‘Ik heb in m’n hele leven nog nooit zó graag met iets willen stoppen,’ zegt Emily Ford.
De 29-jarige onderzoeker uit Duluth, Minnesota, had alle reden om in februari een punt te zetten achter haar poging om als eerste zwarte vrouw in haar eentje de noordelijke Border Route al skiënd af te leggen: een ambitieuze, vierhonderd kilometer lange trektocht over een traject dat een blauw lint van meren en rivieren in het grensgebied van de VS en Canada volgt.
De meeste avonturiers die jaarlijks een poging doen om deze route af te leggen, doen dat in een kano, over een traject dat het Voyageurs National Park, de Boundary Waters Canoe Area Wilderness en het Bovenmeer met elkaar verbindt – maar dan in de zomer. Ford wilde samen met haar hond Diggins de route in de winter en al skiënd afleggen. Met haar uitrusting op een slee achter zich aan trekkend, werd ze op haar tocht geconfronteerd met grote stukken dichtgevroren water, ‘schurende’ wind en temperaturen van –37 graden Celsius.
Het dieptepunt van de tocht was de dag waarop Ford door het ijs zakte terwijl ze vrijwel al haar kleren aanhad. Ze overleefde het voorval door snel een vuur te stoken en alles te drogen, wat haar tot vier uur in de ochtend kostte. Tijdens haar avontuur was ze vrijwel altijd moederziel alleen en kwam in al die weken ‘minder dan een handjevol mensen’ tegen.
Dat maakt deel uit van de aantrekkingskracht van een trektocht door deze ongerepte maar moeilijk begaanbare wildernis. Nu de kans steeds groter wordt dat de wouden van Noord-Minnesota als gevolg van de klimaatverandering in rook opgaan (aan het einde van de zomer van 2021 moest het gebied wegens bosbranden voor het eerst worden gesloten), wordt de Border Route voor avonturiers een steeds geliefder doel.
Niet alleen is het traject ideaal voor het ervaren van volstrekte afzondering tussen stille zoetwatermeren, grillige granietformaties en torenhoge dennenbomen, de Border Route was traditioneel ook een van de belangrijkste handelswegen voor de indianenvolken in de noordelijke VS en zuidelijk Canada. Delen van het traject worden als zodanig nog steeds gebruikt door de Ojibwe (ook wel bekend als de Chippewa).
‘Het is letterlijk de enige plek die ik heb bezocht waar er geen drukte heerst,’ zegt Ford. ‘Het enige wat je daar kunt doen, is verder trekken, je volgende kamp opslaan en de schoonheid om je heen in je opnemen.’
Hieronder zetten we op een rijtje wat reizigers op een trektocht langs deze route aantreffen, van schitterende meren tot oeroude inheemse rotstekeningen.
Oude ‘superhighway’
Eeuwenlang gebruikten de oorspronkelijke inwoners van Minnesota, waaronder de Cree, Dakota, Chippewa, Assiniboine en hun nazaten de Border Route als een snelweg te water en als onderdeel van een netwerk met 4800 kilometer aan handelsroutes tussen Montreal en Lake Athabasca. Ze kenden deze routes zoals de moderne reiziger vertrouwd is met het snelwegennet van de VS.
Tot in de twintigste eeuw ‘reisde niemand in Minnesota over de weg,’ zegt Anton Treuer, professor Ojibwe-studies aan de Bemidji State University. ‘De enige manier om je verplaatsen was over het water. De rivieren en meren waren de snelwegen en levensaders van die tijd, die indianenvolken in heel Noord-Amerika met elkaar verbonden.’
In 1730 tekende een Cree genaamd Auchagah op een stuk berkenbast een kaart voor de Frans-Canadese officier Pierre Gualtier de Varennes, sieur de La Vérendrye, de eerste handelsvertegenwoordiger van Nouvelle France die ten westen van het Bovenmeer was gestationeerd. Het was zijn taak om een doorgangsroute naar de Stille Oceaan te vinden. Op de kaart is een traject uitgetekend dat helemaal van de nederzetting Grand Portage aan de noordoever van het Bovenmeer naar Lake Winnipeg loopt, zo’n duizend kilometer verder naar het noordwesten. Met de kaart kregen de Fransen toegang tot het binnenland van het huidige Midwesten van de VS, waar ze handel konden drijven in beverpels, een bont dat door modebewuste achttiende-eeuwers van Londen en Parijs tot Moskou werd begeerd.
Het eerste grote obstakel op de route is de Grand Portage, een voetpad dat over een afstand van ruim zeventien kilometer vanaf het Bovenmeer steil omhoog naar de Pigeon River loopt. Dankzij dit pad konden kanovaarders een stuk van ruim dertig kilometer van de rivier afsteken en zo een aantal gevaarlijke obstakels vermijden, waaronder stroomversnellingen en een waterval die zich tussen loodrechte rotswanden 36 meter naar beneden stort. Het pad dat naast de rivier door het omringende woud liep, was niet veel eenvoudiger, want het terrein bestond uit dicht en zompig dennenbos.
‘Ontsteld door de lengte van de portage, te weten drie leugae, begonnen al onze mensen te muiten en eisten op hoge toon dat ik zou omkeren,’ schreef Le Vérendrye later in een verslag van zijn reis.
Maar de mannen zetten door, waarna het pad voor de voyageurs, zoals de onvervaarde jagers en handelaars in deze regio werden genoemd, de snelste langs de Pigeon River werd. Ruim een halve eeuw later was Grand Portage uitgeroeid tot het centrale knooppunt in een netwerk van routes waarmee over een afstand van zo’n 1500 kilometer ruim honderd handelsposten onderling werden verbonden.
Modern avontuur
‘De Border Route is de weg van de minste weerstand. Je ziet meteen waarom deze route gedurende honderden en misschien wel duizenden jaren is gebruikt. Het traject loopt via langgerekte meren en lange portages,’ zegt Dave Freeman, een voormalig National Geographic ‘Adventurer of the Year’ die de route meerdere keren – waarvan één keer samen met zijn vrouw Amy Freeman – heeft afgelegd, als onderdeel van een drie jaar durende reis van een kleine 19.000 kilometer per kajak, kano en hondenslee door Noord-Amerika.
[1]Een leuga is een oude lengtemaat en bedraagt circa 2,2 kilometer.
Navigating these lakes and rivers in winter or summer requires skill and perseverance. Some of these lakes are more like inland seas—Rainy Lake is 360 square miles, Lac La Croix is 46 square miles, and Saganaga Lake toward the eastern end covers 21 square miles.
In winter, falling through the ice is one of the biggest risks. In summer, wind creates dangerous waves on the enormous bodies of water.
“Big water makes bigger waves that could swamp a canoe, especially in a significant wind,” says Amy Freeman. “You might want to do it in July when the water is warm and fairly benign.”
There is no official starting point, but most paddlers travel the route from west to east to take advantage of the prevailing west winds. History buffs launch their canoes near Ontario’s Fort Frances on Rainy Lake, the site of the first European settlement west of Lake Superior, established in 1731. To avoid an international border crossing, some launch 12 miles east at Minnesota’s Rainy Lake Visitors Center in Voyageurs National Park.
(Voyageurs National Park is the best place to see northern lights in the U.S.)
Since so many of the rivers require portaging, the only tangible upstream current is 13 miles of Granite River that connects Saganaga Lake to Gunflint Lake on the second half of the journey. Shortly after the Granite River, at the 1,578-foot summit of the 4.6-mile-long Height of Land portage, the Border Route crosses the Laurentian Divide and water begins to flow south into Lake Superior.
In de winter vergt een tocht over deze meren en rivieren veel vaardigheden en doorzettingsvermogen. Sommige meren zijn zo groot als binnenzeeën: Rainy Lake heeft een oppervlakte van bijna duizend vierkante kilometer, Lac La Croix meet 120 vierkante kilometer en Saganaga Lake in het oosten is 54 vierkante kilometer groot.
’s Winters lopen hikers het risico door het ijs te zakken en in de zomer worden de uitgestrekte open watervlakten opgezweept door de harde wind.
‘Hoe groter het wateroppervlak, des te hoger de golfslag. Bij een behoorlijke wind kunnen de golven een kano doen omslaan,’ zegt Amy Freeman. ‘Je kunt de route misschien het best in juli volgen, wanneer het water warm en vrij kalm is.’
De Border Route kent geen officieel beginpunt, maar de meeste kanovaarders leggen de route van west naar oost af om te profiteren van de heersende westenwind. Geschiedenisliefhebbers laten hun kano graag te water bij Fort Frances aan de oever van Rainy Lake in Ontario, de plek waar in 1731 de eerste Europese nederzetting ten westen van het Bovenmeer werd gesticht. Reizigers die willen voorkomen dat ze de grens met Canada oversteken, beginnen hun trektocht twintig kilometer verder naar het oosten in Minnesota, bij het Rainy Lake Visitors Center in het Voyageurs National Park.
Omdat veel van de rivieren gevaarlijke stukken hebben die met portages afgestoken moeten worden, ondervinden kanovaarder pas op de tweede helft van hun trektocht een merkbare tegenstroom, namelijk op het 21 kilometer lange gedeelte van de Granite River tussen Saganaga Lake en Gunflint Lake. Kort na de Granite River, op de 481 meter hoge top van de bijna 7,5 kilometer lange portage ‘Height of Land’, passeert de Border Route de Laurentian Divide, de grote waterscheiding tussen de stroomgebieden van de Hudsonbaai en de Grote Meren; vanaf dit punt monden alle rivieren in het gebied uit in het Bovenmeer.
Het officiële eindpunt van de route is altijd dezelfde: aan het einde van de Grand Portage, aan de noordoever van het Bovenmeer, het meest uitgestrekte van de Grote Meren. Helaas voor Emily Ford moest ze vanwege het open water van de Pigeon River haar wintertocht vroegtijdig op 11 maart afbreken. In 28 dagen had ze bijna driehonderd kilometer al skiënd afgelegd, van Crane Lake in het Voyageurs National Park tot South Fowl Lake in de Boundary Waters Canoe Area Wilderness.
Niettemin wist Ford (tot nu toe) zo’n zevenduizend dollar in te zamelen voor de ngo Friends of the Boundary Waters Wilderness. Het geld zal worden besteed om kinderen uit verschillende milieus mee te nemen op een kampeertrip van één week in dit prachtige gebied.
‘Ik hoop dat ik door mijn fysieke aanwezigheid op een plek minder bang hoef te zijn om als gekleurd iemand alleen buiten te zijn,’ zegt Ford, die vorige winter een solotocht van ruim 1900 kilometer over de Ice Age Trail in Wisconsin voltooide.
‘Het is echt ongebruikelijk om zo’n lange trektocht te ondernemen,’ zegt Jason Zabokrtsky, eigenaar van de Ely Outfitting Company, die de logistiek en andere ondersteuning verzorgt voor kanovaarders die de Border Route willen afleggen. ‘Het is een traject dat je je langzaam eigen moet maken.’
Verbinding met het verleden
Het voltooien van de Border Route is een echt wapenfeit. Wie het traject probeert af te leggen, krijgt ook de kans meer inzichten op te doen in de geschiedenis van het gebied en zijn oorspronkelijke inwoners, van wie de afstammelingen nog altijd in het noorden van Minnesota wonen.
‘Dit hele gebied is nog altijd hun land,’ zegt Ty Olson, een Amerikaanse documentairemaker die in maart 2021 een winterse trektocht over de Border Route ondernam ‘om mij rekenschap te geven van wat het betekent een blanke landverhuizer te zijn.’ Het hoogtepunt van zijn 27 dagen durende tocht was een toevallige ontmoeting met een drietal mensen op sneeuwscooters: leden van de La Croix First Nation, een afgelegen nederzetting van een paar honderd Ojibwe (die in Canada de Saulteaux worden genoemd) aan de overzijde van de grens in Canada.
‘Er zijn 125 Ojibwe First Nations in Canada, en hetzelfde aantal Ojibwe-clans in de VS, waarvan zeven in Minnesota. Een deel van de Canadese Ojibwe wonen nog altijd in hun eigen dorpen langs de route,’ zegt Treuer van de Bemidji State University. Volgens hem ‘zijn we niet alleen maar een prehistorisch gegeven.’
Op een hoge rotsformatie bij Lac La Croix die ‘Warrior Hill’ wordt genoemd, op de Canadese oever van het gelijknamige meer, zijn tientallen handafdrukken en dierenfiguren op de rotsen achtergelaten. Een elandstier met een groot gewei is in rode oker op een rotswand geschilderd die loodrecht uit het water oprijst.
Deze cluster van rotstekeningen behoort tot de tientallen locaties in de regio waar dit soort pictogrammen zijn te vinden. De ouderdom van de tekeningen wordt geschat op tussen de 500 en 1500 jaar. Aan de oever van Knife Lake, onderdeel van de Boundary Waters, zijn voorwerpen van siltsteen gevonden die met behulp van vuursteen zijn afgeslagen en dateren uit de periode van de Paleo-Indianen, de eerste Amerikanen die zich in dit gebied vestigden toen de gletsjers zich hier tussen 12.500 en 11.000 jaar geleden terugtrokken.
Volgens Treuer is van de mooie kanten van de Border Route het feit dat bezoekers het leven in een indiaanse omgeving kunnen ervaren, ‘als onderdeel van een levenscyclus, niet als de overheerser ervan.’
Hike met ons: National Geographic's Trails Illustrated-kaarten markeren de beste plekken om te wandelen, kamperen, varen, peddelen, en wilde dieren te bekijken in de ruige grenzen en stedelijke randgebieden van Noord-Amerika. Deze deskundig onderzochte kaarten zijn gemaakt in samenwerking met lokale agentschappen voor landbeheer en bieden ongeëvenaarde details en nuttige informatie om zowel ervaren outdoor-enthousiastelingen als gewone bezoekers te begeleiden.
Stephanie Pearson schrijft voor het tijdschrift Outside en is de auteur van het NatGeo-boek 100 Great American Parks.
Dit artikel werd oorspornkelijk in het Engels gepubliceerd op nationalgeographic.com
