Stel je een plek voor waar de klok niet je dag bepaalt en waar bewoners vinden dat het leven niet in uren en minuten gevangen hoeft te worden. Die plek bestaat echt: in Sommerøy, een klein vissersdorp boven de poolcirkel in Noord-Noorwegen, werd in 2019 de tijd afgeschaft. Hoe zit dat?
Sommerøy, het eiland zonder tijd
Sommerøy – letterlijk ‘zomereiland’ – ligt in de Atlantische Oceaan, niet ver van de stad Tromsø. Er wonen ongeveer driehonderd mensen en zij kunnen met een brug naar het Noorse vasteland. Sommerøy wordt omringd door witte zandstranden die je eerder in de Cariben verwacht dan in het noorden van Noorwegen.
In de zomermaanden verdwijnt de zon hier niet achter de horizon: 63 dagen lang blijft het er onafgebroken licht. In de winter ervaar je juist het tegenovergestelde en wordt het nauwelijks licht. Het gevolg is dat je de tijd in Sommarøy weleens uit het oog kunt verliezen.
Leestip: De Diomedeseilanden liggen slechts 4 kilometer uit elkaar, maar kennen 21 uur tijdverschil
Juist dat bleek in 2019 de inspiratie voor een opvallend voorstel: het afschaffen van de tijd, waarmee Sommerøy de eerste ‘tijdloze zone’ ter wereld wilde worden. Het idee was eenvoudig: de klok loslaten in een omgeving waar dag en nacht toch al in elkaar overlopen.
Activiteiten zouden niet langer worden bepaald door de klok, maar door de omstandigheden: kinderen spelen wanneer ze willen, vissers varen uit als het weer goed is, en wie creatief werkt kan gebruikmaken van het licht, ongeacht het tijdstip. Juridisch werd de tijdsafschaffing echter nooit officieel ingevoerd, maar in het dagelijks leven leeft de gedachte sterk voort.
Hoe leef je zonder de klok?
Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Wie Sommerøy bezoekt, merkt dat het ritme hier wordt bepaald door de natuur in plaats van door de klok. In de zomer blijven cafés en terrassen soms tot diep in de nacht open, kinderen voetballen nog op straat om middernacht en families maken picknicks op het strand alsof het middag is. Vissers kiezen hun momenten afhankelijk van weer en getij, niet van vaste werktijden.
Leestip: Deze fjorden wil je bezoeken tijdens een rondreis door Noorwegen
In de winter is de situatie precies omgekeerd: wekenlang verschijnt de zon niet boven de horizon. De goed verwarmde huizen worden dan het middelpunt van het dagelijks leven. Bewoners verzamelen zich rond de houtkachel en zoeken elkaar op voor gezellige activiteiten – van vis roken tot handwerkavonden. De poolnacht dompelt het dorp in duisternis, en dan vertraagt het leven vanzelf.
Hoewel het tijdloze bestaan veel aandacht trekt, zitten er ook in Sommerøy grenzen aan. Net als elders in Noorwegen bestaan er gewoon schoolroosters, openingstijden en busdiensten. Kinderen volgen onderwijs volgens vaste roosters en afspraken worden met de klok gemaakt.
De maatregel is dus vooral symbolisch en bedoeld om aandacht te vestigen op de bijzondere leefomstandigheden, en geldt in de praktijk slechts in bepaalde situaties waarin bewoners of toeristen bewust het idee van een ‘tijdloos bestaan’ willen ervaren.
Vrijheid en reflectie
Voor reizigers is Sommerøy geen doorsnee bestemming. Het eiland laat vooral zien hoe sterk licht en donker het dagelijks ritme beïnvloeden. In de zomer ervaren bezoekers hoe dag en nacht in elkaar overlopen, en hoe eenvoudig het is om je horloge te vergeten. In de winter begrijpen ze hoe de lange poolnacht het tempo vertraagt en mensen dichter bij huis en gemeenschap brengt.
Juist dat maakt Sommerøy interessant: het confronteert bezoekers met de vraag hoe vanzelfsprekend de klok ons leven stuurt – en hoe anders een samenleving kan aanvoelen wanneer de natuur het ritme bepaalt.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
