Het poolijs smelt, de zeespiegel stijgt. Droge perioden houden langer aan dan vroeger en noodweer komt vaker voor. Klimaatverandering en andere milieufactoren laten wereldwijd hun sporen na op onze meest geliefde bestemmingen. Toerisme draagt in hoge mate bij aan het probleem van klimaatverandering – de luchtvaart brengt jaarlijks wereldwijd evenveel broeikasgassen in de atmosfeer als 136 miljoen auto’s –, maar kan ook deel uitmaken van de oplossing. De euro’s van reizigers vormen een belangrijke bron van inkomsten voor inwoners van veel kwetsbare gebieden (in de toeristensector van de laaggelegen Malediven gaat zo’n 1,8 miljard euro om). Het toerisme zorgt voor werkgelegenheid en levert geld op dat overheden kunnen inzetten om de gevolgen van klimaatverandering te beperken. Reis mee naar tien bestemmingen die je nu zou moeten bezoeken!
1. Great Barrier Reef
Onberekenbare oceaan. Het Great Barrier Reef in Australië wordt op verschillende manieren bedreigd. Stijging van de watertemperatuur zorgt voor ‘verbleking’ van het koraal, waardoor het verzwakt en kan afsterven. De verzuring van het zeewater en steeds krachtiger cyclonen brengen het rif verdere schade toe. Wacht niet te lang: Volgens het Australische Institute of Marine Science is in de afgelopen dertig jaar de helft van het koraal verdwenen. Zet deze trend door, dan kan er binnen enkele decennia onherstelbare schade zijn ontstaan.
2. Joshua Tree National Park
Droogte. Ook een woestijn kan lijden onder droogte. De droogte in Californië houdt nu al drie jaar aan en in de Mojavewoestijn hebben de Joshua trees waaraan het natuurgebied zijn naam dankt (het zijn overigens geen bomen, maar yucca’s) het zwaar. Het beetje regen dat er nog valt in het 3200 km2 grote Joshua Tree National Park verdampt door de hitte snel, waardoor zaailingen verpieteren. Wacht niet te lang: Houdt de droogte in Californië aan, dan kan het verspreidingsgebied van de yucca’s met wel 90 procent inkrimpen.
3. Patagonië
Smeltende gletsjers. De machtige gletsjers van Chili en Argentinië smelten weg. En het tempo waarin ze zich terugtrekken, zelfs in het zeer koude hooggebergte van de Andes, is de afgelopen tien jaar versneld. Wacht niet te lang: De temperatuur in de Andes stijgt. Satellietfoto’s laten duidelijk zien dat veel gletsjers in het gebied krimpen. Experts waarschuwen dat tegen 2100 een kwart van het gletsjerijs in Patagonië gesmolten kan zijn. Het is zelfs mogelijk dat enkele gletsjers volledig verdwijnen.
4. Mekongdelta, Vietnam
Verzilting. In de Vietnamese Mekongdelta treedt de rivier tijdens de regentijd buiten zijn oevers en bevloeit de belangrijke rijstvelden. Door recente droogten werd echter zout water landinwaarts gestuwd, en dat bedreigt de landbouwgebieden hier. Wacht niet te lang: Wordt er niet ingegrepen, dan staat mogelijk binnen een eeuw ruim een derde van de delta onder water. Voorlopig probeert men het tij te keren door het opwerpen van aarden wallen en de aanplant van mangroven. Sommige boeren stappen over van de rijstbouw naar de teelt van garnalen, die goed gedijen in zout water.
5. Sint-Petersburg, Rusland
Overstromingen. Deze historische stad aan de Neva kampt van oudsher met overstromingen, maar de laatste tijd neemt de wateroverlast toe. Oorzaken: een grotere hoeveelheid neerslag en een stijgend waterpeil in de Nevabaai in de nabijgelegen Finse Golf. Ongeveer een kwart van alle overstromingen in deze 300 jaar oude stad deed zich voor in de afgelopen 15 jaar. Wacht niet te lang: Om de ergste schade door een stormvloed te voorkomen heeft men een omvangrijke waterkering aangelegd. Delen van het centrum liggen echter maar net boven de zeespiegel en zullen daardoor nog steeds geregeld onderlopen.
6. De Alpen
Minder sneeuw. De opwarming van de aarde doet zich al voelen in de Alpen. Sommige skigebieden investeren in sneeuwmachines of beschermen hun kostbare pistes met een isolerende deklaag. De ernst van de situatie verschilt per land: skidorpen in Zwitserland en Frankrijk (waar zich de hoogste bergen bevinden) zullen minder hinder ondervinden dan de lagergelegen dorpen in Duitsland en Oostenrijk. Wacht niet te lang: In 2014 meldde de Oostenrijkse overheid in een rapport dat de opwarming in de Alpen sinds 1980 versnelt, en dat de temperatuur tegen 2100 ruim 3 graden hoger kan zijn.
7. Churchill, Canada
Minder ijsvorming. In het najaar trekken de ijsberen naar Churchill in Manitoba, waar ze wachten tot de Hudsonbaai dichtvriest. Churchill vormt de toegangspoort tot hun winterse jachtterrein. De ijsberen trekken heel ver het zee-ijs op, waar ze zich tegoed doen aan de vele zeehonden. Na de winter, wanneer het ijs smelt, keren de dieren terug op het land en vasten ze. Doordat de vorst steeds later invalt en de dooi eerder intreedt, brengen de ijsberen tegenwoordig dertig dagen langer op het land door dan dertig jaar geleden. Wacht niet te lang: Het zee-ijs neemt elke tien jaar met zo’n 13 procent af. Dit houdt in dat de ijsberenpopulatie tegen 2050 met ongeveer tweederde afgenomen kan zijn.
8. Malediven
Zeespiegelstijging. Deze uitgestrekte archipel in de Indische Oceaan bestaat uit honderden eilandjes en atollen, waarvan het merendeel maar enkele meters boven zeeniveau ligt. In het laagstgelegen land op aarde kan de klimaatverandering grote gevolgen hebben. De voormalige president van de Maldiven was zo bezorgd over de stijging van de zeespiegel dat hij eens heeft voorgesteld alle 350.000 inwoners over te plaatsen naar Australië. Wacht niet te lang: Wetenschappers voorspellen dat 77 procent van de Maldiven tegen het einde van deze eeuw onder water kan zijn verdwenen.
9. Rocky Mountains
Opschuivende boomgrens. Het Rocky Mountain National Park in de Amerikaanse staat Colorado herbergt een van de grootste bergtoendra’s ter wereld, maar hoe lang nog? Volgens deskundigen kan de boomgrens zelfs bij een geringe stijging van de temperatuur al verder opschuiven en daarmee de toendra terugdringen. Het is de vraag of de ratelpopulier zich zal kunnen aanpassen; hij is minder goed bestand tegen hitte en droogte dan de veel taaiere naaldbomen. Wacht niet te lang: Wetenschappers vrezen dat tegen 2060 meer dan de helft van de bossen met ratelpopulieren in dit deel van de Rocky Mountains verdwenen is.
10. Chan Chan, Peru
Erosie. De lemen stad Chan Chan was ooit de hoofdstad van het Chimúrijk en de grootste stad in de precolumbiaanse wereld. De schitterende decoraties op de lemen gebouwen van dit aan de Peruaanse kust gelegen complex, die de tand des tijds al honderden jaren hebben doorstaan, worden nu bedreigd door hevige regenval – een gevolg van de opwarming van de Grote Oceaan. Wacht niet te lang: De eeuwenoude muren van Chan Chan vertonen barsten door de regen. Men heeft in allerijl daken en afvoersystemen aangelegd om dit werelderfgoed te beschermen tegen door El Niño veroorzaakte stortbuien.
