In 1909 was de Amerikaanse activist Theresa Malkiel de allereerste die sprak van een ‘National Woman’s Day’. Malkiel was een Joodse vrouw die werd geboren in het voormalige Russische Rijk. In 1891 vluchtte ze naar de Verenigde Staten omdat Joden in Rusland werden vervolgd. Ze wordt gezien als de initiatiefneemster van wat later bekend zou worden als International Vrouwendag op 8 maart.
De eerste Internationale Vrouwendag
In de VS werd Malkiel de eerste vrouw die zich van fabriekswerker opwerkte tot lid van de Socialistische Partij. Toen ze aan het hoofd kwam te staan van de Woman’s National Committee, besloot ze op 23 februari 1909 een jaarlijkse nationale vrouwendag in te stellen.
Leestip: Deze 5 vrouwelijke spionnen waren van onschatbare waarde in de Tweede Wereldoorlog
‘Het was meteen een groot succes,’ zei activist Meta L. Stern in 1912. ‘Zo groot zelfs dat het gelijk breed werd geaccepteerd als een jaarlijkse socialistische feestdag. National Woman’s Day stond voor nieuwe hoop en idealen, voor de afschaffing van loonslavernij en seksslavernij en de komst van een vrijere, betere en gelukkigere manier van vrouw én man zijn.’
Hoe is Internationale Vrouwendag in Europa ontstaan?
Ook in Europa sloeg de feestdag aan. Op initiatief van de Duitse socialist Clara Zetkin kwam er in 1911 ook in Europa een Internationale Vrouwendag. In plaats van in februari stelde Zetkin de datum van 8 maart voor: de dag van het veertigste jubileum van de Commune van Parijs. De Commune van Parijs kwam voort uit een volksopstand waaraan ook veel vrouwen meededen.
Leestip: Deze 4 bestemmingen zijn voor vrouwen verboden
De Franse revolutionaire regering liet zich inspireren door de idealen van de Franse Revolutie en stelde onder meer dat onderwijs voor iedereen gratis moest zijn, en dat er een scheiding moest bestaan tussen kerk en staat. De Commune van Parijs werd echter al na 72 dagen neergeslagen.
Hoe is Internationale Vrouwendag in Nederland ontstaan?
Hoewel de eerste Nederlandse Nationale Vrouwendag pas in 1912 plaatsvond, werd het idee ervoor al in 1901 geopperd. Aletta Jacobs, een feminist die vooral bekend staat als de eerste vrouwelijke arts van Nederland, sprak erover bij een ‘Vredesbetooging’ van onder meer de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.
De Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht werd in 1894 opgericht door feminist en activist Wilhelmina Drucker. De organisatie zette zich jarenlang in om algemeen kiesrecht voor vrouwen te verwerven, en in 1912 was de eerste Nederlandse Vrouwendag een van de manieren om dat doel onder de aandacht te brengen.
Leestip: Gehuwde vrouwen waren tot 1956 handelingsonbekwaam. Wat betekende dat?
Vijf jaar later, in 1917, werd het passief kiesrecht voor vrouwen ingevoerd en in 1919 het actief kiesrecht. Vanaf dat moment konden vrouwen niet alleen voor politieke functies verkozen worden, maar mochten ze zelf ook stemmen. De Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht had haar doel behaald en de Nederlandse Vrouwendag was een feit.
Internationale Vrouwendag vandaag de dag
Pas na de Tweede Wereldoorlog werd Internationale Vrouwendag langzaam minder geassocieerd met het socialisme. Het jaar 1975 werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationaal Vrouwenjaar en twee jaar later, in 1977, werd 8 maart officieel tot International Women’s Day gedoopt.
Leestip: Scheiden in het oude Rome: zo geregeld, maar erg vrouwonvriendelijk
‘Op dit moment is de wereld niet eerlijk,’ zei UN Women-directeur Phumzile Mlambo-Ngcuka in een verklaring in 2020. ‘Vrouwen zijn boos en maken zich zorgen over de toekomst. Het is een diepgeworteld ongeduld dat al jaren broeit. Maar hoewel we radicaal ongeduldig zijn, geven we niet op. We blijven hoopvol.’
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
