Als er één stad in de Lage Landen is waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan, is het Brugge. Wanneer je door de straten van deze West-Vlaamse stad loopt, valt het oog op de middeleeuwse pracht. Je vindt er middeleeuwse architectuur, kronkelige straatjes en vele grachten. Het is niet moeilijk om je voor te stellen hoe het leven als middeleeuwse Bruggeling eruitzag.
Romeinen en Noormannen
Al in de Romeinse tijd bevond zich op de plek van het huidige Brugge een kleine nederzetting met een aanlegplaats. Die bescheiden haven, ontstaan in de tweede of derde eeuw, was het begin van een handelsplek die later zou uitgroeien tot een van de belangrijkste havens van Noordwest-Europa.
De ligging aan waterwegen en een oude landroute maakte Brugge aantrekkelijk voor handel, maar ook kwetsbaar voor aanvallen. In de negende eeuw trokken Vikingen regelmatig plunderend door Vlaanderen. Om zich te verdedigen werd een burcht gebouwd, met wallen en palissades eromheen.
Leestip: Handelaren en heilige varkens: zo zag Utrecht er in de Middeleeuwen uit
In de Middeleeuwen groeide deze burcht uit tot een zelfstandige stad. Brugge kreeg privileges en werd omringd door een stevige omwalling met poorten en bruggen. Die doorgangen trokken handelaren aan, waardoor Brugge uitgroeide tot een knooppunt van handelsroutes.
De burcht groeit
Aan de westkant van de burcht ontstond de eerste handelswijk. Smalle straten zoals de Oude Burg en de Steenstraat werden belangrijke hoofdroutes door de jonge stad. Hier kwamen wol, graan en wijn binnen via de landwegen. De producten werden verhandeld op pleinen waar nog steeds markten en winkels te vinden zijn.
Leestip: De Middeleeuwen in Amsterdam: van moeras tot metropool
In 1134 sloeg een stormvloed hard toe. Maar de ramp bleek onverwacht ook kansen te bieden: het water baande zich een weg en vormde het Zwin, een nieuwe doorgang naar zee. Plotseling konden grotere schepen, zoals handelsschepen met Engelse en Zuid-Europese producten en materialen, veel dichter bij de stad aanmeren. Dat gaf Brugge een enorme boost, en was het startschot van een zeehaven die eeuwenlang zou blijven bestaan.
Een financieel centrum
Met de komst van de nieuwe handelsstroom barstte Brugge uit zijn voegen. In 1275 kreeg de stad een tweede omwalling, en het inwonertal liep op tot zo’n 45.000 – bijna het dubbele van wat er vandaag de dag in de binnenstad woont.
Het Marktplein werd het bruisende hart van Brugge. Vanuit het Belfort, misschien wel het bekendste gebouw van de stad, luidden de klokken en hield men toezicht over de omgeving. In de Waterhalle, een gigantisch pakhuis dat inmiddels verdwenen is, lagen de goederen opgeslagen die via Brugge hun weg vonden door heel Europa.
Leestip: Wie was Simon Stevin, de ‘Da Vinci van de Lage Landen’?
Tussen 1280 en 1480 beleefde de stad haar hoogtijdagen. Kooplui uit Hanzesteden uit heel Europa, van Italië tot Duitsland, vestigde zich in Brugge. Aan het Beursplein ontstond zelfs een vroege beurs: hier werden prijzen bepaald en contracten gesloten. In die tijd was Brugge een van de belangrijkste financiële centra van Europa.
Langzaam verval
In de vijftiende eeuw bloeide ook de Brugse kunst op. Brugge trok kunstenaars en ambachtslieden aan, en creativiteit kreeg er een vaste plek in het stadsleven. Meesters als Jan van Eyck en Hans Memling maakten er werken die vandaag nog altijd in Brugse musea zijn te bewonderen.
Maar die bloei hield niet eeuwig stand. Na 1480 zette langzaam het verval in. Een van de redenen daarvoor was dat de Zwin steeds meer verzandde, waardoor schepen Brugge moeilijk konden bereiken. Antwerpen daarentegen trok juist handel aan, met zijn open Schelde en levendige markten.
Daarbovenop kwamen politieke spanningen. Buitenlandse kooplui kregen steeds meer regels opgelegd en werden soms zelfs opgedragen de stad te verlaten. Brugge verloor zo zijn rol als internationale handelsmetropool. Toch bleef veel bewaard uit die middeleeuwse hoogtijdagen. Hoewel Brugge inmiddels een heel andere stad is, lijkt het qua uiterlijk nog steeds op de middeleeuwse wereldstad die het ooit was.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
