Het is net alsof ze van een andere planeet komen. Sommige ontpoppen zich als korte steeltjes met een zalmroze kraal. Andere vormen schuimdotjes of geelgekleurde webben. Maar ondanks hun buitenaardse uiterlijk horen deze kleurrijke kloddertjes toch echt op aarde thuis.
Slijmzwammen zijn een mengelmoes van verschillende soorten en families, die soms nauwelijks aan elkaar verwant zijn. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, zijn het geen echte zwammen; ze behoren tot de Amoebozoa, eencellige organismen.
Vochtige plekken en sporendoosjes
Overal ter wereld gedijen slijmzwammen op vochtige plekken, zoals in de kieren van een rottende boomstam. In moestuinen kunnen ze tevoorschijn komen in de mulchlaag tussen planten.
Mycoloog Marie Trest van de University of Wisconsin-Madison denkt terug aan een opvallend natte zomer. Op een aantal plekken in haar tuin doken plots kleurrijke slijmzwammen op. Toen Trest en haar dochter deze besproeiden, barstten de sporendoosjes open en zag een nieuwe generatie slijmzwammen het levenslicht. ‘We hebben ze de hele zomer gekweekt,’ vertelt Trest.
Herinneren zonder hersenen
De soort in de tuin van Trest was heksenboter, een plasmodiale slijmzwam die de eerste fase van zijn leven doorbrengt als een klomp cellen die zich voedt met micro-organismen. Daarna plant hij zich voort door middel van sporendoosjes in allerlei kleuren en vormen. De ster van de slijmzwamwereld is de knalgele soort Physarum polycephalum, die zich voortbeweegt met zijn slijmerige tentakels en onderzoekers fascineert met zijn ‘intelligentie’.
Hoewel de slijmzwam geen hersenen heeft, kan hij de kortste weg door een doolhof vinden en herinnert hij zich waar voedsel ligt. Dit alles slaat hij op in de buisjes waaruit zijn ‘lichaam’ bestaat.
Foto’s van slijmzwammen
Hoewel er al het nodige onderzoek naar slijmzwammen is verricht, zitten wetenschappers nog met veel vragen. Waarom hebben ze zulke prachtige kleuren en zo veel verschillende vormen? Hoeveel soorten zijn er nog niet ontdekt? ‘Het is gênant hoe weinig we weten,’ bekent Trests collega-mycoloog Anne Pringle.
‘Een groot deel van de biodiversiteit op aarde is nog niet beschreven of onderzocht,’ zegt Pringle. Slijmzwammen herinneren ons eraan hoeveel er nog te ontdekken valt, en de prachtige foto’s moedigen alleen maar aan die zoektocht voort te zetten.
