Dit verhaal is tot stand gekomen in samenwerking met Zwitserland Toerisme.
Wie Wallis via de grensovergang bij Gondo vanuit Italië binnenrijdt, volgt een historisch belangrijke route. Hier legde Kaspar Stockalper in de loop van de zeventiende eeuw met zijn handelsroute de basis voor de huidige Simplonpas, later door Napoleon voor militaire doeleinden verbreed en inmiddels een van de best aangelegde bergpassen van Europa.
De geschiedenis van de Simplonpas
De nalatenschap van zowel Stockalper – handelaar, bankier, politicus – als Napoleon is terug te zien in het landschap, met als bekendste voorbeeld het Stockalperschloss in de stad Brig. Maar ook in en rondom Simplon Dorf, op bijna 1500 meter hoogte, zie ik onder meer kilometerpalen uit begin negentiende eeuw, oude barakken en het Simplon Hospice, een iconisch gebouw in de Alpen.
Een bezoek aan het Ecomuseum in het dorp leert nog veel meer over de lokale geschiedenis die invloed had op Zwitserland en de rest van Europa met mijnbouw, spoortunnels en de eerste vlucht over de Alpen.
Volg het dal naar het westen, voorbij Brig en Visp, steek daar de Rhône over om weer slingerend omhoog te klimmen en je komt via Leuk uit in Albinen. Een van de traditioneelste bergdorpen van het land, waar de meeste huizen nog van hout zijn, verbonden door smalle steegjes die steil tegen de berg op lopen. Hier bezoek ik de Heilkräutergarten, een soort botanische tuin voor Alpenkruiden die al eeuwenlang worden gebruikt als natuurlijk medicijn.
Nieuw dal, nieuwe taal
‘Ik ben hier geboren, maar woon tegenwoordig nog maar zes maanden per jaar in Chandolin,’ vertelt Christiane Crettaz. ‘In de winter is het me met het skitoerisme te druk. Ze zegt het me in het Frans, want in Val d’Anniviers laat ik het Duits achter me en ben ik niet meer in Wallis, maar in Valais. Ook in Chandolin – op bijna tweeduizend meter hoogte – is de dorpskern van hout.
Crettaz: ‘Tot 1960 hield de weg op aan het begin van het dorp. Pas vanaf de eerste skilift in 1962 kwam de groei. Ik ben zelf zeventig jaar oud en ken Chandolin nog van vóór die tijd.’ Met zicht op de Matterhorn, die vanaf deze kant een andere vorm heeft en met de omliggende bergketen liefkozend Couronne Impériale wordt genoemd, overheerst in het dorp met name in de zomer de rust.
Het was een van de redenen waarom de beroemde Zwitserse schrijfster en ontdekkingsreizigster Ella Maillart hier neerstreek. Haar leven en werk zijn midden in het dorp gevat in het piepkleine museum Espace Ella Maillart.
Twee zijdalen verder, in Nendaz, zijn het irrigatiekanalen die me laten zien hoe de mens hier al eeuwenlang met het landschap omgaat. Via bisses, kleine, met de hand gegraven kanalen, wordt het gletsjerwater naar lagergelegen gebieden gevoerd om dorpen en landbouwgrond van water te voorzien. Tegenwoordig vormen ze de perfecte leidraad voor wandelroutes.
Vruchtbare grond rond Saillon
Als iets bewijst dat de grond in Wallis vruchtbaar is, dan is het de wijnbouw rondom de middeleeuwse vestingstad Saillon. Het oude centrum ligt op een rots aan de voet van de bergen en is volledig omringd door wijngaarden.
‘Alles groeit hier,’ vertelt de Italiaanse Chiara Benincasa, die hier vier jaar geleden met haar Vlaamse vriendin neerstreek en een wijngaard overnam. ‘Druiven, maar ook andere fruitsoorten en zelfs amandelbomen.’ Hard werken is het wel om de wijngaarden te onderhouden.
Vanwege de steile hellingen moet dat bijna overal met de hand, zoals dat al eeuwen gebeurt. Naast de wijn staat Saillon om nog twee dingen bekend. De thermale baden Les Bains de Saillon en de legende van Farinet, de negentiende-eeuwse valsemunter en avonturier die zich hier schuilhield. Zijn legende leeft voort in de kleinste wijngaard ter wereld en een wandelroute in en rond de oude stad.
Meer bijzondere bestemmingen in Wallis? Ontdek ze in de galerij hieronder!
