IJsland: rond Landmannalaugar
Basalt, zwarte lava en bruin palagoniet zijn veelvoorkomende gesteenten in het zuiden van IJsland. Een uitzondering vormen de ryolietbergen rond Landmannalaugar. Het vulkanisch materiaal manifesteert zich hier in fantastische schakeringen tussen geel en paars, wat iedere fotograferende wandelaar tot waanzin drijft.
’s Zomers trekken duizenden wandelaars in vier dagen over de Laugavegur, de ‘lange route’ van Landmannalaugar naar Thórsmörk, met uitrusting op de rug, hopend op een plekje in de hutten of kamperend in de omgeving ervan. En dat wordt steeds vaker een probleem. De Laugavegur is zo instagrammabledat de natuurbeleving eronder lijdt. De trektocht is ’s zomers een massa-evenement geworden.
Mij niet gezien. En dat zal de beheerder van ‘Landmanna’ ook gedacht hebben. Die heeft voor de echte natuurliefhebbers met gekleurde paaltjes enkele luswandelingen rond de populaire natuurcamping uitgezet, zodat wie echt wil genieten de massa kan vermijden.
Ik ben niet zo’n tentenmens, dus heb ik ruim van tevoren de berghut gereserveerd. Zo kan ik er met een dagrugzakje op uit. Ik heb mijn zinnen gezet op de vijftien kilometer lange wandeling naar de top van de heuvel Skalli en terug. Gewapend met een primitief wandelkaartje dat ik in het kampwinkeltje kon kopen, sjok ik uit het brede dal omhoog, hier en daar een sneeuwveldje traverserend. Vanaf de top lijkt het alsof ik boven een andere planeet zweef. Rondom heuvels van geel, groen, roest en bruin, zover het oog reikt. Ik sta op aardbodem die duizend jaar geleden nog niet eens bestond, een flits in de geologische eeuwigheid.
Tijdens de afdaling naar het kamp kom ik langs een hissend lavaveld. Hier deelt het paaltjespad de laatste twee kilometer met het begin van de 75 Laugavegur. Tientallen tegenliggers met loodzware rugzakken zwoegen zich zwetend omhoog, in zichzelf gekeerd, hijgend op het ritme van hun moeizame stappen. Zullen zij daarboven evenveel van het landschap kunnen genieten als ik? Morgen wandel ik weer een rondje, een ander.
Praktisch
Op IJsland kun je vier seizoenen in één dag beleven. Heb daarom kledij voor alle weertypen mee. Sneeuwvrij wandelen rond Landmannalaugar doe je tussen half juni en eind september, met juli en augustus als drukste maanden. Landmannalaugar is het beste te bereiken met een 4x4-huurauto. Er zijn echter ook verschillende busmaatschappijen die diensten onderhouden naar zowel Thórsmörk als Landmannalaugar (de start- en eindpunten van de Laugavegur). Reykjavik Excursions is er een van, je vindt ze op reis.
Italie: door bergen als bunkers
De berghutten in het gebied van de iconische Drei Zinnen liggen erg dicht bij elkaar. Geen betere plek voor een ontspannen tochtje van twee of drie dagen tussen relieken uit de Eerste Wereldoorlog dan in de Sextner Dolomieten.
Wanneer ik vlak voor het avondeten van de Oberbachernspitze langs de stenen loopgraaf terugloop naar de even knusse als welluidende Büllelejochhütte, struikel ik letterlijk over verroeste conservenblikken en prikkeldraad. Op deze richel bevond zich in de Eerste Wereldoorlog een kampement van de Italiaanse troepen dat de stellingen van de Oostenrijks-Hongaarse vijand aan de overkant in de gaten hield.
Gisteren was ik op tijd vanuit de Dreischusterhütte vertrokken zodat ik eerst nog het rondje om de iconische Tre Cime di Lavaredo (Drei Zinnen) kon lopen alvorens mij bij de waard van de Drei Zinnenhütte te melden. Voor het diner had ik nog ruim de tijd om de omgeving te verkennen. Zoals de grasbult aan de voet van de Toblinger Knoten met dat beroemde uitzicht op de hut, de Paternkofel en de Drei Zinnen. En de markante rots ‘Frankfurter Würstl’ met daarachter de gerestaureerde oorlogstunnel. Vandaag was evengoed een korte etappe, met slechts een drietal uurtjes in de kuiten, via een omweg dan nog wel, naar de superknusse Büllelejochhütte.
Maar die Oberbachernspitze dus: wat een hoogtepunt! Vanuit de Büllelejochhütte kan het kleinste kind ernaartoe rennen. Gewoon de loopgraaf schuin omhoog volgen en tweehonderd meter voorbij de conservenblikken linksaf, het scheve kalkplateau op naar het gietijzeren kruis. De aanblik van de achterkant echter snijdt me de adem af: het gaat achthonderd meter recht naar beneden. In de beboste diepte zie ik de kleine Talschlusshütte liggen, met gele parasolletjes op het terras, het einddoel van mijn tocht. Morgen kom ik er wel, met een grote omweg weliswaar. Ik heb toch tijd genoeg.
Praktisch
De berghutten in het Natuurpark Sextner Dolomieten, dat behoort tot het Unesco Werelderfgoed Dolomieten, liggen op een paar uurtjes lopen van elkaar verwijderd, zodat er veel mogelijkheden tot combineren zijn. Naast de genoemde hutten kun je ook nog in de Rifugio Auronzo en Rifugio Lavaredo in het gebied overnachten. Het hoogseizoen is erg druk (tweede helft juli t/m eind augustus). Dan is vooraf reserveren absoluut noodzakelijk. Ideaal zijn juni en vooral september.
Ierland: dingle all the way
Hoeveel groene potloden moeten er wel niet in een Ierse kleurpotlodendoos zitten? Het is in geen woorden te beschrijven hoeveel schakeringen groen er in het landschap van het schiereiland Dingle te zien zijn.
Onderweg op de meerdaagse Dingle Way geniet ik van de uitbundige zon. Ik heb geluk, want het heeft tot eergisteren weken achtereen geregend, zo is mij verteld. De etappe van Dingle Town naar Dunmore Head zou de mooiste van allemaal zijn. Ik geloof het graag. Voorbij de baai van Ventry gaat het de hoogte in, boven veldjes en langs stenen muurtjes, voor oneindige uitzichten over land en oceaan. Ik kom meerdere ruïnes van clocháns tegen. De meer dan duizend jaar oude steenmuren van versterkte woningen zijn nog in opmerkelijk goede staat omdat ze nooit zijn aangeraakt. De bevolking gelooft namelijk dat er faeries, aardgeesten uit Keltische sagen, in schuilen.
Twee dagen later loop ik naar de top van Brandon Mountain, met 953 meter het tweede hoogste punt van Ierland. De berg is vernoemd naar een monnik die in het jaar 535 veertig dagen biddend en vastend op de top doorbracht alvorens in een zelfgemaakte sloep het sop te kiezen. Volgens de overlevering zou Brendan the Navigator zeven jaar later de Nieuwe Wereld hebben bereikt, na tussenstops op onder meer de Hebriden, de Faröer en IJsland.
Hoe hoger ik klim, hoe duidelijker het wordt hoe bijzonder ik dit landschap vind. Als een gerafelde quilt drijft de intens groene landtong op een zee van donkerblauw. De atmosfeer is kraakhelder. Ik zou bijna geloven dat ik aan de horizon Amerika zie liggen...
Praktisch
De Dingle Way is een 179 kilometer lang gemarkeerd pad in acht etappes dat min of meer de spectaculaire rotskust van Dingle Peninsula volgt. Slapen doe je in een van de vele B&B’s onderweg. Uitgezonderd de wintermaanden kan de route het hele jaar door worden gelopen. De beste perioden zijn mei-juni en september-oktober. Etappebeschrijvingen en links naar logies en webshop voor gedetailleerde wandelkaarten vind je op dingleway.com.
Terceira, Azoren: Natuurmysteries bij de vleet
De Portugese Azoren lijken gemaakt om te wandelen, met hun uitgebreide netwerk aan gemarkeerde paden en oneindig gevarieerde, vaak mysterieuze landschappen.
Op het eiland Terceira speelt het leven zich af in Angra do Heroísmo, de oude hoofdstad van de Azoren. Vanaf de zestiende eeuw was Angra de belangrijkste tussenstop op de Portugese handelsroutes naar de Oost en Brazilië.
De wandeling naar een uitgedoofde vulkaankrater, Rocha do Chambre, in het midden van het eiland, is een juweeltje. De hoogvlakte ligt bezaaid met netjes gestapelde zwarte lavastenen, met ertussen groene weiden met vet gras. In de pakweg vierhonderd jaar sinds de Portugezen hier aankwamen, hebben ze van miljoenen brokken lava weidemuurtjes gemaakt.
Het is een bizar gezicht: als ik weer eens door een mistbank rij, waan ik me in Ierland of Schotland. Zijn dit nu de subtropische Azoren waar al die hogedrukgebieden vandaan komen? Moet wel. Want zodra ik aan de wandel ga en de heuvel beklim, breekt het zweet me uit, ondanks de milde temperatuur. De luchtvochtigheid is extreem. Daaraan dankt Terceira zijn uitbundige begroeiing, met felgekleurde mossen en vetplantjes, varens zo groot als in Jurassic Park en tal van inheemse sparren- en bloemensoorten.
Onderweg naar de krater kom ik vooral Azorianen tegen, die in het weekend de kilte van de kust graag verruilen voor de warmte van het binnenland. Al is de oceaan nooit ver weg: als ik de rand van de dichtbegroeide caldeira bereik, kan ik in twee richtingen de Atlantische Oceaan zien.
Praktisch
De Azoren zijn een vulkanische archipel van negen eilandjes in de Atlantische Oceaan. Kenmerkend zijn de ruige binnenlanden rond uitgedoofde vulkanen en platteland aan de kust, getypeerd door pittoreske dorpjes en prachtige vergezichten. Alle eilanden hebben een uitstekend netwerk aan gemarkeerde wandelpaden, die steevast bij een parkeerplaats(je) beginnen en eindigen. Routes kun je downloaden op trails.visitazores.com
Met TAP Portugal (flytap.com) vlieg je dagelijks via Lissabon naar de Azoren. SATA vliegt meerdere keren per dag tussen de 9 eilanden (azoresairlines.pt). Er zijn ’s zomers ook (langzamere) ferryverbindingen (azores.com/ferry). Ter plekke een auto huren is wel handig, anders ben je afhankelijk van georganiseerde excursies.
Oostenrijk/Italië: Dreiländertrek
Ik krijg nooit genoeg van de versteende rauwheid die de Zillertaler Alpen en de Hohe Tauern door het afkalven van de gletsjers prijsgeven. In een zelf uitgestippelde trektocht wandel ik met mijn rugzak door drie Länder in twee Alpenlanden van hut naar hut. Marmotten en gemzen houden mij gezelschap.
De gletsjers zijn er gelukkig nog steeds. Wel honderd ijstongen draperen de hellingen van het Groβvenediger- en het Rieserfernermassief in het grensgebied van de historische Länder Salzburgerland, Tirol en Brixen, nu onderdeel van Zuid-Tirol in Italië. In dit gebied liggen zes berghutten die je in verschillende combinaties aan elkaar kunt rijgen tot een trektocht van drie, vier of vijf dagen.
Mijn favoriete route begint bij het historische Krimmler Tauernhaus in het Achental, te voet in tweeënhalf uur te bereiken vanaf de Krimmlerwatervallen. De bergpaden in dit grensgebied volgen gemzensporen, maar ook oude handel- en veedrijfroutes.
Voorbij de herberg begint het steilere werk. Over de Krimmler Tauern- pas kom ik boven het Ahrntal uit. Dit is Italië. Over het Heilig-Geist-Jöchl loop je Oostenrijk weer binnen – Tirol dit keer – en volg je de rood-witte markeringen over rotsen naar de Plauener Hütte. De subliem gelegen Richterhütte bereik je van daaruit via de fraaie via ferrata over de Gamsscharte. De laatste dag wandel je door het idyllische Rainbachtal naar het Tauernhaus en de watervallen terug. Tijd over? Eet dan een schnitzel bij Hannes op de Zittauer Hütte alvorens naar de Gerlosstausee af te dalen en daar met de wandelbus terug naar Krimml te reizen.
Praktisch
De zes hutten in dit grensgebied kun je op verschillende manieren aaneenrijgen tot een meerdaagse huttentocht van drie tot vijf dagen. Ze liggen allemaal op drie tot vier uur loopafstand van elkaar verwijderd. De hoogteverschillen zijn aanzienlijk (dagelijks achthonderd tot duizend meter op en neer), dus heb je een goede conditie nodig en moet je vrij zijn van hoogtevrees. Voor de via ferrata (een parcours langs een rotswand) over de Gamsscharte is een klettersteig-uitrusting nodig (te huur in Krimml).
De hutten zijn open van eind juni tot half september: Krimmler Tauernhaus, Warnsdorfer Hütte Rif. Brigata Tridentina (Birn- lücken Hütte), Plauener Hütte, Richter Hütte, Zittauer Hütte (2328 m). Kijk op alpenverein.at voor loopafstanden en contactinformatie. Reserveren is aan te raden.
Jonathan Vandevoorde is freelance reisjournalist en -fotograaf.
Dit artikel verscheen in National Geographic Traveler nummer 3, 2019.
