Hypnose wordt al eeuwenlang ingezet door artsen: al in de achttiende eeuw werd het gebruikt om de pijnbeleving bij patiënten te beïnvloeden. En nog steeds geldt het als nuttig instrument. Hedendaagse hypnose wordt gebruikt in de strijd tegen verslaving, bij het verlichten van chronische pijn en – meer recent – bij het verminderen van opvliegers.
Onderzoekers van Baylor University in Texas (VS) ontdekten tijdens een uitgebreide literatuurstudie dat hypnose effectiever was bij het verminderen van zowel de frequentie als de ernst van opvliegers dan andere behandelingen, zoals cognitieve gedragstherapie.
Wat veroorzaakt opvliegers en hoe worden ze behandeld?
‘Om opvliegers te behandelen is het allereerst belangrijk om te kijken waardoor ze worden veroorzaakt,’ zegt Gary Elkins, hoofdauteur van het onderzoek en klinisch psycholoog aan Baylor University in Texas (VS). ‘Het is niet alleen de daling van oestrogeen die opvliegers veroorzaakt.’
Leestip: Kan seks de menopauze uitstellen? Dit zegt de wetenschap
Wanneer een vrouw een opvlieger heeft, is er sprake van een verstoring van de lichaamstemperatuur, iets dat wordt gereguleerd door de hypothalamus in de hersenen. ‘Rond de menopauze vinden er veel verschillende hormonale veranderingen plaats die de hypothalamus ten onrechte als warmte interpreteert. Daardoor ga je zweten om af te koelen,’ legt Elkins uit.
Hypnose en triggers voor opvliegers
Elkins en zijn collega’s vermoeden dat wanneer een vrouw onder hypnose gaat en de posthypnotische suggesties hoort, de hypothalamus koelte waarneemt en de frequentie van opvliegers afneemt. Al na een week zagen zij een gemiddelde afname van ongeveer 30 procent. In de vierde week was de frequentie afgenomen tot 70 procent.
Elkins benadrukt het belang van consistentie. ‘Het is niet zo dat ik je één keer hypnotiseer en dat de opvliegers dan verdwijnen. Zo werkt het niet: je moet de koelte versterken en herbeleven – het gaat om de verbinding tussen lichaam en geest.’
Leestip: Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit: wat is de oorzaak?
Wanneer vrouwen hypnotische ontspanning beoefenen, blijven de effecten ook bestaan buiten de hypnotische toestand, wat volgens Elkins een manier kan zijn om de stressreactie of het autonome zenuwstelsel te reguleren.
Hypnose als alternatieve behandeling
Veel van de medicijnen die momenteel beschikbaar zijn om opvliegers te behandelen, kunnen bijwerkingen veroorzaken, zoals een droge mond en ogen, maagklachten, slaperigheid en zelfs leverschade. Omdat hypnose geen invloed heeft op de oestrogeenspiegel, zijn er geen bijwerkingen – en dat maakt het aantrekkelijk.
Hoewel oestrogeenspiegels na de menopauze nooit meer terugkeren naar het oorspronkelijke niveau, verdwijnen opvliegers uiteindelijk wel. Dat komt omdat de hypothalamus de lichaamstemperatuur op een gegeven moment weer begint te reguleren. ‘Men gelooft dat dit regulatieproces bij hypnose eerder op gang komt,’ speculeert Elkins.
Placebo-effect
Is de invloed van hypnose simpelweg een placebo-effect? ‘Sommige hypnoseonderzoekers noemen hypnose een superplacebo,’ beaamt Michael Lifshitz, universitair docent sociale en transculturele psychiatrie aan McGill University in Montreal (Canada). ‘Je hersenen hebben de kracht om zichzelf drastisch te veranderen door de kracht van suggestie.’
‘Er zijn allerlei verbindingen tussen lichaam en geest die niet alleen subjectief zijn. Hypnose beïnvloedt de capaciteit van je lichaam op veel tastbare manieren.’ Placebo heeft vaak een negatieve lading, maar als het gaat om hypnose voor fysieke symptomen zoals opvliegers, vindt Lifshitz dat we anders moeten leren denken: ‘Laten we de kracht van de geest over het lichaam omarmen. Hypnose is een manier om die kracht te benutten.’
Zelfs als het placebo-effect de effectiviteit van hypnose bij de behandeling van opvliegers beïnvloedt, is het waarschijnlijk geen probleem voor patiënten. Zoals Elkins het stelt: ‘Als vrouwen merken dat hypnose helpt en als het de frequentie en ernst van opvliegers vermindert, doet het er niet toe welke naam je eraan geeft.’
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
