Luchtfoto’s tonen ‘menselijke planeet’ in al haar pracht en pijn

Het 302 meter hoge Kingdom Centre weerspiegelt de stad Riyad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië, een koninkrijk dat is gebouwd op reusachtige voorraden goedkope aardolie. Toen het gebouw in 2002 werd voltooid, was het de hoogste wolkenkrabber van het land; nu staat het bouwwerk wat betreft hoogte op de vijfde plaats.

In de Chinese provincie Jiangsu zijn duizenden mensen bijeengekomen voor het jaarlijkse rivierkreeftenfestival in de gemeente Xuyi. De zeer voedzame kreeftjes worden sinds de jaren negentig in China gekweekt en als delicatesse steeds populairder. De gemeente Xuyi telt inmiddels 13.000 hectare aan kweekvijvers. Er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt, want rivierkreeften zijn van nature heel weerbaar.

Een kleine vijftig kilometer voor de kust van Oregon haalt de CP Alaska Oceaneen lading van 65 ton Pacifische heek op. Met zijn 150-koppige bemanning kan de 115 meter lange fabriekstrawler zijn vangst aan boord verwerken.

In het Lege Kwartier, een woestijn in het zuiden van Saoedi-Arabië, liggen groene gewascirkels, elk met een doorsnede van ruim achthonderd meter, in het kurkdroge landschap. De waterbronnen die deze cirkelirrigatie mogelijk maken, zijn soms wel tweehonderd meter diep en bevatten grondwater dat niet meer wordt aangevuld: zogenaamd ‘fossiel water’, dat duizenden jaren geleden als regen op aarde neerdaalde. Over zo’n twintig jaar zullen de bronnen zijn opgedroogd en worden deze akkers weer verlaten en door het woestijnzand heroverd.

Landarbeiders in Al Faw, in Saoedi-Arabië, werken al tomaten plukkend een gewascirkel af. De tomaten worden meteen verpakt voor transport.

De ochtendzon valt door de rook van brandende bomen in de Mato Grosso, in het hart van Brazilië. Vele duizenden vierkante kilometers bos zijn hier afgebrand en gerooid om het land beschikbaar te maken voor veeboeren en sojaplantages. Dankzij overheidsmaatregelen kon de ontbossing in de jaren 2000 aanzienlijk worden teruggedrongen, maar sinds 2013 nemen de illegale houtkap en landbouw weer sterk toe.

In oktober 2017 werd de buitenwijk Coffey Park in het Californische Santa Rosa vrijwel geheel verwoest in de Tubbs Fire. Ruim 1400 huizen werden in de as gelegd – ongeveer een kwart van alle woningen die dat jaar in de gemeenten Sonoma en Napa verloren gingen. De bosbrand was veroorzaakt door een kortsluiting op een stuk privéland. Verwacht wordt dat de VS als gevolg van de opwarming van de aarde vaker en door steeds grotere bosbranden zal worden getroffen.

In de buurt van Port Angeles in de staat Washington hebben houthakkers smalle boomschermen laten staan om grote stukken gekapt bos aan het zicht te onttrekken. Wetenschappers discussiëren nog over de vraag welke invloed deze vorm van commerciële houtkap op het klimaat heeft; door herbebossing zou er uiteindelijk net zoveel kooldioxide worden opgenomen als er oorspronkelijk bij de houtkap was vrijgekomen. Maar de grote schade die aan de plaatselijke biodiversiteit wordt toegebracht, is onomstreden.

Op een boerderij van het bedrijf Milk Source in Greenleaf, Wisconsin, zijn kalveren die met behulp van kunstmatige inseminatie zijn gefokt, in 3300 behuizingen ondergebracht. Kleine melkveehouderijen in deze Amerikaanse ‘zuivelstaat’ gaan in recordtempo op de fles en maken plaats voor fabrieksmatige bedrijven als Milk Source, die vestigingen in het hele Midwesten van de VS heeft. De dieren worden na een half jaar naar een boerderij voor vaarskalveren overgebracht.

De ijskap van Groenland smelt snel, zowel aan de randen, waar stukken ijs in zee afbreken, als in het binnenland, waar ’s zomers meren van smeltwater op de ruim drie kilometer dikke ijslaag ontstaan. Onderzoekers denken dat vooral bij dat laatste proces veel ijs verloren gaat. In 2017 maakten twee glaciologen gebruik van een geconcentreerde kleurstof om uit te zoeken hoe het water van smeltwaterrivieren in de buurt van Ilulissat door gaten in de ijskap (moulins) naar zee werd afgevoerd. Op sommige plekken lijkt dit smeltwater als ‘smeermiddel’ tussen de ijskap en het kale gesteente eronder te fungeren, waardoor de snelheid waarmee het ijs naar zee afglijdt, wordt verhoogd. Na de Zuidpool is Groenland ’s werelds grootste opslagplaats van ijs en dus een bron van potentiële zeespiegelstijging.

Op Deception Island, onderdeel van de South Shetland Islands voor de noordkust van het Antarctisch Schiereiland, waggelen stormbandpinguïns naar hun broedplaats in Baily Head, de caldera van een actieve vulkaan. In het broedseizoen pendelen de vogels elke dag naar zee om er op vis te jagen. Onderweg kleuren ze de sneeuw met hun uitwerpselen roze, omdat hun vogelpoep vol zit met verteerde garnaaltjes (krill). De omvang van deze kolonie is sterk geslonken omdat de krillpopulatie zich naar het zuiden heeft verplaatst.

De grootste veerterminal van Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh, is het brandpunt van de verkeersdrukte op de rivier de Buriganga. Het achttien miljoen inwoners tellende Dhaka is kwetsbaar voor overstromingen en zwelt elk jaar aan door de komst van honderdduizenden migranten, vooral uit kustgebieden die door erosie en de stijgende zeespiegel onbewoonbaar zijn geworden.

De kassen van Koppert Cress in het Zuid-Hollandse Monster mogen er dan feestelijk uitzien, maar hun ledverlichting is speciaal ontworpen om gewassen zo efficiënt mogelijk te doen groeien. Het gehamerde glas weerkaatst het kunstlicht, zodat de lichtvervuiling naar buiten minimaal is. Koppert valt in de smaak bij zowel milieubeschermers als gastronomen, want het produceert op verzoek veel kiem- en microgroenten, die in de hele wereld aftrek vinden.

Op de AeroFarms in Newark, New Jersey, groeien gewassen uit zaden op matten die worden besproeid met een voedingsrijke oplossing. Verticale aerocultuur is een veelbelovende technologie die kostbare grond, water en ruimte bespaart.

Het water van het Tai-meer, in het noordwesten van China, wordt geplaagd door algenbloei. Dertig jaar geleden was het water hier helder, maar rond het meer, een van de grootste van China, liggen steden als Wuxi, Suzhou en Changzhou, die in de afgelopen decennia razendsnel zijn gegroeid. Rioolwater en spoelwater van omringende veehouderijen hebben het meer met kunstmest overvoerd, wat leidt tot de explosieve bloei van blauwalgen.

In de haven van Yantai in China liggen drijvende kweekkooien met zeekomkommers naast de scheepswerf van CIMC Raffles, waar platforms voor de offshore-winning van aardolie in diepe wateren worden gebouwd. Zeekomkommers zijn ongewervelde dieren uit dezelfde stam als zee-egels en zeesterren. De kwekerij van deze dieren kan de druk op wilde populaties verlichten. China heeft geprobeerd de voedselveiligheid te verbeteren, maar de verontreiniging van voedselbronnen blijft een serieus probleem.

Op het eilandje Pate, onderdeel van de Lamu-archipel voor de kust van Kenia, halen dorpelingen brak drinkwater op uit ondiepe putten die op zo’n honderd meter van zee liggen. Voor de snel groeiende bevolking van Kenia is zoet water een beperkte hulpbron. Een ontziltingsfabriek die in 2018 in bedrijf werd genomen, zorgt voor broodnodig maar peperduur drinkwater.

Een dag nadat orkaan Harvey in augustus 2017 meer dan een meter regen op delen van Texas liet vallen, is het water in de ondergelopen delen van de Chevron Phillips Chemical Company in Baytown nog niet geweken. Wetenschappers schrijven de recordhoeveelheid regen van Harvey deels toe aan de klimaatverandering door toedoen van de mens. Ook grootschalige industriële ontwikkeling en woningbouw in delen van Texas die kwetsbaar zijn voor overstromingen, hebben de uitwerking van de regenval verergerd.

De Grasberg-mijn in het Indonesische Timika is ’s werelds grootste dagbouwmijn, de grootste producent van goud en de op één na grootste producent van koper ter wereld. De mijn draagt veel bij aan de Indonesische economie maar is ook een bron van spanningen tussen de overheid en burgers die het bedrijf ervan beschuldigen hun landerijen onder water te zetten. In de mijn is nog zo’n veertien miljard dollar aan winbaar edelmetaal aanwezig.

Op dit drie kilometer lange fabrieksterrein in de Chinese provincie Binnen-Mongolië wordt steenkool gesorteerd voor de elektriciteitscentrale van Tuoketuo, de grootste ter wereld. Op satellietbeelden is een grote zwarte vlek rond het fabrieksterrein te zien, ondanks de omheiningen waarmee de verspreiding van kolenstof voorkomen moet worden.

Tientallen windmolens rijzen in de provincie Flevoland op naast een van de dijken waarmee lang geleden ruim 1300 vierkante kilometer zee werd veranderd in akkerland. Terwijl windturbines en zonnepanelen steeds goedkoper en efficiënter worden, blijft de vraag naar energie toenemen, wat betekent dat energievoorzieningen voorlopig nog opvallende herkenningspunten in het landschap zullen blijven, ook nadat dagbouwmijnen en fabrieksschoorstenen al lang tot het verleden behoren.

Malé, de hoofdstad van de Republiek der Malediven, is veel dichtbevolkter dan Manhattan. De Malediven behoren tot de landen in de wereld die het meest gevaar lopen door de stijging van de zeespiegel. Uit onderzoek naar enkele kleinere eilandjes van deze lange keten van 1192 koraalatollen in de Indische Oceaan blijkt dat de aanwas van koraal en van het zich voortdurend verplaatsende zand rond de eilandjes gelijke tred houdt met de zeespiegelstijging en dat sommige eilandjes zelfs zijn gegroeid. Maar dat geldt niet voor het eilandje waarop Malé ligt en tot pal aan de kustlijn is volgebouwd.

In de zomer van 2014 ontsnappen New Yorkers in een zwembad op een dak in Greenwich Village aan de hitte van de stad. Het stadsbestuur heeft een ambitieus plan opgesteld om de grootste van de één miljoen gebouwen in de metropool energiezuiniger te maken.