1. Onderaardse stad, Montreal, Canada
Neem een van de 120 ingangen naar het grootste door mensen gemaakte onderaardse netwerk ter wereld. Dagelijks bezoeken ongeveer 500.000 mensen de 32 kilometer lange gangen, waar een winkelcentrum, hotels, banken, kantoren, musea en universiteiten zijn gevestigd. Daarnaast vind je er een metro- en treinstation, een busterminal en een ijshockeybaan.
2. Ecopark Aktun Chen, Yucatán, Mexico
Je wandelt langs onderaardse rivieren (plaatselijk cenotes genoemd) en kijkt door het diepe, kristalheldere water naar de witte bodem van natuurlijke bronnen. Er heerst een serene sfeer in deze surrealistische wereld vol rotsformaties, stalactieten, stalagmieten, fossielen en vleermuizen (foto). Dit alles ligt onder een ongerept regenwoud. Verken te voet of met duikapparatuur.
3. Cu Chitunnels, Vietnam
Je kruipt via een kleine valdeur naar smalle, verstikkende tunnels en bereikt een ‘onderaards dorp’, compleet met keuken, slaapzaal, vergaderruimte en ziekenhuis. Tijdens de Vietnamoorlog (1954-’75) waren duizenden Vietcongstrijders in het 200 kilometer lange tunnelnetwerk gelegerd. Het ‘dorp’ werd nooit ingenomen, maar wel diverse keren gebombardeerd.
4. Hannan’s North Mine, Kalgoorlie, Australië
In een kooilift daal je ruim 30 meter af naar tunnels die tijdens de 19de-eeuwse goudkoorts zijn gegraven. In Kalgoorlie wordt nog altijd tien procent van al het goud ter wereld gedolven.
5. Wieliczka Zoutmijn, Kraków, Polen
Het begon allemaal in de middeleeuwen, toen zout even duur was als olie nu. Na negen eeuwen mijnwerkzaamheden zijn er kilometerslange onderaardse gangen en enorme grotten ontstaan op een diepte van 134 meter. Dit werelderfgoed ontvangt jaarlijks ruim een miljoen bezoekers. Er zijn meren, kapellen en beeldhouwwerken, stuk voor stuk uit zout vervaardigd. Daarnaast vind je hier het grootste mijnmuseum ter wereld, een sanatorium voor astma- en allergiepatiënten, en muziektheaters met een ongeëvenaarde akoestiek. Tegen een kleine vergoeding kun je de lift gebruiken.
6. Nucleaire bunker, Berlijn, Duitsland
Na enkele minuten zijn je ogen gewend aan het gedimde licht in deze stralingsbestendige bunker uit de Koude Oorlog, gebouwd in 1971. Terwijl het dodelijk stil is, voel je de kou je botten intrekken. De ruimte wordt grotendeels in beslag genomen door rijen met stapelbedden, genoeg voor 3562 mensen. De bunker kon veertien dagen bescherming bieden, daarna zouden de bewoners de door bestraling aangetaste ruïnes van Berlijn weer moeten opzoeken – een angstaanjagend idee.
7. De riolen van Parijs, Frankrijk
Dagelijks stroomt 1,2 miljoen kubieke meter afvalwater door dit 2092 kilometer lange stelsel. Wie de licht misselijkmakende geur trotseert, kan 139 meter van dit stelsel bekijken (met attracties als een handmatig bediend spoelkarretje dat ervoor zorgt dat het rioolslib in beweging blijft) en van alles leren over rioleringen door de eeuwen heen.
8. Catacomben, Rome, Italië
Loop over de galerijen en door de kamers en kerken van de necropolissen onder de Eeuwige Stad en stel je deze plek voor in vroegchristelijke tijden, toen het in Rome niet veilig was voor gelovigen en de grotten werden verlicht door talloze olielampjes. Bekijk ook de graffiti: duizenden gebeden, geschreven door mensen van allerlei pluimage, van pausen tot loodgieters.
9. Piramide van Cheops, Gizeh, Egypte
Via een één meter brede doorgang daal je 100 meter af naar het hart van het enige ware wereldwonder uit de oudheid dat nog bestaat. Binnen in dit overweldigende heiligdom ligt een sarcofaag, gemaakt van graniet uit het 1000 kilometer verderop gelegen Aswan. De piramide van Cheops is ongeveer 5000 jaar oud en dertig keer groter in oppervlak dan het Empire State Building. Er wordt al eeuwenlang gespeculeerd over de oorsprong, bouw en functie ervan.
10. Cenote Dos Ojos, Yucatán, Mexico
Het Mexicaanse schiereiland Yucatán telt een enorm ondergronds rivierenstelsel. Op sommige plaatsen is de grond, die bestaat uit poreus kalksteen, ingestort om zo een aantal bijzondere holtes vol water te onthullen. In deze cenotes is het water helderblauw en kun je prachtig zwemmen, snorkelen en duiken. Een van de mooiste cenotes is Dos Ojos, waarbij de twee gaten die licht werpen op de poel, op ogen lijken.
