We zingen het voorafgaand aan voetbalwedstrijden, wanneer Max Verstappen weer een Grand Prix wint, of om de koning te eren op zijn verjaardag: het Wilhelmus. Het Nederlandse volkslied is een van de oudste volksliederen ter wereld en ooit geschreven om het volk moed in te zingen tijdens de strijd tegen de Spanjaarden in de Tachtigjarige Oorlog.
Vijftien coupletten
Oorspronkelijk bestaat het Wilhelmus uit vijftien coupletten, die allemaal een eigen boodschap hebben. Tegenwoordig wordt vaak alleen het eerste en soms het zesde couplet gezongen.
Teksten als ‘van Duitsen bloed’ en ‘den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd’, zijn allemaal terug te leiden naar de strijd van Willem van Oranje in de zestiende eeuw en de innerlijke strijd die hij voerde tijdens de oorlog.
Leestip: Waarom droegen koningen vroeger altijd hermelijnen mantels?
Hoewel het klinkt alsof Willem van Oranje zelf aan het woord is, is het niet duidelijk wie de tekst daadwerkelijk geschreven heeft. Het Wilhelmus was een geuzenlied, oftewel: een opstandig lied. Op het maken van een dergelijk lied stond destijds de doodstraf.
De tweestrijd van Willem van Oranje
Het ging niet goed met Nederland tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Mensen hadden honger en de moraal was laag. Wat ook meespeelde was de afwezigheid van een duidelijke vervanger voor de Spaanse machthebber.
Leestip: Lodewijk Napoleon: de eerste koning van Holland
Willem van Oranje, die stadhouder was onder de Spaanse koning Filips II, had moeite met zijn nieuwe rol als leider van het verzet. Iets dat vrij letterlijk in de tekst van het Wilhelmus is opgenomen en ook nog eens onderdeel is van het kleine stuk dat nu nog regelmatig wordt gezongen. Willem van Oranje was namelijk van origine Duits, en ook al kwam hij nu in verzet tegen de Spaanse vorst, hij had hem als stadhouder wel jarenlang geëerd.
Nationaal volkslied
Ondanks dat het Wilhelmus tijdens de Tachtigjarige Oorlog enorm populair was onder het volk, vonden de katholieken het na afloop van de oorlog te protestants. Het werd daarom lange tijd niet erkend als volkslied. Pas op 10 mei 1932 werd het Wilhelmus officieel benoemd tot nationaal volkslied, al stuitte dat wel op weerstand vanuit antimonarchistische kringen.
In de Tweede Wereldoorlog groeide het Wilhelmus opnieuw uit tot een symbool van verzet, dit keer tegen de tirannie van de Duitsers. Maar het waren uiteindelijk de internationale voetbalwedstrijden in de jaren negentig die ervoor zorgden dat het Wilhelmus alom geaccepteerd werd als volkslied.
Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium én steun de missie van National Geographic. Word nu lid!
