Groene bergen vol bavianen, honderden bloemsoorten en de Kaapse kust vol witte zandstranden die zich uitstrekken zover ik kan kijken. Ik wandel door de heuvels boven Gansbaai, een klein vissersdorp aan de ongerepte zuidkust van de West-Kaap, op slechts twee uur rijden van Kaapstad.
Gevarieerder dan de Amazone
‘Mensen komen hier vooral voor het kooiduiken met witte haaien en om walvissen langs de kust te spotten,’ vertelt ranger en wetenschapper Jono Durham, die me meeneemt door het natuurreservaat. ‘Ook pinguïns, zeehonden en dolfijnen trekken toeristen,’ vervolgt hij, ‘maar slechts weinig mensen weten welke geheimen Gansbaai verder in petto heeft.’
De harde wind blaast me nog net niet omver. ‘We noemen hem de Kaapse dokter,’ lacht Jono. ‘De eeuwige wind blaast al het slechte weg.’ We bevinden ons in het fynbos dat Gansbaai omarmt, in een van de Unique Lodges of the World van National Geographic: Grootbos.
Fynbos is de benaming voor de zeer soortenrijke vegetatie in de Kaapstreek in Zuid-Afrika. Jono trapt op de rem van de 4x4 en draait zich om. ‘In dit bos vind je meer variatie in boom- en plantensoorten dan in de Amazone,’ zegt hij trots. ‘Wat hier in de vallei groeit, is weer volledig anders dan wat we op de bergen zullen aantreffen.’
Gezond bos door brand
De ‘veroorzaker’ van deze indrukwekkende faunadiversiteit is een bijzondere: brand. Gezond fynbos moet bij voorkeur elke tien tot vijftien jaar volledig afbranden. Men vermoedt dat de nomadische Bosjesmannen die hier leefden ooit begonnen met het platbranden van het gebied wanneer ze verder reisden naar een volgende bestemming.
Zo ontstond er ruimte voor vers gras om te groeien – de perfecte voeding voor het vee bij terugkomst. Tegenwoordig ontkiemen veel zaden pas na de intense hitte van een brand. Nadat de grote vegetatie verbrand is, ontstaat er weer ruimte voor kleinere planten.
Zeker achthonderd plantensoorten
‘Vorige maand is de achthonderdste plantsoort ontdekt in ons natuurreservaat,’ gaat Jono verder. ‘En er zijn in totaal zes compleet nieuwe soorten aangetroffen.’ Hij plukt de ene na de andere bizarre plantsoort: van de grote roze koningsprotia, de nationale bloem van Zuid-Afrika, tot wilde cannabis, oftewel wilde dagga.
Kilometers aan wandelpaden lopen door de 2500 hectare grote wildernis rondom de lodge, het leefgebied van het Kaapse luipaard, de honingdas en caracal. Het park maakt deel uit van de beschermde Floraregio van de Kaap, die als natuurerfgoed werd opgenomen door Unesco. Op minder dan een half procent van het grondgebied van heel Afrika vind je zo’n twintig procent van alle flora van het continent.
Eerste sporen van de vroege moderne mens
Maar het gebied kent nog meer geheimen dan de zeeën aan bloemen in de bergen boven de kust. Via het vakantiedorpje De Kelders daal ik af naar de Klipgat Caves, een serie kalkstenengrotten in het natuurreservaat Walker Bay, waar de eerste sporen van de vroege moderne mens zijn gevonden, de belangrijkste voorouder van de huidige mens. De botresten, juwelen en gereedschappen dateren uit de Middle Stone Age, ongeveer 65.000 tot 85.000 jaar geleden.
Onbekende maar onbetwiste parel van de West-Kaap
Ik klim en klauter van de ene naar de andere grot, met kijkgaten op de zee en over het langgerekte witte zandstrand, terwijl de zon langzaam ondergaat en de wilde zee oranje kleurt. Wat een plek, met zoveel historie en natuur.
Gansbaai zou je niet enkel moeten bezoeken om te duiken met haaien of walvissen te spotten. Kom hier voor eindeloze wandeltochten door een van de rijkste natuurgebieden op aarde en een tocht door grotten met sporen van onze voorouders. Gansbaai is de onbekende maar onbetwiste parel van de West-Kaap.
