Abnormale natuurverschijnselen worden door de mensheid al snel een mythische naam toebedeeld. De enorme gaskrater van Derweze in het grotendeels onherbergzame Turkmenistan is hier geen uitzondering op. Sinds 1971 staat dit gapende gat in de kurkdroge maar gasrijke bodem van Karakumwoestijn permanent in lichterlaaie.
De gigantische omvang en onheilspellende vlammen tekenen – met name ’s nachts – indrukwekkend af tegen de verder onberoerde omgeving. Wie zich aan de rand waagt, komt oog in oog te staan met een verzengende vuurzee. De demonische naam van de krater valt zo direct op zijn plaats: de poort naar de hel.
Ondergrondse grot gevuld met aardgas
Midden in de Karakumwoestijn, op zo’n 260 kilometer ten noorden van de Turkmeense hoofdstad Asjchabad, ligt het dorpje Derweze. Het desolate gebied herbergt een uiterst waardevolle bodemschat: een van ’s werelds grootste gasvoorraden.
Als geologen in 1971 proefboringen doen, stuiten zij onverwachts op een ondergrondse grot gevuld met aardgas. De grond onder de boortoren stort in, waarna een groot gat in de bodem overblijft. Om ontlading van eventuele giftige gassen te voorkomen, wordt besloten het gas af te branden.
Experts verwachten dat het vuur na enkele dagen uit zichzelf dooft, maar niets blijkt minder waar. Sindsdien brandt de krater al meer dan vijftig jaar onophoudelijk, en heeft de lokale bevolking deze zijn sinistere maar zeer toepasselijke naam gegeven.
‘Sluiting’ door de lokale autoriteiten
Hoewel de poort naar de hel een must-see is voor toeristen en jaarlijks veel bezoekers trekt, baart deze de regering een hoop kopzorgen. In 2022 sprak voormalig president Gurbanguly Berdimoechamedov de wens uit de krater te doven. Volgens de officiële lezing is de maatregel nodig om het milieu te sparen, maar vermoedelijk spelen economische belangen ook een rol: het oppompen van gas levert meer geld op dan het in rook te zien opgaan.
Al heerst grote twijfel of het doven van de gaskrater überhaupt realistisch is: mogelijk wordt het zestig meter brede en twintig meter diepe haardvuur binnenkort dus geblust. Tot die tijd wordt een bezoek aan de poort naar de hel warm aanbevolen.
National Geographic deed in november 2013 onderzoek naar en ín de krater. Dit leverde spectaculaire beelden op:
Christian (1990) schrijft als Digital Editor verhalen voor de website van National Geographic. Studeerde geschiedenis en journalistiek. Maakte luchtige televisie voor de Keuringsdienst van Waarde en serieuze radio voor de buitenlandredactie van de NOS. Bezig aan een boek over de Amsterdamse volkswijk Tuindorp-Nieuwendam. Zelfverklaard klimaatgekkie en slow traveler. Groot liefhebber van Latijns-Amerika. Kweekt eigen groenten in de buurtmoestuin, zwerft graag rond in zijn groene camperbusje – bij voorkeur naar bestemmingen zonder bereik.
