Willem Hendrik van Oranje werd in 1650 geboren in Den Haag, als achterkleinzoon van Willem van Oranje. Als stadhouder groeide hij uit tot een leidende figuur in de zeventiende-eeuwse Republiek. Ondanks de wilde geruchten over zijn persoonlijk leven schopte hij het zelfs tot koning van Groot-Brittannië.
Van erfgenaam tot redder van de Republiek
Willem III werd geboren uit het huwelijk tussen prins-stadhouder Willem II van Oranje en Maria Henriëtte Stuart. Enkele dagen voor zijn geboorte overleed zijn vader aan de pokken, en Willem III werd als zijn enige kind de erfgenaam van het huis Oranje-Nassau.
Zijn jeugd stond grotendeels in het teken van de voorbereiding op zijn rol als toekomstig politiek leider. In 1672 – uitgerekend het jaar dat bekend zou worden als het Rampjaar van de Republiek – verkreeg hij de officiële titel van stadhouder.
Leestip: Filips II van Spanje, de koning in het Wilhelmus
Dat jaar werd de Republiek van verschillende kanten aangevallen: Frankrijk, Engeland en de Duitse bisdommen verklaarden de oorlog. Willem III bewees direct zijn talent door Nederland te verdedigen met de Hollandse Waterlinie. De bevolking was onder de indruk van zijn strategisch talent, en al snel stond hij bekend als de ‘redder van de Republiek’.
De Glorious Revolution
Willem trouwde in 1677 met Maria Stuart, de latere koningin Maria II van Engeland. Dat was eerder een strategische zet dan een romantische keuze: met Frankrijk als dreiging was het belangrijk om de banden met Engeland te versterken.
Engeland was een protestants land, maar Jacobus II, de vader van Maria en koning van Engeland, was katholiek. Een groep Britse politici nodigde Willem III uit en vertelde over hun plan om de koning af te zetten. Met hun steun zette Willem Jacobus II af en luidde hij samen met Maria een nieuw protestants tijdperk in: de Glorious Revolution.
Leestip: De Harige Oorlog, de verhitte strijd om de vrijheid van het mannenkapsel
In 1688 landde Willem met een vloot bij de Engelse kust. Al snel liepen veel Engelse edelen over naar zijn kamp. Soldaten die eerst loyaal waren aan Jacobus, kozen nu Willem als leider. Jacobus II vluchtte naar Frankrijk, en in 1689 werd Willem III officieel koning van Engeland.
Geruchten over zijn geaardheid
Naar verluidt hadden Willem III en Maria een gelukkig huwelijk. Toch deden er geruchten de ronde over de geaardheid van Willem. Sommigen beweerden dat hij een voorkeur had voor mannen, wat in de tijd van de Republiek als een schande werd beschouwd.
Willem III was introvert en verlegen. Hij onderhield veel vriendschappen met mannen en heeft buiten zijn huwelijk met Maria nooit een lange relatie gehad. Dat bleef niet onopgemerkt en versterkte de geruchten. Ook zijn nauwe band met zijn persoonlijk adviseur Hans Willem Bentinck riep veel vragen op.
Leestip: Lodewijk XIV: extravaganter dan deze koning wordt het niet
Of deze verhalen waarheid berustten, blijft onduidelijk. Sommige historici geloven dat Willem III er in het geheim seksuele relaties met mannen op nahield. De meeste geruchten kwamen echter uit vijandige kringen, waardoor de geloofwaardigheid ervan in twijfel kan worden getrokken.
De dood van Willem III
Na een ongelukkige val van zijn paard overleed Willem III op 8 maart 1702 op 51-jarige leeftijd. Hij was op dat moment een rit aan het maken over het terrein van het Hampton Court Palace. Op het moment van zijn dood was hij een bekend figuur in de Europese politiek, en zijn overlijden werd ook buiten de Republiek betreurd.
Omdat Willem III geen kinderen had, werd zijn verre verwant Johan Willem Friso aangewezen als erfgenaam. De jongere zus van Willems tweede vrouw kreeg de titel van koningin van Engeland, wat de Oranjes hun invloed op de Engelse troon kostte.
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
