‘Arme prinses! Ons huwelijk beloofde haar een troon. Wat zal er nu van haar worden?’ Toen Lodewijk XVI hoorde dat hem de guillotine wachtte, was het niet zijn aanstaande dood die hem nachtmerries bezorgde. Het was de toekomst van zijn vrouw Marie Antoinette waar hij zich ernstige zorgen over maakte.
Hoewel de 23 jaar van hun huwelijk niet altijd even rooskleurig waren geweest, was het koningspaar hechter geworden sinds het begin van de Franse Revolutie. De opstand van 10 augustus 1792, die tot de val van de monarchie en tot de opsluiting van de hele koninklijke familie in de Tour du Temple had geleid, had die band alleen nog maar verder versterkt. De vorst wist dat zijn dood niet voldoende zou zijn voor de revolutionairen, en dat Marie Antoinette in het bijzonder gevaar liep vanwege haar enorme impopulariteit.
Maar waarom werd Marie Antoinette zo gehaat in het Frankrijk van de achttiende eeuw? Wat had ze gedaan? En zouden Lodewijks zorgen uiteindelijk terecht blijken? Lees hier het verhaal van Marie Antoinette van kop tot guillotine.
Wie was Marie Antoinette?
Marie Antoinette van Oostenrijk werd in 1755 geboren in Wenen. Ze was de jongste dochter van keizer Frans I Stefan van het Heilige Roomse Rijk en ze stamde ze zelfs nog af van Willem van Oranje. Op haar veertiende trouwde ze met de Franse Koning Lodewijk XVI. Daarmee werd ze de koningin van Frankrijk. Toch had Marie Antoinette maar weinig interesse in de politiek.
Waarom was Marie Antoinette niet geliefd?
Naar verluidt is dat dan ook een van de redenen waarom Marie Antoinette niet bepaald populair was onder het Franse volk. De Fransen vonden Marie Antoinette hooghartig, spilziek en ontrouw. De koningin zou een luxueus leven leiden, met sierraden en mooie kledij in overvloed, terwijl er buiten de paleizen grote armoede heerste.
Bovendien werd er gezegd dat de geheime contacten tussen haar en haar Oostenrijkse familie tot de overwinning van het Oostenrijkse leger bij het Vlaamse Neerwinden hadden geleid. In een pamflet uit die tijd wordt beweerd: ‘Al jaren worden er duizenden mannen afgeslacht omdat er in Frankrijk een verdorven vrouw leeft voor wie de damp van grote golven vergoten mensenbloed als een heerlijk parfum is.’
‘Laat ze dan cake eten!’
Marie Antoinette zou zich dus maar weinig bezighouden met het wel en wee van het Franse volk. Toen ze op een dag te horen kreeg dat haar onderdanen geen brood te eten hadden, zou ze daarop het welbekende ‘als ze geen brood hebben, laat ze dan cake eten’ hebben gezegd. De uitspraak zou symbool komen te staan voor de ongebreidelde rijkdom en onverschilligheid van het Franse hof. Of Marie Antoinette deze uitspraak werkelijk deed, is echter nooit bewezen.
Waarom werd Marie Antoinette onthoofd?
Na de dood van de koning bleef Marie Antoinette opgesloten in de Tour du Temple, samen met haar twee kinderen: Marie Thérèse en Lodewijk Karel. Op 14 oktober 1793 verscheen de koningin voor het tribunaal. Ze werd ervan beschuldigd Lodewijk XVI ertoe te hebben aangezet Frankrijk te ontvluchten. Daarnaast zou ze hebben samengezworen met vijanden van Frankrijk en geld uit de staatskas hebben verspild. Voor geen enkele van Marie Antoinettes vermeende misdaden werd bewijs geleverd. Toch werd zij schuldig bevonden en ter dood veroordeeld.
In een eenvoudige witte jurk, het haar kortgeknipt en de handen vastgebonden, verliet Marie Antoinette op 16 oktober de Conciergerie in Parijs. Het enthousiasme van de enorme menigte om haar heen leek haar niets te deren. Ook bij aankomst op het schavot bleef ze kalm en bedeesd. ‘Om kwart over twee precies viel haar hoofd,’ zo beschrijft een ooggetuige, ‘en de beul toonde het aan het volk, dat uitbarstte in gejuich: ‘Leve de Republiek, leve de vrijheid!’
