Toen Matteo Bastianelli als fotograaf mocht meelopen met de politie van Lecce, een stad van witte huizen in Zuid-Italië, belandde hij in observaties waarbij partijen drugs werden onderschept en er 24 uur per dag op tips werd gereageerd. Hij zag hoe vier ton geconfisqueerde marihuana werd verbrand en hoe illegaal gesmokkelde drugs na een schietpartij in beslag werden genomen.
Op andere dagen ging het rustiger aan toe. Dan praatte hij met de Italianen die een sleutelrol speelden in zijn laatste project. Hij kwam bij ze over de vloer en ging boodschappen met ze doen. “Wanneer ik aan projecten op lange termijn werk, moet ik me in het leven van de mensen verdiepen, het gevoel hebben dat ik geaccepteerd wordt,” zegt Bastianelli.
Een foto uit zijn laatste project, ‘Green Gold’, sierde onlangs de cover van de Italiaanse National Geographic. In het project belicht hij de vele gedaanten die cannabis in Italië kan aannemen: als product van een bloeiende sector, als illegaal verhandelde drug en als consumentengoed dat voor medicinale en recreatieve doeleinden wordt gebruikt.
Italië is een van de beste plekken om cannabis te bestuderen. In de eerste helft van de vorige eeuw was het land een van de grootste producenten van de plant, waarna kwekers en consumenten te maken kregen met verboden en synthetische producten. Met een reeks wetten heeft de Italiaanse overheid de afgelopen jaren tweeslachtige signalen afgegeven – tussen felle bestrijding en een semi-gedoogbeleid – met evenzo tweeslachtige resultaten. Van de tieners tussen 15 en 19 jaar geeft 23 procent toe dat ze weleens cannabis gebruiken, aldus het Italiaanse Staatssecretariaat voor Antidrugsbeleid. De politie onderschept slechts een fractie van de drugs die illegaal worden verhandeld. De rest spekt de kassen van georganiseerde misdaadkartels, die een winstmarge van zeventig procent op het verhandelen van de drugs behalen.
Toch is er ook een legale sector. Op akkers bij Castiglione d’Otranto in Apulië ontmoette Bastianelli jonge boeren die liever cannabis op hun eigen land verbouwden dan dat ze een beter betaalde baan in de stad zochten. Bastianelli sprak met boeren en met patiënten die marihuana gebruiken om van een ziekte te genezen. Hij bezocht plaatselijke verenigingen die pleiten voor minder regels en hij volgde politieagenten bij hun jacht op drugssmokkelaars. Iedere betrokkene leek weer een ander doel te hebben.
Sommige mensen die medicinale marihuana gebruiken, wilden wel op de foto. “Veel van deze mensen vinden dat ze door de media verkeerd worden neergezet, worden aangezien voor recreatieve gebruikers,” zegt Bastianelli. “Als deze problemen niet op een juiste manier worden aangepakt, met een goede analyse, is het niet moeilijk om een patiënt te verwarren met een recreatieve gebruiker.”
In Italië kan marihuana legaal op recept in de apotheek worden gekocht, maar de omvangrijke regelgeving leidt tot scherpe prijsstijgingen en veel mensen vinden het betaalbaarder om het spul op de zwarte markt te kopen of het gewoon zelf te verbouwen. Andrea Trisciuoglio, een 38-jarige die aan multiple sclerose leidt en door Bastianelli werd gevolgd, probeerde jarenlang verschillende therapieën uit; maar sinds hij tien jaar geleden marihuana begon te gebruiken kan hij weer lopen. Alberico Nobile (36) is sinds zijn vijftiende verlamd aan armen en benen en heeft om het uur marihuana nodig. Trisciouglio begon de actiegroep LapianTiamo, die pleit voor eenvoudiger regels om de drug om medicinale redenen te gebruiken; ook wil hij dat het publiek beter wordt voorgelicht over medicinaal drugsgebruik.
In zijn volgende project wil Bastianelli zich op de internationale handel in cannabis richten en onderzoek doen naar de rol van Albanië en Marokko in die handel. Uiteindelijk zal hij zijn werk presenteren in een boek en een rondreizende tentoonstelling die speciaal voor studenten is bestemd.
“Via onderwijs kan het soort werk worden verspreid dat niet op sensatie is gericht, dat indruk wil maken maar ook vragen wil stellen: wie zijn wij, wat willen we worden als we groot zijn, hoe gaan we met het milieu om,” zegt Bastianelli. “Het kan ons helpen om alle realiteiten die ons omringen, beter te begrijpen.”
Lees ook: ‘Wietkwekers zetten in op biologische cannabis’.
