BAGAN, MYANMAR Zover het oog reikt, is deze heilige en stoffige vlakte bezaaid met boeddhistische tempels, stoepa’s, pagodes en kloosters. Bestudeer de prachtige fresco’s en de stilistische verschillen tussen de tempels – in je eentje, met een gids of vanaf grote hoogte bij zonsopgang, in een heteluchtballon.

OUDE CENTRUM VAN ŞÄKI / PALEIS VAN DE KHAN, AZERBEIDZJAN De stad Şäki was ooit een belangrijk handelsknooppunt, en zijn architectuur weerspiegelt de welvaart die hier in de achttiende eeuw door de zijdehandel werd gecreëerd.

TREKVOGELRESERVATEN, CHINA Gelegen aan de Golf van Bohai in de Gele Zee, bestaat dit grootste waddenstelsel ter wereld uit uitgestrekte ondiepe kustwateren die rijk zijn aan voedingsstoffen en vis. Het droogvallende land wordt door enorme aantallen vogels als de Chinese kraanvogel, de witnekkraanvogel, de Heudes-diksnavelmees en de lepelbekstrandloper gebruikt om er te nesten, ruien en uit te rusten.

PARATY, BRAZILIË Het pittoreske havenstadje Paraty diende in de zeventiende eeuw als eindpunt van de Caminho do Ouro (‘Route van het Goud’), vanwaar het edelmetaal naar Europa werd verscheept. Het stadje telt niet alleen veel fraaie gebouwen uit de achttiende eeuw maar grenst ook aan een van de vijf belangrijkste hotspots van biodiversiteit ter wereld, waar je jaguars, witlippekari’s en spinapen kunt spotten.

NATIONALE PARK VATNAJÖKULL, IJSLAND Dit majestueuze nationale park omvat tien hoofdvulkanen en beslaat bijna veertien procent van het oppervlak van IJsland. Bezoekers kunnen de geologische wonderen van het park verkennen tijdens gletsjerwandelingen, op rondleidingen langs ijsgrotten en met ritjes in een jeep.

PREHISTORISCHE VUURSTEENMIJNEN VAN DE REGIO KRZEMIONKI, POLEN Vier archeologische vindplaatsen uit het Neolithicum en de Bronstijd getuigen van mijngangen voor het delven van gestreepte vuursteen en van de productie van vuursteenbijlen – een van de meest uitgestrekte complexen van deze aard die tot nu toe is ontdekt.

WRITING-ON-STONE PARK, ÁÍSÍNAI’PI, CANADA De zandstenen aardpijlers in de vallei van de Milk River, in de Great Plains aan de Canadese grens met de VS, zijn bedekt met spirituele rotstekeningen van het Blackfoot- of Siksikáíítsitapi-volk.

JAIPUR, RAJASTHAN, INDIA De ‘Roze Stad’ Jaipur, nu de hoofdstad van de Indiase deelstaat Rajasthan, werd in 1729 als vestingstad gebouwd en is het vroegste voorbeeld van stadsplanning in India. De kleuren en façades van de bouwwerken zijn op elkaar afgestemd, de stad werd gebouwd op een grondplan dat was gebaseerd op Vedische principes en de verschillende wijken verwijzen naar diverse hindoeïstische concepten.

RISCO CAÍDO EN HEILIGE BERGEN VAN GRAN CANARIA, SPANJE Deze prehistorische grotwoningen, graansilo’s, cisternen en tempels werden ooit aangelegd door een cultus rond Moeder aarde. De archeologische vindplaatsen bewijzen dat het grootste eiland van de Canarische archipel vóór de komst van de Spanjaarden werd bewoond door een volk met een vergevorderde beschaving.

NEO-CONFUCIAANSE SCHOLEN (SEOWON) VAN ZUID-KOREA Van de vijftiende tot de negentiende eeuw werden in heel Zuid-Korea neo-Confuciaanse hogescholen of seowon opgericht, waaronder deze negen academies die in de natuur werden gebouwd. Het ontwerp van de gebouwen was bedoeld om studenten ontzag voor de natuur bij te brengen en te overtuigen van het belang van de geest en het fysieke zelf.

JODRELL BANK OBSERVATORY, GROOT-BRITTANNIË De in 1945 gebouwde radioschotel is nog altijd in gebruik en is een van de belangrijkste observatoria op het gebied van radioastronomie ter wereld. Het wetenschappelijke werk dat hier werd verricht was van groot belang voor inzichten op het gebied van meteoren, de maan, kwantumoptica en het traceren van ruimtevaartuigen. Dit cultuurgoed voldeed aan vier van de tien Werelderfgoed-criteria – het hoogste aantal van de nieuwe toevoegingen van dit jaar.

MODERNE ARCHITECTUUR VAN FRANK LLOYD WRIGHT, VS Acht bouwwerken in de hele VS belichamen de ‘organische architectuur’ van de beroemde architect Frank Lloyd Wright. De enige Amerikaanse bijdrage aan de Werelderfgoedlijst van dit jaar werd erkend in weerwil van het feit dat de VS eind vorig jaar uit de UNESCO is gestapt.

HEILIGDOM BOM JESUS DO MONTE, BRAGA, PORTUGAL De heuvel die uitkijkt over de stad Braga, in het uiterste noorden van Portugal, werd in de loop van zeshonderd jaar uitgebouwd tot een katholiek heiligdom in barokke stijl.

PROSECCO-HEUVELS VAN CONEGLIANO E VALDOBBIADENE, ITALIË De wijnterrassen van dit weelderige agrarische gebied getuigen van eeuwen van wijnbouwactiviteit en de teelt van de witte prosecco-druif, die hier tot op heden wordt geoogst.

PALÁCIO NACIONAL DE MAFRA¬, PORTUGAL Dit koninklijk paleis en zijn tuinen, beide in de stijl van de Italiaanse barok, getuigen van de welvaart en macht van het Portugal van de vroege achttiende eeuw.

KOFUNS VAN MOZU-FURUICHI, JAPAN Deze reusachtige grafheuvels werden in de vorm van schelpen, vierkanten of sleutelgaten aangelegd en opgevuld met wapenrusting en klei. Het waren plekken waar hoogwaardigheidsbekleders in de Japanse Kofun-periode – van de derde tot de zesde eeuw – werden bijgezet en ze weerspiegelen een sterk hiërarchische samenleving.

DILMOEN-GRAFHEUVELS, BAHREIN In het westen van Bahrein vormen bijna 12.000 oude grafheuvels een pokdalig landschap en getuigen van de uitgebreide begrafenisrituelen voor zowel vorsten als gewone stervelingen tijdens de Dilmoen-cultuur, die driehonderd jaar floreerde.

HISTORISCHE MIJNSTAD OMBILIN, SAWAHLUNTO, INDONESIË Dit mijnbouwstadje in de jungle van Sumatra verrees in het negentiende-eeuwse Nederlands-Indië rond de eerste kolenmijn van Zuidoost-Azië. Bezoekers kunnen er de oude spoorlijn bekijken, in het mijnbouwmuseum meer te weten komen over de geschiedenis van het mijnbedrijf en de gereedschappen die werden gebruikt, en ontdekken hoe het afgelegen gebied door de winstgevende mijn in een bruisend bevolkingscentrum veranderde.

BABYLON, IRAK Poorten, standbeelden, tempels en een theater vormen slechts een fractie van de resten van de hoofdstad van het Babylonische Rijk. De mythische stad was beroemd om zijn vernuftige Hangende Tuinen, die door de oude Grieken als een van de Zeven Wereldwonderen werden beschreven.

KERKEN VAN DE PSKOV-ARCHITECTUUR, RUSLAND Vijf eeuwen van Russische architectuur zijn schatplichtig aan de noordwestelijke stad Pskov. De voor Pskov kenmerkend compacte bouwstijl met zijn vele koepels is ook vandaag nog terug te zien in kerken, basilieken, kloosters en torens uit de vijftiende en zestiende eeuw, en getuigen van een van de belangrijkste architectuurscholen van Rusland.

TERRES AUSTRALES ET ANTARCTIQUES, FRANKRIJK Meerdere archipels in de afgelegen zuidelijke Indische Oceaan vormen een toevluchtsoord voor een van de grootste kolonies van vogels (vooral koningspinguïns en Indische geelneusalbatrossen) en zeezoogdieren ter wereld.

KASPISCH-HYRCAANSE BOSSEN, IRAN Deze oerbossen aan de zuidoever van de Kaspische Zee groeien hier al 25 tot 50 miljoen jaar. Het landschap is een toevluchtsoord voor 180 vogelsoorten en 58 zoogdiersoorten, waaronder de voor uitsterving kwetsbare Perzische panter.

KLADRUBY NAD LABEM, TSJECHIË Al 440 jaar is in dit dorpje de stoeterij van Kladruber-koetspaarden gevestigd die voor de hofhouding van het Habsburgse Rijk werden gefokt en getraind. “Het is een van ’s werelds oudste stoeterijen, die werd opgebouwd in een tijd dat paarden een cruciale rol in het transport, de landbouw, de militaire logistiek en het zelfbeeld van de aristocratie speelden,” aldus de UNESCO.

CULTUURLANDSCHAP BUDJ BIM, AUSTRALIË Zesduizend jaar lang werden de wetlands, vulkanische tunnels en een meer in dit gebied in het zuidwesten van Australië door het Gunditjamara-volk gebruikt voor het vangen, opslaan en oogsten van paling. Het is een van de oudste stelsels van aquacultuur ter wereld. Drie van de Indigenous Protected Areas binnen het gebied worden door inheemse parkopzieners van Budj Bim beheerd.

RUÏNES VAN LIANGZHU, CHINA De oude Liangzhu-beschaving, de laatste neolithische ‘jadecultuur’ aan de rivier de Jangtsekiang in het oosten van China, liet begraafplaatsen en aanwijzingen voor stadsplanning na, waaronder een wateropslagstelsel. Uit DNA-onderzoek op stoffelijke resten uit enkele vindplaatsen komt naar voren dat het gebied op een kruispunt van migratieroutes lag en dat hier opeenvolgende volken hebben gewoond.

OUDE IJZERWERKPLAATSEN VAN BURKINA FASO De oude mijngangen en aarden oventorens op vijf vindplaatsen zijn bijna drieduizend jaar oud en getuigen van het belang van de metaalbewerking in de regio.

WATERHUISHOUDING VAN AUGSBURG, DUITSLAND Het stelsel van kanalen, watertorens, fonteinen en vroege waterkrachtscentrales laat zien hoe de waterhuishouding van de stad zich in de loop van zeven eeuwen ontwikkelde.

MIJNBOUWREGIO ERTSGEBERGTE/KRUŠNOHOŘÍ, DUITSLAND EN TSJECHIË De ruim twintig locaties in twee landen – van mijnstadjes en beboste dagbouwkraters tot mijngangen – getuigen van een mijnbouwcultuur en -geschiedenis die vanaf de middeleeuwen een grote rol speelde in de ontwikkeling van Europa. Dit gebergte was tussen 1460 en 1560 de belangrijkste vindplaats van zilvererts op het continent en produceerde in navolgende perioden ook tin en uranium.

‘KRUIKENVLAKTE’ VAN XIENG KHUANG, LAOS Verspreid over een beboste vlakte in het noorden van Laos liggen ruim tweeduizend grote en opvallende stenen grafurnen, die gedurende duizenden jaren werden gebruikt bij begrafenisrituelen. De scherven, deksels, grafstenen en cilindervormige urnen zelf zijn de belangrijkste overblijfselen van de beschaving die deze voorwerpen in de IJzertijd heeft geproduceerd.