Ergens in de Grote Oceaan tussen Australië en Nieuw-Caledonië ligt Sandy Island. Tot zover niks opvallends. Maar toen een groep wetenschappers in 2012 naar de aangewezen locatie voer, waren de expeditieleden met stomheid geslagen: het eiland bestond helemaal niet. Wat is het verhaal achter dit spookeiland?
De ‘ontdekking’ van spookeiland Sandy Island
In 2012 leidde Maria Seton, geoloog aan de University of Sydney, een expeditie naar de Koraalzee voor een onderzoek naar landmassa’s die zich miljoenen jaren geleden afsplitsten van het Australische continent.
Leestip: Op deze 6 eilanden leven alleen dieren
Ze merkten per toeval op dat Sandy Island wel stond aangegeven op verschillende zee- en wereldkaarten, waaronder die van National Geographic, Google Earth en Google Maps, maar niet op de kaart van de kapitein. Het onderzoeksteam werd nieuwsgierig en besloot een kijkje te nemen. Wat bleek? Het eiland bestond helemaal niet.
De eerste vermelding van Sandy Island
Experts stonden voor een raadsel. Was Sandy Island verzwolgen door de golven, zoals Atlantis in de mythologie? Of werd er een logische verklaring over het hoofd gezien? Seton besloot zich in het vraagstuk te verdiepen en ging op onderzoek uit.
Leestip: Het mysterie van de niet-bestaande stad Argleton
Ze ontdekte dat het eiland stond vermeld op een Britse zeekaart uit 1908. Op deze kaart was aangegeven dat Sandy Island in 1876 was ontdekt door walvisvaarder Velocity in Franse territoriale wateren. De gezagvoerder van het schip omschreef de vondst als een verzameling van ‘heavy breakers and sandy islets’, oftewel zandbanken en zanderige eilandjes.
Sandy Island op de kaart
Het eiland werd in de jaren daarop herhaaldelijk ‘ontdekt’ als spookeiland, maar bleef toch op verschillende kaarten en in atlassen opduiken. Het raadsel werd door Seton opgehelderd toen ze tijdens haar onderzoek stuitte op de World Vector Shoreline-database (WVS), die door het Amerikaanse leger is ontwikkeld.
Deze database bestaat onder andere uit oude papieren kaarten die zijn gedigitaliseerd: mensenwerk waar gemakkelijk fouten in kunnen sluipen. Dat bleek ook het geval: de World Vector Shoreline bevatte fouten die veelvuldig zijn gekopieerd, mogelijk al tientallen jaren lang.
Volgens Seton bleven zulke fouten vooral op afgelegen locaties onopgemerkt, zoals de Koraalzee. Maar dat verklaart nog niet waarom de bemanning van de Velocity in 1876 een vrij gedetailleerde beschrijving van Sandy Island wist te geven.
Heeft Sandy Island ooit bestaan?
Daarover gaan een aantal theorieën. Eind negentiende eeuw werden gebieden veelvuldig in kaart gebracht. Een cartograaf beschreef daarom vrijwel alles wat hij tegenkwam: van stukken land tot zandbanken en van stromingen tot riffen.
Het is mogelijk dat de bemanning van de Velocity dacht dat er zandbanken onder water lagen en dat ze deze hebben gemarkeerd als Sandy Island. Toch is dat scenario niet erg waarschijnlijk: de zee is rond het spookeiland ongeveer een kilometer diep en de kans is klein dat er ooit zandbanken hebben gelegen.
Leestip: Op het slangeneiland in Brazilië wemelt het van de dodelijke adders
Er is nog een andere verklaring: wellicht heeft de bemanning een stuk drijvend puin zien drijven, afkomstig van een onderzeese vulkaan. Dat zou niet voor het laatst zijn, want in de buurt van Sandy Island zijn vaker stukken vulkanisch puin gezien. Hoe je het ook wendt of keert: het is onwaarschijnlijk dat Sandy Island werkelijk heeft bestaan.
Meer lezen? Schrijf je ook in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang wekelijks de favoriete verhalen van de redactie in je mail.
