Op het moment dat een van de vulkanen op het Canarische eiland La Palma in september tot uitbarsting kwam, hoorde fotograaf Arturo Rodríguez de hectische nieuwsuitzendingen terwijl hij een douche nam in zijn huis op het naburige eiland Tenerife. Hij boekte snel een vlucht en arriveerde enkele uren later op La Palma. Daar werkte hij de klok rond om de kracht en de verwoesting van de vulkaan vast te leggen. ‘Ik had nooit durven dromen om zoiets van zo dichtbij mee te maken,’ vertelde hij aan National Geographic. ‘Het is zo groot, zo overweldigend.’
De opmerkelijke foto’s van Rodríguez van deze uitbarsting zijn slechts enkele van de 23 beelden die door de fotoredactie van National Geographic zijn geselecteerd als onze favoriete wetenschaps- en technologiefoto’s van 2021.
Dit jaar hebben fotografen op allerlei manieren de kracht en schoonheid van onze wereld in beeld gebracht. Dronefotografen verkenden de uitbarstende Fagradalsfjall-vulkaan op IJsland vanuit de lucht en zagen hoe lava over nieuw gesteente stroomde. Deelnemers aan de Nikon Small World-competitie van dit jaar gebruikten krachtige camera’s en microscopen om de wonderen van het leven op kleine schaal te onthullen, van stekelige stuifmeelkorrels tot een glinsterende wesp.
Verschillende robotfotografen verlieten dit jaar de aarde om de ruimte te verkennen. Marsrover Perseverance van de NASA landde in de Jezerokrater op Mars. Daar begon zijn zoektocht naar vroeger leven, terwijl de experimentele helikopter Ingenuity over de rode planeet scheerde. Ruimtesonde Lucy, die in oktober is gelanceerd, maakt een reis naar de Trojaanse asteroïden van Jupiter. De twee enorme, waaiervormige zonnepanelen die deze reis mogelijk maken, zijn tijdens het testen op beeld vastgelegd door Lockheed Martin-fotograaf Patrick Corkery.
Ondertussen verlegden ingenieurs de grenzen om mensen naar de ruimte te brengen. Aan de kust van Zuid-Texas werd de ambitieuze Starship-raket van SpaceX kilometers hoog de lucht in geschoten. Vervolgens werd geprobeerd de raket rechtop te laten landen. Het bedrijf strijdt mee in de race om de grootste raket ooit te bouwen. Boven de woestijnen van Texas en New Mexico hebben miljardairs Jeff Bezos en Richard Branson kort de drempel naar de ruimte overschreden in vaartuigen die door hun bedrijven zijn gebouwd.
Op de grond streden medici nog steeds tegen de COVID-19-pandemie. Het virus blijft muteren terwijl het zich van mens tot mens verspreidt. Fotograaf Dar Yasin legde vast hoe extreem moeilijk het vaccineren van mensen in de meest afgelegen gebieden van de wereld is, terwijl Raisan Al Farisi getuige was van de uitputting door een grote coronagolf en van de grote verliezen die werden geleden.
Door foto’s hebben we de effecten van deze ziekte over de hele wereld kunnen zien. Ze bleken zelfs een essentieel hulpmiddel in de strijd tegen het virus. Paul Tafforeau van de European Synchrotron Radiation Facility en zijn collega’s hebben dit jaar baanbrekende röntgenfoto’s van menselijke organen gemaakt, waaronder foto’s die de verwoestende effecten van het virus op onze luchtwegen onthullen.
Van de gloeiende lava op La Palma tot de stoffige hellingen van Mars, deze opvallende beelden tonen de kracht van fotografie om te documenteren, te informeren en te inspireren.
Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op nationalgeographic.com
In een Lockheed Martin-faciliteit in Colorado ontvouwt een zonnepaneel van ruimtesonde Lucy van de NASA zich om te worden getest. Lucy heeft twee van deze zonnepanelen nodig om stroom op te wekken tijdens de twaalf jaar durende missie om de Trojaanse asteroïden van Jupiter te onderzoeken. De ruimtesonde wordt in oktober gelanceerd. Deze eeuwenoude ruimterotsen, die in dezelfde baan rond de zon vliegen als de reuzenplaneet, kunnen mogelijk aanwijzingen geven over de oorspronkelijke indeling van het zonnestelsel. (Uit ‘De kleine wonderen die geheimen van het zonnestelsel ontsluieren’, september 2021.)
Patrick H. Corkery, Lockheed Martin
Met de drone van fotograaf Chris Burkard is te zien dat lava uit de IJslandse vulkaan Fagradalsfjall zich een weg baant naar een menigte toeschouwers. Eerder dit jaar lokte de duizelingwekkende uitbarsting veel sensatiezoekende toeristen naar het eiland. (Uit ‘Vulkaantoerisme floreert, maar is het te riskant?’ april 2021.)
Chris Burkard, National Geographic
Deze slapende goudwesp, vastgelegd door fotograaf Thorben Danke, ziet eruit als een fonkelend juweel. Maar er schuilt meedogenloosheid in dit opgekrulde schepsel. Deze wespensoort legt zijn eitjes in de nesten van andere insecten en de larven eten hun nestgenoten op of hongeren ze uit. (Uit ‘Geniet van de kleine wonderen die door een microscoop te zien zijn’, september 2021.)
Thorben Danke
Een huis in de wijk Las Manchas op La Palma is bedekt met vulkanische as die uit steen- en glasscherven bestaat. As kan zo zwaar worden dat de daken van huizen kunnen instorten. Hierdoor moeten veel eilandbewoners hun huizen stutten met houten palen. (Uit ‘Dramatische foto’s tonen de voortdurende uitbarsting van de vulkaan van La Palma’, november 2021.)
Arturo Rodríguez
In sommige delen van La Palma zorgen de gassen die tijdens de uitbarsting van de Cumbre Vieja zijn vrijgekomen voor zure regen. Veel vegetatie, zoals deze dennenbomen, is daardoor verbrand. (Uit ‘Dramatische foto’s tonen de voortdurende uitbarsting van de vulkaan van La Palma’, november 2021.)
Arturo Rodríguez
Puntig stuifmeel bedekt een zonnebloem bloem die hier te zien is met een vergroting van 700 keer. Onderzoekers die geïnteresseerd zijn in het verkennen van de deugden van de zonnebloem, hebben onlangs een wereldwijd team gevormd om de genetische bibliotheek van de plant te onderzoeken. Ze ontdekten dat het zonnebloemgenoom 20 procent groter is dan het menselijk genoom, met ongeveer twee keer zoveel genen. Dit zorgt voor een grote diversiteit aan genetische combinaties, die hebben geleid tot maar liefst 70 soorten zonnebloemen. Het hebben van een genoomkaart is een belangrijke stap om te begrijpen hoe deze opmerkelijke planten gedijen in stressvolle omgevingen. Zonnebloemen, zeer goed bestand tegen droogte, verhoogde hitte, hoog zoutgehalte en ziekte, zijn de tweede (verslagen door maïs) hybride zaadgewas die er zijn op de wereld. Zaadverzamelaars behouden wilde variëteiten als een haag tegen toekomstige klimaatstress. Boeren planten zonnebloemen als onderdeel van een mix van bodembedekkers om de bodem te verbeteren, water te besparen en het gebruik van pesticiden te verminderen. Bij het Land Institute in Salina, Kansas, proberen wetenschappers meerjarige variëteiten te kweken die minder grondbewerking, meststoffen en pesticiden nodig hebben.
Scanning Electron Microscope Robert Dash
Een klein bosbessenzaadje lijkt bedekt met schubben bij een vergroting van 300 keer. Seizoens-verschuivingen die nieuwe plagen, extreem weer en minder bestuivers met zich meebrengen, hebben wereldwijd gevolgen voor blauwe bessen. Willekeurige bevriezingen bovenop vroege ontluikende gewassen kunnen gewassen wegvagen. In de jaren 1850 documenteerde Henry David Thoreau 16 mei als de gemiddelde bloeitijd voor bosbessen met hoge struiken in de buurt van zijn huis in Walden Pond, in Massachusetts. In 2012 ontdekte de bioloog van de Boston University, Richard Primack, dat het gemiddelde nu 23 april is, met als vroegste datum 1 april. Zoals met zoveel gewassen op het noordelijk halfrond, verschuift het bereik waarin bosbessen gedijen naar hogere breedtegraden, waar Quebec nu concurreert met Maine als de bron van wilde bosbessen. Extra bedreigingen komen van de invasieve drosophila met gevlekte vleugels, een soort fruitvlieg die jonge bessen schaadt en gedijt bij warm weer. Slimme consumenten letten goed op de geografische herkomst van hun voedsel. Maar veel locavors zullen misschien verrast zijn om te horen dat het de manier van transport is, meer dan de afgelegde afstand, die een grotere impact kan hebben op de ecologische voetafdruk van een voedsel. Zodra bosbessen bijvoorbeeld zijn geoogst, verschillen de CO2-voetafdruk van hun transportmethoden enorm. "Climate-Smart Food"-auteur David Reay ontdekte dat een doos bosbessen die lokaal in het VK wordt geteeld, of een doos die per schip vanuit andere landen daarheen wordt vervoerd, een vergelijkbare ecologische voetafdruk heeft - ongeveer een tiende van die van een doos die per vliegtuig wordt verzonden. Het is een goed argument voor "pluk-je-eigen" boerderijen.
Scanning Electron Microscope Robert Dash
Met een koelbox vol coronavaccins in de hand zoekt gezondheidswerker Nazir Ahmed naar (nomadische) herders in de weiden van Tosamaidan, ten zuidwesten van Srinagar op het Indiase grondgebied van Jammu en Kasjmir. In de race om mensen in te enten tegen het SARS-CoV-2-virus zijn gezondheidswerkers tot het uiterste gegaan om ervoor te zorgen dat afgelegen gemeenschappen toegang hebben tot levensreddende inentingen. (Uit ‘Hoe coronavaccins op de meest afgelegen plaatsen ter wereld terechtkomen’, augustus 2021).
Dar Yasin, AP Photo
Op deze foto van 15 juni rusten arbeiders in beschermende pakken uit nadat ze een coronaslachtoffer hebben begraven in Bandung, de hoofdstad van de Indonesische provincie West-Java. (Uit ‘Hoe gevaarlijk is de nieuwe Delta Plus-variant? Dit is wat we weten’, juli 2021).
Antara Foto, Raisan Al Farisi, Reuters
Op een schitterende röntgenfoto van de European Synchrotron Radiation Facility in Grenoble in Frankrijk is de inwendige structuur te zien van een long van een 54-jarige man die aan COVID-19 is overleden. Met deze hogeresolutiescans kunnen bloedstolsels in de kleinste luchtwegen van de long worden gedetecteerd.
Human Organ Atlas
Dit grote stuk rots, afkomstig van Sterling Hill in New Jersey, gloeit rood, oranje en groen op in ultraviolet licht. De rots is te zien in een pas gerenoveerde expositieruimte in het American Museum of Natural History in New York. Het gesteente is zo’n 1,2 miljard jaar geleden gevormd in een oceaan die nu verdwenen is. (Uit ‘Op aarde zijn veel oceanen ontstaan en verdwenen. Hier zou waar een nieuwe kunnen opduiken’, juni 2021).
D. Finnin, AMNH
De knalgele korrels pollen boven op deze helmknop van een hibiscus lijken elkaar precies in balans te houden op deze opname van fotograaf Guillermo López. De helmknop, die hier tien keer vergroot is weergegeven, produceert en verspreidt pollen en maakt onderdeel uit van het mannelijk geslachtsorgaan van de plant, de meeldraad. (Uit ‘Geniet van de kleine wonderen die door een microscoop te zien zijn’, september 2021.)
Guillermo López López
De schedel van een valse sabeltandkat, een uitgestorven katachtige carnivoor, wordt vastgehouden door hoofdconservator Xènia Aymerich van het Catalaans Instituut voor Paleontologie Miquel Crusafont. Het exemplaar is een van de meer dan zeventigduizend fossielen die in Abocador de Can Mata zijn gevonden. Deze stortplaats in de buurt van Barcelona is een paradijs voor paleontologen geworden. (Uit ‘Deze fabelachtige fossielen zijn opgegraven op een vuilnisbelt’, juni 2021.)
Paolo Verzone, National Geographic
De bodem van Can Mata bevat fascinerende fossielen van zo’n 12,5 tot 11,2 miljoen jaar geleden, waaronder oude primatensoorten die nergens anders ter wereld worden aangetroffen. Paleontologen houden de uitbreiding van de stortplaats sinds 2002 in de gaten. (Uit ‘Deze fabelachtige fossielen zijn opgegraven op een vuilnisbelt’, juni 2021.)
Paolo Verzone, National Geographic
In het Californische Boggs Mountain Demonstration State Forest bereikt boomklimmer Robert Beauchamp de top van een Ponderosa-den. Hij is van plan de dennenappels van het bovenste derde deel van de boom te plukken.
Christie Hemm Klok, National Geographic
Na een reis van bijna tienduizend kilometer per boot van de Verenigde Staten naar Frans Guyana wordt de James Webb-ruimtetelescoop in de cleanroom geplaatst voordat deze wordt gelanceerd. De complexe infraroodtelescoop zal spectaculaire beelden opleveren van de vroegste dagen van het heelal. Als de lancering later deze maand ten minste veilig en probleemloos verloopt. Als er een probleem optreedt, kan dit niet worden verholpen. De telescoop staat ruim anderhalf miljoen kilometer van de aarde geparkeerd.
Chris Gunn, NASA
Op 18 februari landde de Perseverance in de Jezerokrater op Mars. Met een door een raket aangedreven ‘skycrane’ werd de rover van de NASA op zijn plaats gezet. Een van de hoofddoelen van Perseverance is het opslaan van monsters van Martiaans gesteente en stof voor een eventuele terugkeer naar de aarde. Als er ooit microben op Mars hebben bestaan, bevatten de monsters van Perseverance misschien kleine fossielen daarvan.
NASA, JPL Cal-tech
De Ingenuity-helikopter maakte dit beeld van zijn schaduw tijdens zijn eerste vlucht op een hoogte van circa drie meter boven het oppervlak van Mars. De kleine helikopter heeft nu meer dan een dozijn vluchten uitgevoerd om het terrein te bestuderen dat de Perseverance zal verkennen.
NASA
Eeuwenoud materiaal van de asteroïde Ryugu bevindt zich nu in het Extraterrestrial Sample Curation Center in Sagamihara in Japan. Het is door ruimtevaartuig Hayabusa2 van de Japan Aerospace Exploration Agency teruggebracht naar de aarde. Wetenschappers hopen dat het monster de geheimen over de vroege vorming van planeten en misschien zelfs over de oorsprong van het leven op aarde zal helpen ontsluieren. Het ruimtevaartuig is nu op een verlengde missie en zal in 2031 bij een andere asteroïde arriveren. (Uit ‘De kleine wonderen die geheimen van het zonnestelsel ontsluieren’, september 2021.)
Noriko Hayashi, National Geographic
Op 11 juli vlogen miljardair Richard Branson, twee piloten en drie medepassagiers op ruim tachtig kilometer boven het aardoppervlak. In de Verenigde Staten wordt deze hoogte als de grens met de ruimte gezien. Ze bevonden zich in een ruimtevaartuig van Bransons bedrijf Virgin Galactic. Het bedrijf is een van de vele bedrijven die proberen een paar minuten gewichtloosheid te bieden aan rijke passagiers en wetenschappers.
Virgin Galactic
Negen dagen na Branson trok Amazon-oprichter Jeff Bezos de champagne open om zijn eigen uitstapje naar de rand van de ruimte te vieren. Hij en drie medepassagiers vlogen bijna honderd kilometer boven het aardoppervlak aan boord van de New Shepard, de suborbitale raket van Bezos’ bedrijf Blue Origin.
Blue Origin
Op 2 februari lanceerde SpaceX de prototyperaket Starship Serial Number 9 (SN9) tijdens een testvlucht op grote hoogte. Hoewel de SN9 een explosief einde kende tijdens de landingspoging, slaagde SpaceX er in mei in om het volgende prototype te laten landen. Starship is de grootste raket die ooit is gebouwd en is volledig herbruikbaar.
John Kraus
