Gaat het over de relativiteitstheorie, dan komt de naam van Albert Einstein al snel aan bod. Mileva Marić wordt veel minder vaak genoemd, hoewel er aanwijzingen zijn dat de eerste vrouw van Einstein een behoorlijke invloed had op het werk van de natuurkundige. Wie was Mileva Marić?
Mileva Marić: een zeldzame vrouwelijke student in Zürich
Mileva Marić werd in 1875 geboren in het huidige Servië als dochter van welvarende ouders. Destijds was het erg ongebruikelijk dat meisjes vakken als wiskunde en natuurkunde volgden, maar haar vader wist een uitzondering voor haar te regelen. Van de minister van Onderwijs kreeg hij toestemming om zijn dochter natuurkundelessen te laten volgen op de middelbare school, iets wat toen alleen was weggelegd voor jongens.
Na afronding van de middelbare school vertrekt Marić naar Zwitserland om verder te studeren. Wederom is ze als vrouw in de minderheid in de collegebanken. Ze is de enige vrouwelijke student op haar afdeling aan de Eidgenössische Technische Hochschule in Zürich. Aan die studie begint ze met de ambitie om natuurkundige te worden. Dat loopt anders, onder andere door een ontmoeting met een bijzondere studiegenoot.
Het huwelijk tussen Mileva Marić en Albert Einstein
Tijdens haar studie ontmoet Marić een andere begaafde student: Albert Einstein, de man die de geschiedenisboeken in zou gaan als een van de briljantste wetenschappers uit de twintigste eeuw.
Dat Marić zelf ook over een goed stel hersenen beschikt en een buitengewone interesse heeft in bètavakken, is duidelijk. Historici zijn er echter nog niet over uit welke rol zij speelde in het werk van Einstein. Zo nam Einstein in 1921 de Nobelprijs voor Natuurkunde in ontvangst. Het prijzengeld schonk hij aan Marić, van wie hij op dat moment al was gescheiden. Had zij naast de som geld ook een deel van de eer verdiend?
Welke rol speelde Mileva Marić in het werk van Einstein?
Bij geen enkele wetenschappelijke publicatie van Albert Einstein staat de naam van Marić vermeld. Ook publiceerde zij zelf geen wetenschappelijk werk. Niet lang nadat ze een relatie krijgt met Einstein, raakt ze zwanger. In 1902 bevalt ze van haar dochter Lieserl. Een jaar later trouwt Marić met Einstein, met wie ze vervolgens nog twee zoons krijgt.
Toch zijn er historici die geloven dat Marić niet alleen huisvrouw en moeder was van Einsteins kinderen, maar ook een belangrijke sparringpartner van de natuurkundige.
The Collected Papers of Einstein
De belangrijkste aanwijzingen daarvoor zijn terug te vinden in een reeks brieven die Marić en Einstein in het begin van hun relatie met elkaar uitwisselden. Deze brieven waren lang in het bezit van hun oudste zoon en werden in 1987 gepubliceerd als The Collected Papers of Albert Einstein.
In de brieven die Marić en Einstein naar elkaar stuurden, komt duidelijk naar voren dat Einstein zijn eerste vrouw als een intelligente sparringpartner zag. Ze wisselden vaak ideeën over wiskunde en natuurkundige theorieën uit. Maar hoe groot haar invloed op het werk van Einstein daadwerkelijk is, blijft voor veel historici een onbeantwoorde vraag.
Een officiële erkenning voor haar invloed op het werk van Einstein krijgt Marić niet bij leven. De correspondentie met Einstein wordt pas na haar overlijden gepubliceerd. Marić sterft in 1948 op 73-jarige leeftijd. Ze is dan allang niet meer getrouwd met Einstein. Het stel scheidde in 1919, waarna Einstein al snel hertrouwde met zijn nicht Elsa Löwenthal.
Nog niet uitgelezen? Schrijf je ook in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
