Nieuwe beelden, exclusief bij National Geographic, laten zien dat zelfs de meest afgelegen delen van de oceaan niet aan de gevolgen van klimaatverandering ontkomen. Bij Lord Howe-eiland in de Grote Oceaan, op twee uur vliegen van Sydney, bevindt zich het zuidelijkst gelegen koraalrif ter wereld. De beschermde wateren van Lord Howe hebben altijd een paradijs gevormd voor plaatselijk zeeleven. Tot een paar maanden geleden.
Want begin 2024 krijgt het rif tot twee keer toe een klap te verwerken. Door stijgende oceaantemperaturen en extreem laag tij vindt een deel van de koralen de dood. ‘Het laat zien hoe wijdverspreid de gevolgen van klimaatverandering zijn voor mariene ecosystemen,’ zegt Bill Leggatt, professor aan de University of Newcastle in Australië.
Wat is koraalverbleking?
Koralen zijn dieren die een symbiotische relatie aangaan met eencelligen die zoöxanthellen heten. Deze kleine algjes leven vooral in de tentakels van het koraal en voorzien het dier van voedsel in ruil voor onderdak. Deze zoöxanthellen geven het koraal hun kleuren.
Maar wanneer het warmer wordt, zelfs al is het één of twee graden, stoten de koralen de algjes af en worden ze wit. ‘Koralen zijn niet zoals wij,’ zegt Leggatt. ‘Ze kunnen niet naar de dokter, krijgen geen verhoging of andere ziekteverschijnselen. Als koralen gestrest raken, verliezen ze hun algen. Dat is koraalverbleking.’
Een dubbele opdonder
In februari 2024 bereikte de wereldwijde zeetemperatuur een recordhoogte. Die opwarming werd nog eens versterkt door El Niño: een natuurverschijnsel langs de evenaar in de Grote Oceaan dat gemiddeld eens in de drie tot zeven jaar tot een sterke opwarming van het oceaanwater leidt. De hitte veroorzaakte een massaverbleking van ongekende omvang, met het Groot Barrièrerif en de riffen bij Florida, het Caribisch gebied, de Grote Oceaan, de Rode Zee en de Perzische Golf als grootste slachtoffers.
Eind januari, net voordat de zomertemperaturen op het zuidelijk halfrond hun maxima bereiken, was het rif bij Lord Howe nog in topconditie. ‘De kleuren waren ongelofelijk,’ zegt Paige Sawyers, promovendus aan de University of New South Wales, die de koralen onderzocht. ‘Het was hoe ik me het Groot Barrièrerif van zo’n dertig jaar geleden voorstelde.’ Het team was dan ook geschokt toen ze het rif een luttele maand later opnieuw bezochten. ‘Het koraal was werkelijk overal verbleekt,’ zegt Sawyers. ‘Het leek wel een ander rif.’
De verstrekkende gevolgen van menselijke invloeden
Koralen kunnen zich herstellen als de temperatuur op tijd daalt voor de algen om terug te keren naar hun gastheren. Maar in mei was het weer raak bij Lord Howe. Het eiland werd getroffen door een extreem laag tij, waardoor zeker dertig tot veertig centimeter koraal boven water kwam te staan. Het veroorzaakte nog meer verbleking, met in veel gevallen de dood tot gevolg.
Gelukkig heeft het team inmiddels kunnen vaststellen dat niet alle koralen van Lord Howe verloren zijn gegaan. Nu de winter in aantocht is, zien experts zelfs al voorzichtige tekenen van herstel. Langzaam krijgen sommige koralen hun kleuren terug. Toch blijft het zorgwekkend, aldus Leggatt, dat menselijke invloeden zo ver reiken dat ze zelfs op plekken waar geen mensen komen nog verwoestende gevolgen kunnen hebben.
Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.
