In september 2022 observeerden astronomen in Zuid-Californië (VS) een helderblauwe lichtflits in het heelal. Het licht was maar liefst tien miljard keer krachtiger dan dat van de zon en bleek afkomstig van een sterrenstelsel een miljard lichtjaar hiervandaan. Maar wat veroorzaakte deze ongekende knal?
Een felle flits van korte duur
‘We tuurden naar de beelden en konden alleen maar denken: gebeurt dit echt?’ zegt Anna Ho, astronoom aan Cornell University. ‘Niet eerder hadden we zo’n felle flits in de ruimte gezien, en niet eerder was zo’n flits maar zo kort zichtbaar.’
Het wetenschappelijke artikel dat Ho en haar collega’s over het verschijnsel publiceerden in vakblad Nature beslecht een langlopende discussie over de aard en oorsprong van deze mysterieuze explosies. Hoewel er nog veel onduidelijk is, wijst de ontdekking erop dat de lichtflitsen mogelijk worden veroorzaakt door een zeer zwaar object, zoals een zwart gat of een neutronenster.
Wat is dit knipperende hemellicht?
Door een veelvoud aan telescopen op de lichtflits te richten, wisten de onderzoekers te achterhalen dat het verschijnsel een zogenoemde Luminous Fast Blue Optical Transient (LFBOT) moet zijn geweest: een snelle, heldere lichtuitbarsting die voornamelijk in het blauwe deel van het elektromagnetische spectrum optreedt en waarvan er de afgelopen jaren meer zijn waargenomen. Drie maanden nadat de nieuwe LFBOT was gedoofd, observeerden astronomen nog een lichtflits van vergelijkbare felheid.
Maar wat de onderzoekers nu precies hebben gezien, dat blijft een mysterie. Het is mogelijk dat de flitsen afkomstig zijn van fel licht dat de bron uitzendt, zoals het licht van een vuurtoren dat zich over de aarde verplaatst als het vuurtorenlicht ronddraait. Ook zouden de uitbarstingen te danken kunnen zijn aan de grillige magnetische velden van een jonge neutronenster. Of misschien aan variaties in de zogenoemde accretieschijf rond een zwart gat: een schijf rond een hemellichaam waarin materiaal zich ophoopt en dat röntgenstraling kan uitzenden.
‘We tasten nog een beetje in het duister over wat het precies is,’ zegt Ho. ‘Maar hoe meer we leren over LFBOT’s leren, hoe dichter we bij het antwoord zullen komen.’
