19x De best bewaarde geheimen van Versailles

Lodewijk XIV, die zich op basis van het Apollo-embleem dat hij voor zichzelf gebruikte, de ‘Zonnekoning’ liet noemen, liet zijn paleiscomplex op een as van oost naar west bouwen, in lijn met de opkomende zon.

De Spiegelzaal – oorspronkelijk de Grande Galerie – was een van de meest fameuze zalen van het koninklijk château. Op weg naar zijn privékapel schreed de koning zelf elke dag door deze 73 meter lange galerij, die door de adel aan het hof werd gebruikt als wandel- en ontmoetingsplek.

De oogverblindende Salon de Mercure is gestoffeerd met bordeauxrode damast en was oorspronkelijk de plek in het Grand Appartement waar het staatsiebed stond. Later werd het bed vervangen door meerdere goktafels. Nadat Lodewijk XIV was overleden, werd de zaal in zijn oorspronkelijke staat hersteld om er het lichaam van de koning op te baren, zodat het Franse volk afscheid van hem kon nemen.

Hoewel het ontwerpen van de Opéra royal de Versailles twintig jaar in beslag nam, werd het theater in minder dan twee jaar gebouwd. Het moest af zijn vóór het huwelijk van kroonprins Lodewijk en Marie Antoinette. De weelderig gedecoreerde zaal werd in de periode vóór de Franse Revolutie slechts een veertigtal keren gebruikt, deels vanwege de hoge operationele kosten: er waren drieduizend kaarsen nodig om de theaterzaal één avond te verlichten.

De grootste salon van het paleis, de Salon d’Hercule, is gelambriseerd met panelen van rood en groen marmer. In deze zaal werden diverse bals en banketten gehouden, waaronder een feest ter ere van de oudste dochter van de Zonnekoning. Omdat zich op die avond grote aantallen mensen in de zaal verdrongen en er duizenden kaarsen brandden, moesten enkele ramen worden gebroken om de overtollige hitte af te voeren.

De grote beslissingen die tussen 1682 en 1789 in Frankrijk werden genomen, werden besproken in het Cabinet du Conseil, het raadskabinet, in de koninklijke vertrekken. Alleen de koning mocht plaatsnemen in de met fluweel beklede stoel; de overige leden van het kabinet zaten op vouwkrukken. Tijdens de beraadslagingen stond buiten voor de deur een hoveling die moest verhinderden dat nieuwsgierigen de gesprekken afluisterden.

In de uitgestrekte, 150 meter lange en 13 meter hoge Orangerie staan onder het toeziend oog van een standbeeld van Lodewijk XIV sinaasappelbomen uit Frankrijk, Italië, Spanje en Portugal. Volgens de denker Saint-Simon was oranjebloesem het favoriete geurtje van de Zonnekoning.

’s Winters worden de duizenden sinaasappel-, citroen en granaatappelbomen van Versailles (waarvan sommige ruim tweehonderd jaar oud zijn) in de beschutting van de Orangerie ondergebracht; ’s zomers worden ze in geometrische patronen op de parterre of in de ornamentele tuin geplaatst. Edellieden die in de gunst van Lodewijk XIV wilden komen, schonken hem sinaasappelboompjes als teken van goede manieren.

Het Bassin de Latona doorliep gedurende twintig jaar meerdere stadia voordat hij uiteindelijk werd gewijd aan Latona (Leto), de moeder van Apollo. Alle andere fonteinen in de tuinen van Versailles  zijn voor de aanvoer van hun water afhankelijk van de Latona-fontein.

De Chambre de la Reine in het Grand Appartement de la Reine is gerestaureerd in de staat waarin hij verkeerde toen Marie Antoinette in 1789 via een geheime deur Versailles ontvluchtte. Hoewel dat in oktober gebeurde, maken de met bloemmotieven geborduurde wandtapijten en het lichte kleurpalet van het vertrek deel uit van de zomerstoffering, want de aankleding werd per seizoen aangepast.

Madame Victoire, een van de acht dochters van Lodewijk XV, woonde tot aan de Revolutie in het paleis. Deze in lichte tinten ingerichte kamer met gordijnen van taf maakte ooit deel uit van de Appartements des Bains (‘Badkamers’) van Lodewijk XIV en werd in 1769 de slaapkamer van de prinses.

Deze adembenemende entree op de tweede etage van de Chapelle royal bood de koning directe toegang tot zijn vertrekken. Terwijl hoogwaardigheidsbekleders en leden van de adel de mis hier vanuit zijloges konden bijwonen, was de centrale galerij tegenover het orgel en het altaar gereserveerd voor de koning en zijn familie.

Tegenover de vertrekken van de maîtresses van de koning kijken de kamers uit op het Cour des Cerfs, de ‘Hertenhof’, een binnenplaats met beelden van hertenbokken ter ere van Lodewijk XV’s grote passie voor de jacht.

De Salon de Diane werd gebruikt als biljartzaal en werd spottend de ‘applauskamer’ genoemd, aangezien de hofdames klapten voor elke geslaagde stoot van Lodewijk XIV, die goed kon biljarten. Op advies van zijn lijfartsen speelde hij elke avond na het diner een potje.

Lodewijk XIV en zijn familie dineerden elke avond om tien uur in deze staatsie-eetzaal, omringd door hovelingen. Nadat de traditie geleidelijk aan in verval was geraakt, werd ze door Lodewijk XVI en Marie Antoinette in ere hersteld, met wekelijkse zondagdiners die werden begeleid door musici.

De eenvoudige maar weelderig gedecoreerde slaapkamer van de markiezin de Pompadour is gestoffeerd met groene zijde en ingericht met innovatief meubilair, waaronder het mechanische tafeltje in Bourgondische stijl in het midden van het vertrek.

Tot de vertrekken van de maîtresses behoorde ook deze sierlijke bibliotheek, die uitkeek op de Cour royale. Toen de laatste maîtresse van Lodewijk XV, madame du Barry, hier woonde, hield ze als gezelschap een papegaai in een kooi die was gedecoreerd met bloemen van porselein en haar eigen wapen.

De in groene tinten en geel goud gedecoreerde Bibliothèque de la Reine herbergt boekwerken uit de privécollectie van Marie Antoinette. De deuren zijn beschilderd met een decor van nagebootste boeken terwijl in de handvaten van de lades het wapen van het Oostenrijke koningshuis is gegraveerd.

Hoewel Lodewijk XV het Paviljoen van het Parc-aux-Cerfs (‘Hertenpark’) als ‘liefdesnestje’ gebruikte, woonde zijn favoriete maîtresse doorgaans in paleisvertrekken die via een private trap toegankelijk waren. Het Grand Cabinet van madame de Pompadour was gestoffeerd in roze damast; roze was een van de favoriete kleuren van de markiezin.