Een bevalling in de Middeleeuwen ging niet over rozen. Veel mensen leefden in armoede en de medische wetenschap stond nog in de kinderschoenen. Zowel moeder als kind liepen tijdens een bevalling een aanzienlijk risico te overlijden door complicaties – en helaas gebeurde dat regelmatig. Hoe ging dat eraan toe?
Het kindersterftecijfer lag aan het eind van de Middeleeuwen naar schatting op 30 tot 60 procent; één op de 40 vrouwen overleefde een zwangerschap niet. Vrouwen wendden zich daarom tot bijgeloof en maakten gebruik van een zogenoemde geboortegordel om zichzelf en hun ongeboren kind te beschermen.
Wat is een geboortegordel?
Middeleeuwse vrouwen droegen een ‘magische’ geboortegordel tijdens de bevalling, in de hoop op een goede afloop. Lange tijd was het onduidelijk of deze gordels – gemaakt van bijvoorbeeld zijde, papier en perkament en gegraveerd met gebeden en religieuze afbeeldingen – echt werden gedragen. Een studie uit 2021 van de University of Cambridge kwam met het bevestigende antwoord.
De onderzoekers vonden sporen van oud vaginaal vocht en honing, melk en ei – ingrediënten voor een middeleeuwse medicijn voor zwangeren – op een zeldzaam manuscript uit de vijftiende eeuw.
Leestip: Deze vier ideeën over de Middeleeuwen zijn hardnekkig – en onjuist
Volgens onderzoekers bood de geboortegordel angstige vrouwen houvast tijdens de bevalling. Ze vermoeden dat de geboortegordel werd gedragen als een symbolische beschermingsriem tijdens de bevalling, gezien de lange en smalle afmetingen.
Verboden tijdens de Reformatie in Engeland
De geboortegordels waren een veelgebruikt hulpmiddel. Ze werden onder meer door de kerk uitgeleend aan zwangere gelovigen. Toch was niet iedereen hier blij mee. Zo werden ze verboden door koning Hendrik VIII, de man die twee van zijn vrouwen liet onthoofden, tijdens de Reformatie in Engeland. Ondanks het verbod bleven vrouwen ze tot het begin van de zeventiende eeuw gebruiken.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
