De Dag van de Arbeid wordt al 135 jaar gevierd, maar veel Nederlanders weten amper dat deze feestdag bestaat. Voor Belgen is het daarentegen een officiële vrije dag. De geschiedenis van deze jaarlijkse viering is sterk vervlochten met de strijd voor de achturige werkdag, die we vandaag de dag nog altijd als standaard hanteren.

Wat is de Dag van de Arbeid?

De Dag van de Arbeid is een internationale feestdag van de socialistische, communistische en anarchistische arbeidersbeweging. In Nederland en België vindt de viering jaarlijks plaats op 1 mei, andere landen wijken soms af van deze datum.

Hoe ontstond de Dag van de Arbeid?

Aan het einde van de negentiende eeuw kwamen steeds meer arbeiders in de Verenigde Staten en Europa op voor hun belangen. Hun grootste wens was de invoering van de achturige werkdag. Destijds bestonden er geen opgelegde grenzen aan de werkdag en moest er vaak veel langer gewerkt worden.

In 1889 werd bij het eerste congres van de Tweede Internationale - een samenkomst van socialistische politieke partijen en vakbonden - besloten om op 1 mei 1890 een internationale strijddag voor de achturige werkdag te organiseren. Dat idee kwam uit de koker van de Amerikaanse vakbond American Federation of Labor.

Leestip: Waarom vieren we Internationale Vrouwendag?

Er vonden die dag grote demonstraties plaats in de Verenigde Staten en veel Europese landen, waaronder Nederland en België. In sommige Italiaanse, Spaanse en Franse steden leidde het zelfs tot gevechten tussen demonstranten en de politie.

Waren de demonstraties succesvol?

Alleen in de Verenigde Staten had de staking direct succes: in meerdere deelstaten werd voor timmerlieden een achturige werkdag ingevoerd, in sommige andere vakgebieden werd een negenurige werkdag van kracht.

Leestip: Waar komt Valentijnsdag vandaan?

In Europa liet het resultaat langer op zich wachten. In Nederland maakte vooral de sociaaldemocratische SDAP zich hard voor de achturige werkdag. Uiteindelijk werd de Wet aangaande achturige werkdag in 1919 aangenomen. België volgde twee jaar later met de Wet tot invoering van de achturendag. Daar was het vooral een politiek speerpunt van de socialistische Belgische Werkliedenpartij.

Hoe werd het een jaarlijkse traditie?

Op het congres van de Tweede Internationale van 1891 werd besloten om de Dag van de Arbeid jaarlijks te herhalen. Zo kon er blijvend gestreden worden voor de drie hoofddoelen: de achturige werkdag, betere arbeidsrechten en het behoud van vrede.

Waarom is het geen vrije dag in Nederland?

In bijna alle Europese landen is De Dag van de Arbeid een officiële feestdag, maar niet in Nederland – met uitzondering van de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Daarvoor zijn meerdere verklaringen. Zo viel de nationale feestdag Koninginnedag van 1949 tot en met 2013 op 30 april, slechts één dag voor de Dag van de Arbeid.

Leestip: Waarom vieren we tweede kerstdag?

Ook zijn er in Nederland in de strijd om betere arbeidsvoorwaarden minder bloederige confrontaties geweest dan in andere landen. Door de geleidelijke verbetering van de arbeidsomstandigheden raakte de strijddag in Nederland steeds verder op de achtergrond.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!