Albert Podell, een voormalig redacteur van het Playboy tijdschrift, deed waar wij allemaal van dromen maar zelden bereiken: hij heeft alle 196 landen ter wereld bezocht.
Hij deed er 50 jaar over. Onderweg is hij achtervolgd door een waterbuffel, heeft hij wat botten gebroken, heeft hij gekke dingen gegeten en is hij gearresteerd, beroofd en bijna gelyncht. Maar hij overleefde het en vertelt zijn verhaal in een nieuw boek: “Around the world in fifty years: My adventure to every country on earth.”
Vanuit zijn huis in New York vertelt hij over de lastige definitie van wat een land is, over de exacte plek waar je de beste gegrilde muis kunt eten, waarom jonge mensen minder avontuurlijk worden door hun smartphone en dat zijn lievelingsplek nog steeds de Verenigde Staten is. (Doe deze quiz van Podell om te zien hoe goed jij onze wereld kent.)
De beroemde uitspraak van Frank Zappa luidde: “Je kunt geen land zijn zonder een biertje en een vliegmaatschappij.” Maar zo simpel ligt het niet, he?
In de originele quote zei Frank Zappa dat het ook hielp als je een nucleair wapen had, maar dat het biertje het belangrijkste was. [Lacht]
Dus, wanneer ben je een land? De conventie van Montevideo uit 1933 geeft vijf criteria om te bepalen of je een land bent. Maar tegenwoordig komt het er feitelijk op neer of de vijf supermachten het erover eens zijn, dat je een land bent. Iedereen erkent dat de leden van de Verenigde Naties, alle 193, landen zijn.
De meeste mensen vinden Taiwan ook een land, maar helaas is dat geen lid van de VN omdat China dat tegenhoudt. Kosovo is ook een land, maar wederom geen lid van de VN, omdat Rusland dat blokkeert. Vaticaanstad is een erkend land, ondanks zijn kleine oppervlakte en inwoneraantal. Desondanks vindt het Heilige Stoel dat het zijn diplomatieke taken beter kan vervullen als het een toeschouwer blijft in de VN en geen volwaardig lid. Dus, dat zijn de 196.
Ben jij enige persoon die gek genoeg was om dit te doen? Of is er een club van 196?
Goede vraag. Er is geen club. Er is wel een groep die zichzelf de “meest bereisde mensen ter wereld” noemt. Meestal zijn dat rijkelui met een jacht; ze gaan naar de Filipijnse archipel of Indonesië, waar ongeveer 10.000 eilanden liggen en elke keer als ze aanleggen bij een eiland zetten ze een streepje op hun riem.
Er zijn ook mensen die alles wat ooit een land was tellen als apart land. Maar ik tel alleen entiteiten mee die vandaag de dag als land gedefinieerd zijn. Daarom streepte ik de U.S.S.R., Oost-Duitsland en Zuid-Vietnam van mijn lijst af.
Er is niet echt een internationaal orgaan om het te organiseren, dus is het erg lastig om na te gaan wie er echt in elk land is geweest. Ik ben jarenlang op zoek geweest naar een collega, een zielsverwant. Tony Wheeler, mijn vriend en de oprichter van Lonely Planet, zegt dat hij drie mensen kent, die beweren dat ze in elk land zijn geweest. Ik heb de andere twee mensen die het claimen opgezocht. Ik zal het woord ‘valsspelen’ niet gebruiken, maar zij trokken hun keutel wel in. Ze zijn niet in Somalië geweest. Ze zijn wel in Hargeisa geweest, de hoofdstand van Somaliland, maar Somaliland is geen erkend land.
Je komt uit een gezin uit Brooklyn dat niet verder reisde dan Boston. Waar ging het mis?
[Lacht] Ik dacht gewoon dat er een interessantere manier moest zijn om je leven te leiden, dan nooit reizen. Ik begin postzegels te verzamelen toen ik zes was. De kleine gekleurde papiertjes fascineerden mij en ik besloot al snel dat ik er eentje uit elk land ter wereld wilde hebben. Ik was gefascineerd door de oorsprong van deze voorwerpen en alle verschillende dieren en culturen.
En raad eens wat er gebeurde toen ik begon te lezen toen ik acht was? National Geographic. En ik raakte verslaafd aan vreemde landen. Ik zei: “Ik moet en zal al deze plaatsen bezoeken.”
Jouw reizende leven begon met een ander wereldrecord. Vertel ons eens over jouw marathon autotrip.
Ik was destijds redacteur bij een tijdschrift met de naam Argosy, een mannenblad over avontuur, jagen en vissen. Ik stuurde schrijvers naar allerlei opdrachten: reis dwars door Groenland per hondenslee, ga op de fiets van Caïro naar Kaapstad.
Na een jaar of drie, vier zei ik: “Genoeg met al dat plaatsvervangende gedoe. Ik moet gewoon op pad en het zelf doen.” Dus ik sloeg de handen ineen met een van de schrijvers. We haalden er nog drie andere mensen bij en vormden wat de 'trans-wereld recordexpeditie' noemde. Het was ons plan om het record te vestigen van de langste, ononderbroken reis per auto om de wereld.
Andere reizen, voornamelijk door Britten, namen een route van Parijs naar Beijing. Maar de aarde is boller vlakbij de evenaar, dus wij dacht dat als we dichter bij de evenaar zouden rijden, we dan ook een nieuw record voor de afstand zouden halen.
We voeren naar Cherbourg in Frankrijk, reden naar het zuiden tot Marokko en reden dwars door Noord-Afrika. We beleven zo dicht mogelijk bij de evenaar als redelijkerwijs kon, met alle oorlogen en andere ellende die er tussendoor kwam.
We deden er veel langer over dan ik had gedacht. Ik had ingeschat dat het zes tot acht maanden zou duren. Maar het kostte ons 581 dagen en maar twee van ons finishten - mijn medeleider Steve en ikzelf. Een gast werd vermoord door de Vietcong in Cambodja en twee mannen kregen een tropische ziekte en vielen af.
Ik ben in 72 landen geweest, maar mijn vrouw zegt altijd dat ik valsspeel omdat ik ook landen meetel waar ik alleen een overstap per vliegtuig had. Wanneer vind je dat je een land hebt ‘bezocht’?
Ik vind het suf om te zeggen dat je hebt valsgespeeld, maar naar mijn eigen maatstaven is dat wel een beetje het geval. Mijn normen zijn als volgt:
1. Het moet een erkend land zijn op het moment dat jij het bezoekt.
2. Je moet een visum hebben of legaal de grens over gaan.
3. Je moet een stempel in je paspoort krijgen.
4. en 5. Deze zijn een beetje flexibel, maar mijn gevoel zegt dat je minimaal in de hoofdstad moet zijn geweest, minstens 24 uur moet doorbrengen in het land en indien mogelijk het land moet oversteken in een of andere richting.
Je moet het echt bezocht hebben. En als je overstapt met een vliegtuig, dan ga je meestal niet door de douane, dus ik ben het wel met je vrouw eens. Je hebt een slimme vrouw uitgekozen. [Lacht].
Wat was het meest enge moment wat je op jouw reizen hebt beleefd?
Dat is geen moeilijke vraag. Dat is uiteraard toen ik bijna een minuut later was opgehangen in Oost Pakistan. Mijn expeditie kwam in Oost-Pakistan aan enkele uren voordat in 1965 de oorlog uitbrak met India. We kwamen aan in Dhaka, de hoofdstad van Oost-Pakistan op dat moment – nu heet het Bangladesh – en we hoorden dat er een protestmars van Pakistani tegen het U.S. Information Agency was, omdat we veel militaire steun aan India hadden gegeven.
Ik wilde daar wat foto's van nemen. Er was een prachtig gebouw aan de overkant van de straat met grote balkons en een balustrade waar ik me achter kon verstoppen bij het fotograferen. Dus rende ik de straat over, vier trappen op, kwam op het balkon en wilde net beginnen met foto's maken toen ik door twee soldaten werd gegrepen. Het bleek het gebouw van het Pakistaanse ministerie van defensie te zijn. [Lacht]
Ze trokken me een kamer in met wel 40 burgerrechtmedewerkers die riepen: “Indiase spion! Indiase spion! Hang hem op! Hang hem op! En toen ging de schoonmaker de kamer uit. Hij kwam terug met een stevig stuk touw, gooide dat over een balk, maakte een strop en plaatste de strop om mijn nek. Alles wees erop dat dit het einde was.
Jij hebt een uniek systeem om landen onderling te vergelijken. Vertel ons eens over PPPR.
PPPR is het Podell Potty Paper Rating systeem. Je kunt echt uren studeren op dat soort onderzoeken van de Wereldbank en het IMF. Maar ik kwam erachter dat de beste manier om te weten op welke plek een land staat op economisch en sociaal gebied, is om naar een openbaar toilet te gaan en het toiletpapier te bestuderen.
Ik heb zeven niveaus, waarbij het hoogste niveau zacht en wit is. Na zacht en wit krijg je een niveau lager hard en wit; hard en bruin; paars, groen en andere kleuren; tot aan afgescheurd krantenpapier; tot helemaal geen papier meer, maar een klein emmertje water.
Het allerlaagste niveau, niveau zeven, krijg je als er helemaal geen openbaar toilet te vinden is. De enige plek die ik aarzelend een zeven heb gegeven, is mijn eigen stad New York City. [Lacht] Ik ken in de hele stad maar drie openbare toiletten.
Je hebt ook hele gekke dingen gegeten op jouw reizen. Ga je gang, laat me eens griezelen.
Ik eet zowat alles, behalve bedreigde diersoorten. Ik at de hersenen van een levende aap in Hong Kong. Ik at het vlees van een oude kameel, wat alleen maar glibbert in je mond en laagje vettigheid achterlaat.
Een van mijn twee grootste uitdagingen was om een muis te eten. In Malawi eten ze muizen. Maar in Malawi wilde niemand me vertellen waar je gegrilde muizen kon vinden, omdat ze het zagen als een overblijfsel uit de koloniale tijd, toen mensen nog zo arm waren dat ze muizen uit hun holletjes moesten graven en opeten.
Uiteindelijk vond ik op mijn laatste dagen een oude vent die me voor $10 [USD] mee wilde nemen naar een barbecue op het platteland waar ze hele muizen serveerden. We kwamen daar om 4 uur 's middags aan. De man die de barbecue organiseerde stond al op te ruimen. “Ik weet niet wat jullie eetgewoonten in Amerika zijn hoor.”, mopperde hij tegen me. “Maar hier in Malawi eten we muizen echt alleen bij de lunch. En nu zijn we gesloten.” [Bulderend gelach]
De generatie van mijn zoon – hij is 28 – vindt avontuur niet zo aantrekkelijk als dat wij dat vonden. Waar ligt dat aan volgens jou? En wat lopen ze mis?
Hele goede vraag. Allereerst halen ze al veel plaatsvervangend gevoel van avontuur uit hun computerspelletjes. En ze hebben ook letterlijk de wereld binnen handbereik met het internet. Als ze Parijs willen bekijken, dan zijn er zo 20 tot 30 webcam-feeds verspreid over Parijs die ze kunnen bekijken.
Ik denk dat ze ook minder avontuurlijk zijn, omdat er zoveel onrust is over de hele wereld. Ik ben geen socioloog, maar I zou het erg interessant vinden om te onderzoeken waarom zij zo voorzichtig zijn. En dit heeft vooral betrekking op Amerikaanse kinderen. De jonge reizigers die ik onderweg tegenkwam, kwamen uit landen zoals Nieuw-Zeeland, Australië, Duitsland, Frankrijk, Canada of Groot-Brittannië. Amerikanen zijn veel banger om de wijde wereld in te gaan en de confrontatie aan te gaan.
Wat zijn de grootste veranderingen die jij hebt gezien in jouw reizen in de afgelopen 50 jaar?
Een van de grootste veranderingen die ik heb gezien, is dat het veel moeilijker is geworden om op deze manier rond te reizen. Toen wij onze reis om de wereld maakten in 1965-66, zeiden we al dat het voor ons veel lastiger was dan voor Marco Polo om dwars door China te reizen, ondanks de betere wegen en onze 4x4.
En in de daaropvolgende 50 jaar is het veel erger geworden. Laten we eens aannemen dat jij mijn bandensporen zou willen volgen. Dan denk ik dat je het in Syrië en Irak niet overleeft, dankzij ISIS. En ik denk dat je Afghanistan niet kunt doorkruisen. Vergeet Yemen ook maar; de Houthi’s hebben daar de macht volledig overgenomen. Zuid-Soedan, het meest recente land ter wereld wat onafhankelijk werd en waarvoor ik goede hoop had, gaat regelrecht naar de hel. Somalië hangt er nog om. Het is daarbuiten gevaarlijk geworden.
Een andere grote verandering die me opviel is de houding van buitenlanders ten opzichte van Amerikanen. Toen ik voor het eerst naar het buitenland ging in de jaren '60, was het bijna onversneden aanbidding. Ze waardeerden het enorm dat we hadden meegeholpen om Europa en andere landen weer op te bouwen na WOII en dat we een bolwerk van democratie waren tegen de ‘slechte’ Sovjet-Unie. Nu het ‘kwade rijk’ niet meer bestaat en er daarvoor in de plaats vele kleine slechteriken zijn, zijn we het grote kind in de buurt. En veel landen verwijten ons dat.
Een grote positieve verandering heb ik gevoeld in Afrika, waar ze nog steeds uitzinnig zijn over de verkiezing en herverkiezing van president Obama. Ze vinden het een fantastisch idee dat de rijke en machtige V.S. een zwarte man heeft verkozen tot president. Het betekent dat als ze ooit hierheen zouden emigreren en kinderen zouden krijgen, dat hun kinderen dan president kunnen worden. Het laat ook zien dat we echt geloven in democratie.
Dit is een vraag die waarschijnlijk iedereen stelt: Wat is jouw lievelingsland?
Als je me echt onder druk zet, dan is mijn lievelingsland de V.S. We hebben echt de prachtigste stukken natuur van de wereld: de sequoia's, Glacier National Park, Mount Rainier, de groene tochten door New England. We hebben een heterogene samenleving. In New York vind je mensen van elk ras, geloof en kleur van de hele wereld en ze leven allemaal samen.
Maar als ik andere landen moest kiezen, dan koos ik Nepal of Zwitserland voor de natuur. Voor het eten koos ik Vietnam, Thailand en Frankrijk. Qua cultuur werden het Frankrijk, Engeland, Spanje en Egypte.
