Aan de hand van een CT-scan ontdekten onderzoekers dat de organen van Ramses III waren vervangen door beeldjes van Horus, de Egyptische god van de genezing – vermoedelijk om zijn genezing in het hiernamaals te bespoedigen. Maar bovenal onthulde de scan dat Ramses’ nek tot op het bot was doorgesneden. ‘De snee is diep en groot,’ stelde ontdekker Albert Zink destijds. ‘Het moet een dodelijke verwonding zijn geweest.’

Hoewel de moordaanslag op Ramses III slaagde, is zijn dood voor Tiye toch tevergeefs gebleken. Pentawer zou nooit Ramses IV worden, en alle samenzweerders, inclusief Tiye zelf, werden ter dood veroordeeld.

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.