Toen ik in 2012 voor het eerst met mijn beste vriendin de grens van Kroatië naar Bosnië en Herzegovina overreed, wist ik nog niet dat ik op weg was naar wat een van mijn favoriete steden zou worden: Sarajevo. Ik had net twee maanden mijn rijbewijs op zak en was 21 lentes jong.
Bosnië en Herzegovina, het klonk exotisch. Ik wist wel iets van de Bosnische Burgeroorlog, die tussen 1992 en 1995 woedde. Maar ik was jong en nog niet volledig voorbereid op wat ik zou aantreffen in dit – voor mij – nieuwe land. Laat staan dat ik had verwacht dat ik volledig verliefd zou worden, met name op de hoofdstad Sarajevo.
Hoe veilig is Sarajevo?
Mijn ouders vonden het niet zo’n comfortabel idee dat ik deze regio alleen met een vriendin bezocht. Hoe veilig is Sarajevo nou helemaal? Kort antwoord: er zijn weinig landen waar ik me zó veilig heb gevoeld als in Bosnië en Herzegovina.
Natuurlijk, de oorlog heeft zijn sporen nagelaten. Langs de wegen staan kapotgeschoten huizen. Sommige gebouwen in Sarajevo zijn onherstelbaar beschadigd, maar worden (nog) niet afgebroken. Als je goed kijkt zie je her en der kogelgaten in de muren. En op de groene heuvels rondom de stad staan duizenden witte pilaren: oorlogsgraven. Toen ik die rijen pilaren voor het eerst zag, kon ik alleen maar stil zijn.
De littekens zijn zichtbaar, soms zelfs voelbaar. Maar ze vallen in het niet bij de vriendelijkheid van de Bosnische bevolking. Het is bijzonder hoe Sarajevo binnen tientallen jaren is getransformeerd van oorlogsgebied naar veilige vakantiestad.
Hoe zit het met de oorlog in Bosnië?
Maar hoe zit het nou met die oorlog? Toen Joegoslavië uiteenviel in de jaren negentig, ontstond er een bloederige burgeroorlog tussen verschillende etnische groepen. In 1992 sloeg in Bosnië de vlam in de pan tussen de Bosniërs, Serviërs en Kroaten. Wellicht ken je de brug van Mostar wel, die tijdens het conflict volledig werd verwoest, maar gelukkig ook weer is herbouwd.
Wat is er precies gebeurd in Sarajevo? Wanneer je inzoomt op de kaart, zie je iets vreemds. Sarajevo ligt vlak bij een grens: die tussen de Federatie van Bosnië en Herzegovina en Republika Sprska. Waarom bestaat deze binnenlandse verdeling? Er zijn twee belangrijke etnische groepen in het land: Bosnische Serviërs en Bosniakken. De Bosnische Serviërs wilden een eigen staat binnen Bosnië: Srpska.
Zo’n dertienduizend Bosnische Serviërs stationeerden zich daarom na de Bosnische onafhankelijkheid in de heuvels rondom Sarajevo. De stad zou maar liefst 1425 dagen worden belegerd, tussen 5 april 1992 en 29 februari 1996. Meer dan tienduizend mensen overleefden de belegering niet. Als je daar meer over wilt leren, zijn er verschillende tours met een gids te boeken in de stad.
Dat er verschillende etniciteiten en geloven naast elkaar wonen in Sarajevo, is duidelijk te zien. Moskeeën en orthodoxe kerken wisselen elkaar af. Tegenover shishalounges vind je dure merkwinkels. Dat maakt de stad ook zo fascinerend.
Wat zijn de belangrijkste bezienswaardigheden in Sarajevo?
De oorlog is interessant, maar Sarajevo heeft zo veel meer te bieden dan kogelgaten in muren. Neem het park Oslobođenja, waar iedere dag bejaarde mannen met grote schaakstukken in de weer zijn. Of de prachtige houten fontein Sebilj, in het oude deel van de stad. Vanaf daar loop je over klinkerstraatjes langs talloze restaurantjes, winkeltjes en shishalounges voor de liefhebber. In de oude stad vind je ook de moskee Gazi Husrev-beg, een Ottomaans bouwwerk uit de zestiende eeuw. Zin in een klim? Rondom de stad liggen ook diverse forten, zoals Bijela tabija (‘het witte fort’). Vanaf daar heb je een prachtig uitzicht over de stad.
Wie houdt van vergane glorie, kan op zoek naar de restanten van de Olympische Winterspelen uit 1984. Op zo’n 25 kilometer buiten de stad vind je bijvoorbeeld verlaten skischansen, op de berg Igman. Blijf je liever in de stad? Wandel dan langs de rivier Miljacka (sowieso een aanrader) richting Skenderija. Daar vind je een verlaten sportcentrum waar alleen nog de Olympische ringen je herinneren aan betere tijden. Er valt nog zo veel meer te vertellen, maar zoals met reizen wel vaker het geval is, kun je het beter gewoon met eigen ogen zien. Wanneer ga je?
