Oorspronkelijk kwam de rode vuurmier (Solenopsis invicta) alleen voor in Zuid-Amerika, maar het geniepige beestje dook de afgelopen jaren ook op in Mexico, China, de Caraïben, Taiwan en Australië. Europa leek lange tijd onontgonnen terrein voor deze invasieve mierensoort; de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) meldt dat tot 2022 slechts vier keer een rode vuurmier gespot werd in Nederland. Elke keer ging het om een verdwaalde werkster, waardoor het insect zich niet definitief in ons land kon vestigen: voor een kolonie is een mierenkoningin nodig. Maar de opmars in Europa lijkt een kwestie van tijd.
88 kolonies aangetroffen op Sicilië
Nu hebben Spaanse en Italiaanse wetenschappers 88 kolonies aangetroffen op Sicilië. De rode vuurmieren bivakkeren waarschijnlijk al een tijdje op het Italiaanse eiland. Al sinds 2019 maken inwoners melding van beten. Genetisch onderzoek wijst uit dat de mieren waarschijnlijk afstammen van exemplaren die leven in de Verenigde Staten of China.
Hoe de rode vuurmier precies op het Italiaanse eiland is terechtgekomen, is nog onduidelijk. De onderzoekers verwachten dat het insect zich de komende jaren verder door Europa zal verspreiden. De oorzaak hiervoor ligt deels bij klimaatverandering: rode vuurmieren gedijen goed in warme omgevingen. Hoe meer de temperatuur in Europa zal stijgen, hoe beter de mieren het hier naar hun zin zullen hebben.
Zo gevaarlijk is de rode vuurmier
‘Om deze dreiging het hoofd te bieden, is het van groot belang de mier vroegtijdig op te sporen en snel actie te ondernemen,’ laten de onderzoekers optekenen in het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology. Maar waarom? Wat maakt de rode vuurmier zo gevaarlijk?
Het korte antwoord: de invasieve mier brengt ecosystemen uit balans en tast de biodiversiteit aan. Ze richt schade aan gewassen aan en kan inheemse mierensoorten verdringen. Ook voor de mens is de rode vuurmier geen lieverdje. Als ze je met zijn sterke kaken te pakken krijgt, prikt hij je met een akelig gif. Dit zorgt voor een brandende pijn en kan in extreme gevallen zelfs leiden tot anafylactische shock. Met haar sterke kaken kan de rode vuurmier zelfs elektriciteitskabels kapot knagen.
Hoe kunnen we de rode vuurmier bestrijden?
Nu de rode vuurmier zich heeft gevestigd in Europa, zal het dier zich mogelijk snel verspreiden. Volgens de NVWA kan een kolonie in een paar jaar tijd tot wel 230.000 werksters omvatten. Sinds 2022 staat de miersoort op de Unielijst met invasieve exoten van de Europese Unie. Dat betekent dat de rode vuurmier, net als andere invasieve exoten, niet mag worden gehouden of verhandeld in EU-lidstaten. Daarnaast dienen de landen populaties in de natuur op te sporen en te verwijderen. Dit kan onder andere door hittebehandeling, bevriezing of met chemische bestrijdingsmiddelen.
