Een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd. Die uitdrukking wordt ondersteund door verschillende wetenschappelijke onderzoeken. Hoe dat zit? Wij zochten het uit én delen een aantal praktische tips om opgeruimder door het leven te gaan.

Dit doet rommel met je

Het effect van een rommelige omgeving op de mentale gezondheid is veelvuldig onderzocht. Het werkt geheugenstoornissen, slechte eetgewoonten, de ontwikkeling van stemmingsstoornissen en verminderde impulsbeheersing in de hand. Ook werd er een verband aangetoond tussen de aanmaak van stresshormoon cortisol en het leven in een niet-opgeruimde woning. ‘Rommel en het gebrek aan orde kunnen bij sommige mensen leiden tot chronische angststoornissen,’ zegt Daniel Levitin, gedragswetenschapper aan de McGill University in Montreal (Canada).

Ordeloosheid vermindert het concentratievermogen en zorgt ervoor dat we minder goed in staat zijn om keuzes te maken. Werken in een rommelige ruimte kan er bovendien toe leiden dat iemand zich sneller uitgeput voelt. ‘Rommel en een gebrek aan orde zorgen voor een verminderde productiviteit,’ zegt Levitin. ‘Gemiddeld verliest iemand door onopgeruimdheid waarschijnlijk zo’n vijf procent van zijn tijd.’

Opruimen is gezond

Volgens Joseph Ferrari, hoogleraar psychologie aan DePaul University in Chicago die veelvuldig onderzoek deed naar rommel en ordeloosheid, zijn vrijwel alle negatieve effecten op de mentale gezondheid te verminderen door op te ruimen. ‘Wie leert op te ruimen, wordt productiever, raakt minder vermoeid en ervaart een verbeterde kwaliteit van leven.’

Een opgeruimd huis blijkt ook een voorspeller te zijn van een gezonder lichaam. ‘Mensen met een schoner huis zijn meestal actiever en hebben een betere fysieke gezondheid,’ zegt Libby Sander, docent organisatorisch gedrag aan Bond University in Australië. Het aanbrengen van orde kan daarnaast zorgen voor gezondere eetgewoonten, een afname van stress en een betere slaapkwaliteit.

Uit onderzoek blijkt ook dat opruimen kan zorgen voor sterkere relaties. Een rommelige ruimte kan de onderlinge communicatie onder druk zetten, omdat het brein in zo’n omgeving sneller afgeleid raakt en minder goed signalen van anderen kan filteren. Uit onderzoek blijkt dat mensen zich hierdoor sneller genegeerd, onbegrepen of onbelangrijk voelen.

Hoe word je een opgeruimder mens?

Hoewel veel mensen zich ervan bewust zijn dat opruimen bijdraagt aan een betere mentale en fysieke gezondheid, valt het niet altijd mee om het in praktijk te brengen. ‘Mijn advies is om klein te beginnen,’ zegt Natalie Christine Dattilo, psycholoog aan Harvard Medical School. ‘Je raakt snel overweldigd als je meteen een hele kamer of kast wil aanpakken. Begin dus met een enkele lade of plank van een boekenkast of keukenkastje.’ Ook geeft ze als tip mee het opruimen leuker te maken door tijdens het werk te luisteren naar muziek of een audioboek en achteraf ‘tijd door te brengen in de geordende ruimte om ervan te genieten’.

Sander benadrukt dat opruimen ook digitaal van belang is. ‘Schrijf je uit voor nieuwsbrieven die je niet leest, verwijder e-mails en orden documenten in mappen,’ zegt ze. ‘Door vijf minuten per dag hiervoor vrij te maken, krijg je in een paar weken veel gedaan. Ook slijp je zo gewoonten in die je helpen de orde in stand te houden.’

Hoewel het opruimen en ordenen ‘besluitvaardigheid, emotionele controle en geduld’ vereist, kan het proces volgens Dattilo worden aangeleerd met oefening. ‘Als we zorg dragen voor onze leefomgeving,’ zegt ze, ‘geven we onszelf een belangrijk signaal af: dat wij die tijd en moeite waard zijn.’