Met de intrede van de herfst grijpen veel mensen naar pillen, poedertjes en andere supplementen om hun immuunsysteem een boost te geven – zoals vitamine C. Maar helpt het bijslikken van deze vitamine echt tegen verkoudheid? En bestaat er zoiets als te veel?
Geboorte van een ‘supervitamine’
Om te begrijpen hoe vitamine C zo’n populair supplement werd, moeten we terug naar de jaren zeventig. De gerenommeerde Amerikaanse scheikundige Linus Pauling schreef in zijn bestseller Vitamin C and the common cold dat het nemen van zogeheten ‘megadoses’ vitamine C hét geheim zou zijn tegen verkoudheid, griep, hartproblemen en zelfs kanker.
De tweevoudig Nobelprijswinnaar raakte zo overtuigd van de heilzame werking van de vitamine, dat hij er zelf dagelijks 18 gram van nam – driehonderd keer de toen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
‘Paulings claims rond vitamine C vonden gretig aftrek, maar lieten in wetenschappelijk opzicht te wensen over,’ stelt fysioloog Stefan Pasiakos. Toch vormde zijn charmeoffensief het startschot voor grootschalig wetenschappelijk onderzoek naar de ‘supervitamine’.
Het nut van vitamine C
Vitamine C vervult allerlei cruciale functies in ons lichaam. Ten eerste als ondersteuning van ons immuunsysteem. ‘Vitamine C bevordert de aanmaak van interferonen, bepaalde eiwitten die onze cellen beschermen tegen virusaanvallen,’ zegt Pasiakos. ‘Ook helpt het witte bloedcellen bij het aanpakken van ziekteverwekkers.’
Het lichaam heeft vitamine C nodig bij de aanmaak van collageen, een essentieel eiwit voor de vorming van botten, spieren en sterke bloedvaten die beschermen tegen hart- en vaatziekten. Collageen is ook essentieel voor onze huid als bouwsteen in het bindweefsel dat wonden geneest, littekenweefsel vormt, en rimpels en acné voorkomt.
Ten slotte helpt vitamine C bij de productie van hormonen die belangrijk zijn voor onze hersenen en ons zenuwstelsel, en die mogelijk een rol spelen bij het verminderen van stress en angst.
Hoe voorkom je een tekort?
Een tekort aan vitamine C komt de gezondheid dus niet ten goede. Het beruchtste gevolg is scheurbuik, een van de voornaamste doodsoorzaken aan boord van schepen in de zestiende en zeventiende eeuw. Een chronisch gebrek aan vitamine C kan bovendien leiden tot vermoeidheid, groeiachterstanden en tandproblematiek.
De sleutel tot voldoende vitamine C? Een gebalanceerd, gevarieerd dieet. ‘Met daarin voldoende groente en fruit,’ aldus voedingsdeskundige Jesse Bracamonte. ‘Citrusvruchten, paprika’s en tomaten zijn echte vitamine C-bommen, net als kruisbloemige groenten als broccoli en bloemkool.’
Een sinaasappel of kommetje aardbeien voorziet al in je dagelijkse vitamine C-behoefte van 75 milligram. Rook je, tel er dan nog eens 35 milligram vitamine C per dag bij op; door het roken is je lichaam minder goed in staat vitaminen op te nemen.
Helpt vitamine C tegen verkoudheid?
Vergeet het maar. Uit verreweg de meeste studies blijkt dat wat extra glazen jus d’orange of vitaminepillen niet helpen bij het voorkomen, noch genezen van verkoudheid.
‘Afgezien van mensen met een chronisch vitamine C-tekort of mensen die extreem veel sporten, helpt extra vitamine C niet bij het voorkomen of genezen van verkoudheid,’ stelt Christopher Duggan, hoogleraar voeding en gezondheid aan Harvard University.
Wat gebeurt er als je elke dag een megadosis vitamine C neemt? Volgens onderzoekers kan ons lichaam die extra hoeveelheden helemaal niet opnemen. Verkouden of niet: je plast het overschot gewoon weer uit.
Kan te veel vitamine C kwaad?
Hoewel je lichaam weinig opschiet met extra vitamine C, kan een te veel ervan volgens wetenschappers weinig kwaad. Kamp je echter met nierproblemen, dan is het raadzaam te waken voor overdosering. Veelvuldige extra inname van vitamine C kan in uitzonderlijke gevallen leiden tot maagklachten of diarree – of de effectiviteit van bepaalde medicatie verminderen.
‘Hou je je aan een gebalanceerd en gevarieerd dieet, dan zit je qua vitamine C goed,’ zegt Duggan. ‘Met alles wat je extra inneemt, verspil je vitaminen, tijd en geld.’
