De komende astronomiemaand wordt gekenmerkt door de terugkeer van een kosmische ‘piramide’, een reeks prachtige ontmoetingen met de maan en een gedeeltelijke zonsverduistering. Je hebt zelfs de kans om een confrontatie tussen Mars en een mythische rivaal te spotten.
Dus stof die verrekijker af en zet deze datums in je agenda!
Zodiakaal licht – 2-16 februari
Vanaf ongeveer een uur na zonsondergang kunnen oplettende nachtkijkers op het noordelijk halfrond vanaf vandaag en in de komende twee weken een van de meest mysterieuze astronomische fenomenen bewonderen: het zodiakale licht.
Dit piramidevormige schijnsel, dat het best vanaf het platteland is te zien, kan gemakkelijk worden aangezien voor de gloed van een stad in de verte, en het fenomeen wordt soms ook wel ‘valse dageraad’ genoemd. In werkelijkheid ontstaat dit spookachtige schijnsel doordat zonlicht wordt weerkaatst door oeroud stof dat tussen de planeten hangt. De beste tijd om deze mysterieuze gloed te spotten is ongeveer een uur na zonsondergang kijkend in de richting van de westelijke horizon, in een donker gebied met weinig lichtvervuiling.
Alpha Centauriden – 8 februari
Nachtkijkers op het zuidelijk halfrond kunnen in deze nacht een lichte meteoorregen verwachten wanneer de aarde zich door een spoor van gruis ploegt dat ooit door een onbekende komeet is achtergelaten.
De zogenaamde Alpha Centauriden is een jaarlijkse meteorenzwerm die lijkt uit te waaieren vanuit het sterrenbeeld Centaurus, waar zich ook de dichtstbijzijnde buur van onze zon bevindt: de rode dwerg Proxima Centauri.
De zwerm is meestal niet erg dicht, met vijf à zes ‘vallende sterren’ per uur. Maar af en toe kan dat aantal oplopen tot ongeveer 25 meteoren per uur. Bekijk de Alpha Centauriden na plaatselijke zonsondergang op 8 februari en vóór zonsopkomst in de eerste uren van de volgende dag.
De maan ontmoet Saturnus – 11 februari
Vroege vogels kunnen op deze dag de afnemende maansikkel een uur vóór zonsopkomst laag aan de zuidoostelijke nachthemel zien staan, direct naast de geringde planeet Saturnus.
Mars en Antares – 12 februari
Bij het ochtendgloren zijn aan de zuidoostelijke hemel twee opvallende stipjes licht met een oranje zweem te zien: de rode planeet Mars en de rode reus Antares. Antares is een van de helderste sterren in het sterrenbeeld Scorpio (de Schorpioen) en zijn Griekse naam betekent ‘rivaal van Mars’. De ster kreeg die titel omdat hij vanaf de aarde dezelfde kleur en helderheid als de rode planeet vertoont.
Maar terwijl Mars ongeveer drie keer zo klein is als de aarde, is Antares kolossaal: als hij op de plek van onze zon zou staan, zou zijn buitenste atmosfeer tot voorbij de omloopbaan van Mars reiken.
Op deze dag zullen de beide heldere hemellichamen op slechts vijf booggraden van elkaar aan de nachthemel staan – niet meer dan de breedte van de drie middenvingers op armlengte. In werkelijkheid bevindt Mars zich gemiddeld op zo’n 230 miljoen kilometer van de aarde, terwijl Antares op 5676,6 biljoen kilometer (600 lichtjaar) van onze planeet staat.
Gedeeltelijke zonsverduistering – 15 februari
In de namiddag van 15 februari zal de gedeeltelijke zonsverduistering te zien zijn in Chili, Argentinië, Uruguay, Brazilië en op de Zuidpool.
Tijdens de verduistering zal de maan tussen de aarde en de zon schuiven en een deel van de zonneschijf bedekken. Hoe groot het gedeelte is dat door de maan wordt afgedekt, hangt af van waar je je op aarde bevindt. Hoe verder naar het zuiden, des te groter het gedeelte van de zonneschijf dat op het hoogtepunt van de eclips bedekt zal worden.
De beste plek om dit fenomeen te bekijken zal het uiterste zuidpuntje van Zuid-Amerika zijn. Boven het stadje Ushuaia in Argentinië bijvoorbeeld zal zo’n veertig procent van de zon tijdens de verduistering door de maan worden afgedekt, terwijl kijkers in Buenos Aires een verduistering van zeventien procent te zien zullen krijgen. Op welk tijdstip de gedeeltelijke zonsverduistering boven jouw stad haar hoogtepunt bereikt, kun je uitzoeken op de website EclipseWise.com.
Bedenk goed dat je – ook tijdens een gedeeltelijke zonsverduistering – altijd je ogen moet beschermen als je naar de zon kijkt!
Oog in oog met de stier – 23 februari
Deze nacht glijdt de maan in het eerste kwartier door het sterrenbeeld Taurus, de Stier. Het oog van de stier is de helder-oranje ster Aldebaran, die voor de meeste nachtkijkers op minder dan vijf booggraden rechtsonder de maan staat. Voor kijkers in het noordoosten van de Noord-Amerika, Europa en het noorden van Azië zal de ster zó dichtbij de maan komen dat hij er korte tijd door wordt verhuld, tijdens een zogenaamde occultatie.
De maan ontmoet Regulus – 28 februari
Zodra de avond valt, zal op 28 februari het majestueuze sterrenbeeld Leo, de Leeuw, boven de oostelijke horizon opgaan. De bijna-volle maan zal dan net boven de ster Regulus (het hart van de hemelse leeuw) lijken te staan. Nachtkijkers in grote delen van oostelijk Canada en het noordoosten van de VS zullen de ster zelfs achter de maan zien schuiven.
Veel kijkplezier!
Andrew Fazekas, de ‘Night Sky Guy’, schreef het boek Star Trek: The Official Guide to Our Universe en is presentator van Mankind to Mars van NG Live! Volg hem op Twitter, Facebook en zijn website.
