Wolfgang Amadeus Mozart komt op 27 januari 1756 ter wereld in het Oostenrijkse Salzburg. Zijn vader, Leopold Mozart, is componist en speelt als vierde violist in het orkest van de aartsbisschop van Salzburg. Al op jonge leeftijd blijkt ook de muzikale genialiteit van zoon Wolfgang: het verhaal gaat dat hij op 6-jarige leeftijd mag spelen voor keizerin Maria Theresa in Schloss Schönbrunn in Wenen.

Tijdens zijn korte leven componeert Wolfgang Mozart meer dan 600 werken. Met name in het laatste jaar voor zijn dood is hij zeer actief en verschijnen een aantal van zijn bekendste stukken, zoals De toverfluit en Ave verum corpus. Op 35-jarige leeftijd overlijdt een van de grootste componisten uit de westerse muziekgeschiedenis. Mozarts dood leidt tot allerlei geruchten over ziekten en moord door jaloerse tegenstanders. Wat weten we zeker?

Mozart raakt in de schulden

Na door heel Europa te hebben gereisd om op te treden voor grote namen als Marie Antoinette en Lodewijk XV, wordt Mozart concertmeester en hoforganist voor de aartsbisschop van Salzburg. Maar hij voelt zich beperkt in zijn artistieke vrijheid en trekt naar Wenen, waar hij aan de slag gaat als freelance componist.

Dat doet hij met zo veel succes, dat hij er een weelderige levensstijl met dure juwelen, kleding en hobby’s op nahoudt. Maar Mozart werkt zich steeds verder in de schulden. Hij moet hard werken: zijn muziek valt steeds minder in de smaak en door de oorlog tussen Oostenrijk en het Ottomaanse Rijk besteedt de elite minder geld aan muziek.

Leestip: Levend worden begraven was in de achttiende eeuw een reële angst. Waarom?

Hij en zijn vrouw Constanze krijgen zes kinderen, waarvan slechts twee volwassen worden en de rest op jonge leeftijd overlijdt.

Mozart raakt zo overwerkt dat hij leidt aan depressie en wanideeën krijgt. Er lijkt licht aan het einde van de tunnel als hij van graaf Franz von Walsegg de opdracht krijgt het Requiem te componeren, maar deze zou hij onvoltooid achterlaten: op 5 december 1791 sterft Mozart.

Is Mozart vergiftigd?

Voor zijn dood zou Mozart tegen zijn vrouw Constanze hebben gezegd dat iemand hem met ‘Aqua Tofana had vergiftigd’. Mozart had veel rivalen in de muziekwereld, onder wie de keizerlijke kamercomponist en dirigent Antonio Salieri. Een passage uit een brief van Mozart – waarin hij laat weten dat Salieri hem dwarszit – leiden tot geruchten over moord, maar hiervoor is nooit bewijs gevonden.

Leestip: Het moordmysterie van twee prinsjes in de Tower of London

Ook wordt Mozarts schuldeiser Franz Hofdemel, wiens vrouw een affaire had met de componist, aangewezen als verdachte. Wanneer Hofdemel erachter komt dat zijn vrouw vreemd is gegaan, vermoordt hij haar en pleegt hij zelfmoord. Hierdoor ontstaat het idee dat hij zich niet alleen wilde wreken op zijn vrouw, maar ook op Mozart zelf door hem te vergiftigen. Maar ook deze geruchten blijven slechts speculatie.

Geveld door ziekte

Bekend is dat Mozart op zijn sterfbed last had van klachten als hoge koorts, gezwollen en pijnlijke gewrichten en uitslag – symptomen die zouden kunnen wijzen op vergiftiging. Op de overlijdensakte van Mozart staat echter dat hij overleed aan ‘hitziges Frieselfieber’ oftewel gierstkoorts.

In 2009 meenden onderzoekers, onder wie Richard Zegers van de Universiteit van Amsterdam, de echte doodsoorzaak te hebben gevonden: streptokokkenbesmetting. Veel mannen van Mozarts leeftijd zouden in 1791 zijn gestorven aan de gevolgen van deze bacteriële infectie. Mozart zou er een nierontsteking door hebben gekregen, waaraan hij uiteindelijk zou zijn overleden.

Leestip: 7 tips voor een stedentrip naar Wenen

Waaraan Mozart is gestorven zal waarschijnlijk nog lange tijd onderwerp blijven van discussie. Wel weten we zeker dat hij zijn leerling Franz Xaver Süssmayr instrueerde het Requiem te voltooien. Daarna sprak Mozart zijn laatste woorden uit: ‘De smaak van de dood op mijn lippen – ik voel iets wat niet van deze wereld is.’