Mexico 2017 aardbeving – en hoe aardbevingen werken 1

Aardbevingen zijn gebruikelijk in Japan, maar de aardschok van 1995 in Kobe was uitzonderlijk en betekende ook het einde van dit stuk snelweg, een groot aantal vrachtwagens en zelfs een enorme kraan, die door de kracht van de schok instortte. De aardbeving, met een kracht van 7,2 op de schaal van Richter, was een van de meest rampzalige in de lange geschiedenis van Japan; 6433 mensen kwamen om en de schade bedroeg ruim honderd miljard dollar.

Haïtiaanse meisjes beginnen aan opruimwerkzaamheden door huisraad te verzamelen in een geheel verwoeste wijk in Port-au-Prince, na de zware aardbeving van 12 januari 2010, die een kracht van 7 op de schaal van Richter had. Jaren later leven nog steeds veel Haïtianen in noodonderkomens.

Iraniërs staan voor de stalen noodonderkomens waarin ze twee jaar na de zware aardbeving van 2003 nog altijd woonden; bij de ramp kwamen circa 30.000 mensen om en werd de historische stad Bam vrijwel geheel verwoest. Aardbevingen ontstaan diep onder de grond in de aardkorst en bovenste aardmantel, op diepten van tot wel 800 kilometer. De meeste zware aardbevingen vinden plaats langs breuklijnen, waar tektonische aardplaten op elkaar stuiten en langs of over elkaar heen schuiven. Die beweging is doorgaans zeer langzaam en geleidelijk, maar de daarbij opgebouwde spanning kan zich plotseling ontladen, waarbij de platen met veel geweld op en neer of heen en weer schuiven; daarbij worden schokgolven door de aardkorst gezonden die aan het oppervlak als bevingen worden gevoeld.

Na een van de meest verwoestende aardbevingen in de recente geschiedenis lag deze wijk in Port-au-Prince in puin en verkeerden de bewoners in shock. Wetenschappers met seismische instrumenten registreren elk jaar zo’n half miljoen aardbevingen, waarvan er maar weinig sterk genoeg zijn om aan het aardoppervlak door mensen te worden gevoeld. Maar de zwaardere aardbevingen eisen een hoge tol. Elk jaar komen circa 10.000 mensen om bij aardschokken, een gemiddelde dat omhoog schiet door rampen als die op Haïti.

Het verlies aan mensenlevens is hoog in Port-au-Prince op Haïti, waar de gevolgen van de zware aardbeving nog vele jaren merkbaar zullen zijn. De volksgezondheid is een van de grote zorgen voor de overlevenden, die worden geconfronteerd met in brand geraakte vuilnisbelten en ongezonde noodonderkomens.

Vanuit de lucht is de kleurrijke en uitgestrekte tentenstad te midden van de puinhopen van Port-au-Prince te zien waar vele Haïtianen na de aardbeving van januari 2010 hun toevlucht hebben gezocht. Echt catastrofale aardbevingen waarbij hele steden worden verwoest of reuzentsunami’s worden veroorzaakt, vinden gemiddeld eens in de vijf jaar plaats.

Nadat hun huizen en de infrastructuur van hun land is verwoest, zochten veel Haïtianen hun toevlucht in het voetbalstadion van de hoofdstad, in de hoop op de noodhulp die daar door het Amerikaanse leger werd uitgedeeld. De Haïtiaanse aardbeving van januari 2010 vond plaats op de breuklijn tussen de Caribische en Noord-Amerikaanse tektonische platen. Bij de ramp kwamen ruim 220.000 mensen om het leven en raakten 1,3 miljoen inwoners ontheemd. Volgens officiële schattingen werden bijna 300.000 huizen verwoest of beschadigd.

Inwoners van de wijk Marina in San Francisco werden in 1989 getroffen door een aardbeving die deze rijtjeshuizen gevaarlijk deed overhellen; de huizen werden met tijdelijke steunbalken gestut. Wetenschappers kunnen niet voorspellen waar en wanneer een aardbeving zal plaatsvinden, maar ze kunnen wel seismische gegevens gebruiken om de waarschijnlijkheid van toekomstige schokken te voorspellen. Zo heeft het gebied rond de Baai van San Francisco 67 procent kans op een zware aardbeving in de komende dertig jaar. Californië wordt doorsneden door het breuklijnstelsel van de San Andreasbreuk, waar de Pacifische en Noord-Amerikaanse platen geleidelijk langs elkaar schuiven. Weliswaar loopt Californië geen gevaar om ‘af te breken’ en in de Stille Oceaan te vallen, maar Los Angeles en San Francisco zullen in de verre toekomst naast elkaar komen te liggen.

Chinese vrouwen huilen bij een van de vele gebouwen die bij de aardbeving van mei 2008 in Dujiangyan met de grond gelijk werden gemaakt. De aardschok deed de provincie Sichuan op haar grondvesten schudden, verwoestte het ongekende aantal van 5 miljoen gebouwen en kostte meer dan 70.000 mensen het leven.

Het vreselijke verlies aan mensenlevens bij de aardbeving die op 12 mei 2008 in de provincie Sichuan plaatsvond, blijkt uit de begrafenisrituelen die door ouders worden uitgevoerd ten behoeve van hun kinderen, die omkwamen toen hun schoolgebouw instortte. Bij de aardbeving werden circa 70.000 mensen gedood en raakten ruim 5 miljoen mensen dakloos.