Simon Stevin was een echte alleskunner. De Vlaming was niet alleen bedreven in de natuur- en wiskunde, maar was ook begenadigd musicoloog en uitvinder. Zijn invloed is nog steeds dagelijks merkbaar, misschien wel meer dan je denkt. Wie was Simon Stevin?
Van Brugge naar Leiden
Van Stevin is slechts één portret bekend. Daarop staan zijn geboortejaar en -plaats: 1548 in Brugge. Over zijn jeugd is verder weinig bekend. Waarschijnlijk groeide hij op in een welvarend gezin, maar historici verschillen van mening over de details. De eerste informatie over Stevin stamt uit zijn studietijd.
Leestip: De Guldensporenslag: hoe het Vlaamse verzet tegen de Fransen werd beloond
In 1577 verlaat hij Brugge om aan de politieke spanningen te ontvluchten. Zijn familie was calvinistisch, wat in die tijd levensgevaarlijk was. De beruchte hertog van Alva kreeg de opdracht om de onrust in de Lage Landen met harde hand neer te slaan. Protestanten werden vaak veroordeeld tot de dood, soms zelfs op de brandstapel.
In 1581 sluit hij zich aan bij de Universiteit Leiden, die enkele jaren daarvoor was gesticht door Willem van Oranje. Hier kwam hij pas echt tot bloei. Hij publiceert in rap tempo meerdere onderzoeken, die hij altijd onderschreef als ‘Simon Stevin uit Brugge’.
Het decimale stelsel
In Leiden leert Stevin de bekende geschiedenisschrijver Justus Lipsius kennen. Hoewel hij van grote invloed zou zijn op de verdere loopbaan van Stevin, spreekt Lipsius niet al te lovend over zijn collega. Hij erkent Stevin als wiskundige, maar stelt dat hij verder ‘geen andere vaardigheden’ bezit. Stevin zou zelfs geen enkele taalvaardigheid beheersen.
Zelf schreef Lipsius in het Latijn. Stevin richtte zich meer op de gewone man, en schreef in het Nederduits, de toenmalige Nederlandse taal. Hieraan danken we enkele woorden die we nog steeds dagelijks gebruiken. ‘Wiskunde’ is bijvoorbeeld afgeleid van het door Stevin bedachte ‘wisconst’, wat ‘de wetenschap van de getallen’ betekent.
Leestip: Wie was Johannes Calvijn en wat geloofde hij?
In 1586 publiceerde Stevin het baanbrekende De Thiende, zijn bekendste werk. Hierin pleit hij voor het gebruik van het decimale stelsel, dat uiteindelijk werd ingevoerd en nog altijd van groot belang is, bijvoorbeeld in ons geldsysteem.
Wiskunde in de praktijk
Stevin had een voorliefde voor wiskunde en natuurkunde, maar paste zijn theorieën ook graag toe in de praktijk. Een van zijn bekendste uitvindingen was de zeilwagen. Tijdens de eerste rit reed deze houten wagen met vier wielen en twee grote zeilen, aangedreven door de wind, van Scheveningen naar Petten. De wagen bereikte snelheden tot wel veertig kilometer per uur – ongekend snel voor die tijd.
Stevin was ook een muziekliefhebber. In De harmonie der luiten koppelde hij muzikale tonen aan wiskundige verhoudingen, wat veel invloed had op de huidige muziektheorie. Als ingenieur verbeterde hij onder prins Maurits van Oranje de versterking van forten, wat cruciaal was voor de verdediging van de steden.
Simon Stevins nalatenschap
Stevin kon in zijn tijd niet altijd rekenen op erkenning. Pas na zijn dood werd zijn werk echt op waarde geschat. Tegenwoordig wordt hij gezien als een van de grondleggers van de moderne natuurkunde en wiskunde, en zijn veelzijdigheid leverde hem de bijnaam ‘Da Vinci van de Lage Landen’ op.
Leestip: Dit zijn de 10 mooiste kastelen van Nederland
Net als over zijn jeugd is er van Stevins laatste jaren maar weinig bekend. Hij trouwde op late leeftijd met de veel jongere Catharina Craiy, met wie hij vier kinderen kreeg. Stevin overleed in 1620; de precieze datum is onbekend en zijn graf is nooit teruggevonden. In 1847 werd zijn standbeeld onthuld op het naar hem vernoemde plein in het centrum van Brugge.
Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun de missie van National Geographic. Word nu lid!
