EVEREST-BASISKAMP, NEPAL - Alsof het beklimmen van ’s werelds hoogste berg niet uitdagend genoeg is. Probeer het maar eens als je de griep hebt. Dat onheilspellende scenario staat momenteel trekkers en alpinisten te wachten die aan het begin van het voorjaarsseizoen op weg zijn naar de Mount Everest. In het afgelopen halfjaar hebben artsen bij bezoekers van berghutten op grote hoogte in de directe omgeving van de Mount Everest een aanzienlijke toename van het aantal griepgevallen geconstateerd, wat een gevaarlijk nieuw risico voor internationale avonturiers en hun Nepalese gastheren met zich mee kan brengen.
“We hebben niet eerder griepgolven als deze meegemaakt,” zegt Prativa Pandey, een arts van de Ciwec-kliniek in Kathmandu. “Ik werk hier al 25 jaar, maar dit heb ik nog nooit gezien.”
Vorige herfst merkte het team van Pandey een piek in het aantal griepgevallen in het bovenste gedeelte van de Khumbu-vallei, het gebied direct onder het basiskamp van de Everest en een van de meest populaire bestemmingen voor bergbeklimmers ter wereld. “In oktober en november hadden we veertig reizigers bij wie griep werd bevestigd en die per helikopter naar Kathmandu terugkeerden,” vertelt ze. “Er moeten nog veel meer mensen ziek zijn geweest die niet naar beneden zijn gekomen.”
Van de veertig bevestigde gevallen waren er zes met H1N1 besmet, de beruchte influenzastam die bekendstaat als de ‘varkensgriep’. Nog alarmerender is dat de trend zich lijkt voort te zetten, met vier nieuwe gevallen in de maand april.
Het voorjaar is normaliter geen typisch griepseizoen. “Sommigen van ons vragen zich af of de griep misschien in dieren virulent blijft, mogelijk in jakken of vogels. Maar waarschijnlijker is dat een zieke reiziger de berg op is gegaan en daar anderen heeft aangestoken,” zegt Pandey. “We hebben dit niet eerder tijdens het klimseizoen op de Everest meegemaakt.” Voor de meerdere honderden alpinisten die het dak van de wereld hopen te beklimmen, zou het virus zeer gevaarlijk kunnen zijn.
Perfecte voedingsbodem
De griep (influenza) is een ziekte die overal ter wereld toeslaat en de mensheid al meer dan een eeuw belaagt. De opmerkelijke weerbaarheid van het virus is te danken aan zijn vermogen om zich in de vorm van mutaties snel aan te passen, waarbij elk jaar nieuwe stammen worden gevormd. Die nieuwe variëteiten moeten door artsen worden geïdentificeerd en dan gebruikt worden om er nieuwe vaccins tegen te ontwikkelen. De griep wordt bij hoesten en niezen gemakkelijk via de lucht overgedragen en kan ook vogels en andere dieren aansteken.
De berghutten van Nepal, ook wel ‘theehuizen’ genoemd, lijken gebouwd te zijn om de overdracht van het virus te bevorderen. Gasten slapen hier doorgaans in eenvoudige kamers (waar het beddengoed niet wordt verschoond) en eten in een gemeenschappelijke ruimte.
“Elke keer dat je hier eet, doe je dat in de directe nabijheid van mensen die vanuit de hele wereld hiernaartoe zijn gereisd,” zegt Abhyu Ghimire, een arts in Namche Bazaar, de hoofdplaats van de regio Khumbu. “Ik denk dat de griep uit Kathmandu komt,” zegt hij. “Iemand neemt het virus vanuit Kathmandu mee en steekt iedereen aan terwijl hij door Khumbu trekt.”
“Vooral als je hogerop in het Everest-gebied onderweg bent, worden de accommodaties steeds krapper,” legt Pandey uit. “Lager in het dal zijn er genoeg berghutten, zodat mensen daar niet dicht opeengepakt overnachten, maar hoe hoger je komt, des te voller het wordt.” In het verleden namen veel groepen bergbeklimmers uitrusting mee, waaronder eigen tenten, koks en andere voorzieningen. Maar de toeristenindustrie in het gebied is de afgelopen decennia sterk gegroeid, wat tot een ware bouwboom in de regio Khumbu heeft geleid. Tegenwoordig kiezen de meeste gezelschappen ervoor om in plaatselijke berghutten te overnachten in plaats van hun eigen tenten op te zetten.
Pandey denkt dat het epicentrum van de uitbraak in Lobuche zou kunnen liggen, een nederzetting met stenen berghutten op één dag trekken van het Everest-basiskamp. In het voorjaar en de herfst, de drukke perioden op de Everest, overnachten hier honderden bergbeklimmers per etmaal. De relatief hooggelegen nederzetting – Lobuche ligt op bijna vijfduizend meter – verhoogt de ernst van alle ziekteverschijnselen.
“Door de zware omstandigheden zien we veel virale infecties,” zegt Deirdre McCormack, die momenteel als arts werkzaam is bij Everest ER, een kliniek in het Everest-basiskamp die wordt gerund door de Himalayan Rescue Association. “Wanneer je eenmaal ziek bent, ben je vatbaarder voor hoogteziekte,” legt zij uit.
Onzichtbare dreiging
Omdat geen van de hospitaaltjes in de regio Khumbu de uitrusting heeft om patiënten op influenza te testen, is het niet mogelijk de ware omvang van de griepgolf vast te stellen. Maar artsen wijzen erop dat grieptests vaak onnauwkeurig zijn.
In Namche Bazaar heeft Ghimire daarentegen vergeleken met de afgelopen jaren nauwelijks enige toename in het aantal griepgevallen onder de plaatselijke bevolking gezien. “Ik heb geen statistieken om het te bewijzen, maar bij luchtweginfecties onder de plaatselijke bevolking zien we vooral veel griepgevallen bij kinderen, en bacteriële problemen, waaronder streptokokken en Hib, wat bij volwassenen gebruikelijk is.” Hib of Haemophilus influenzae is een bacterie die tot veel ernstiger symptomen kan leiden, waaronder longontsteking.
Het is natuurlijk ook mogelijk dat plaatselijke bewoners zich niet laten behandelen als ze de griep hebben. “Nepalezen die de griep krijgen, worden vaak niet gediagnosticeerd en behandeld,” zegt Pawan Karki, eveneens arts bij Everest ER. “En volwassenen Nepalezen worden zelden ingeënt. Zelfs artsen worden niet ingeënt,” zegt hij. Volgens niet bevestigde meldingen van andere artsen die op het platteland van Nepal werken, is de toename van het aantal griepgevallen, met veel doden, zorgwekkend.
Al met al lijkt het erop dat bergbeklimmers op de Everest zelf tot nu toe aan de dans zijn ontsnapt. “We hebben hier niet veel griepgevallen gezien. We zien veel luchtweginfecties, maar niet de koorts, malaise en rillingen die je bij griep tegenkomt,” zegt McCormack. “Als de hygiëne hier belabberd zou zijn, zouden we een probleem hebben,” zegt zij. Ironisch genoeg zijn de aparte kampementen van alpinisten in het basiskamp van de Mount Everest vaak schoner dan de berghutten lager in het dal. De meeste bergbeklimmers slapen bovendien in individuele tentjes, waardoor de verspreiding van het virus beperkt blijft.
Eén ding is duidelijk: wie in Nepal een bergtocht onderneemt of zelfs de Everest hoopt te beklimmen, moet zich absoluut laten inenten.
“De enige boodschap die we hebben, is dat de mensen zich écht met een griepvaccin moeten beschermen,” zegt Pandey. “Dat is het enige wat je kunt doen. Dat, het wassen van je handen en het bedekken van je mond als je moet hoesten.”
Noot van de redactie: tijdens het klimseizoen van dit jaar zal Freddie Wilkinson berichten vanuit het Everest-basiskamp en het omliggende gebied. Houd zijn berichten tijdens het klimseizoen van 2019 op de Everest in de gaten. De non-profitorganisatie National Geographic Society heeft dit verhaal mede gefinancierd.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
