Deze content kwam tot stand in het kader van de samenwerking tussen National Geographic en Rolex, ter bevordering van onderzoek en natuurbescherming. De organisaties bundelen hun krachten in projecten die door de wol geverfde onderzoekers ondersteunen, beginnende onderzoekers op weg helpen en de wonderen van onze planeet beschermen.

Van alle namen die aan geologische formaties wordt gegeven, is ‘blauw gat’ waarschijnlijk de duidelijkste. Maar voor mariene onderzoekers zijn het dat zeker niet. De sinkholes onder water bevatten bergen waardevolle informatie.

“Dankzij het sediment dat in de loop van duizenden jaren is afgezet, zijn blauwe gaten een soort tijdcapsules voor de oceaan,” vertelt de Australische mariene bioloog Johnny Gaskell.

Gaskell ging onlangs op onderzoek uit in zo'n blauw gat op een afgelegen locatie in het Great Barrier Reef. Hij maakte video-opnames om vast te leggen wat van bovenaf nauwelijks zichtbaar is.

Het blauwe gat is in het midden een kleine dertig meter diep. In het water leven allerlei zeedieren, zoals schildpadden en tropische vissen.

“Binnen de muren van het blauwe gat is het volkomen rustig, er is geen enkele stroming,” aldus Gaskell. “Wat vooral opvalt, zijn de grote koraalkolonies die tot fascinerende formaties zijn uitgegroeid. Ze konden waarschijnlijk ontstaan doordat er geen stroming is en ook geen verstoring door golfslag. Die kolonies vormen abstracte structuren, die geen patroon lijken te hebben. Ze lijken tijdens het groeien steeds een willekeurige kant op te gaan.”

Volgens Gaskell is er slechts tot op een bepaalde diepte koraalgroei. Op de donkere bodem van het blauwe gat, troffen de duikers alleen zandachtig sediment aan.

Oases van leven

De hoge wanden die de sinkholes omringen, beschermen wat daarbinnen ligt tegen schadelijke weersinvloeden. Met name zware orkanen vormen een bedreiging voor koraal, dat door te grote deining wordt vernietigd.

Nadat Australië eind maart was getroffen door cycloon Debbie, begon Gaskell een zoektocht naar blauwe gaten. Hij was op zoek naar koralen die de storm hadden overleefd.

Op Google Maps vond hij er een op een afgelegen locatie, op bijna tweehonderd kilometer van het dichtstbijzijnde eiland. Het bestaan van dit blauwe gat was al wel bekend, maar het was door zijn afgelegen ligging moeilijk bereikbaar en er was verder weinig over bekend. Na een duikexpeditie in september kon Gaskell officieel bevestigen dat het om een blauw gat ging. Hij geeft pas nu de beelden ervan vrij via National Geographic.

Waardoor wordt een blauw gat veroorzaakt?

De meeste blauwe gaten waren oorspronkelijk sinkholes of grotten die in de loop van de tijd ontstonden door erosie en instorting van rotsen. Veel blauwe gaten werden gevormd tijdens de laatste ijstijd, nadat de zeespiegel steeg en bestaande sinkholes werden gevuld met water. De term blauw gat stamt van de donkere kleur waaraan de formaties te herkennen zijn. Die kleur vormt vaak een opvallend contrast met het turquoise van het omringende water.

Gaskell wil doorgaan met het zoeken naar en onderzoeken van blauwe gaten in het Great Barrier Reef.

“Sommige zijn al door wetenschappers onderzocht, maar delen van het Great Barrier Reef zijn nog steeds een mysterie, vanwege hun afgelegen ligging,” stelt hij.